Parlamento-Bütçe İlişkilerinde Stratejik Plan ve Faaliyet Raporlarının Önemi

Yıl 2011, Sayı: 17, 39 - 80, 01.01.2011

Mehmet Selim Bağlı

Öz

Toplumsal tercihleri siyasal kararlara dönüştüren ve bu kararları bütçearacılığıyla kamu politikaları haline getiren parlamento, söz konusu işlevlerini yerine getirirken bilgiye ihtiyaç duyar. Parlamentonun ihtiyaç duyduğubilgi, kurumlarca saydamlık ilkesi gereği hazırlanan stratejik planlararacılığıyla sağlanırken, parlamento tarafından kararlaştırılan kamu politikalarının uygulama sonuçları hakkında bilgi edinmesi ve yürütme organıaracılığıyla bürokrasiyi denetlemesi de hesap verebilirlik ilkesi gereği kurumsallaştırılan faaliyet raporları aracılığıyla sağlanmaktadır. Saydamlık ilkesiparlamentonun bilgi edinmesini sağlarken, hesapverebilirlik ilkesi de parlamentonun edindiği bilgiler ışığında denetim yapmasını gerektirmektedir. Heriki ilkenin kurumsallaşmasının temel araçlarının başında ise, mali yönetimsisteminin iki temel dokümanı olan stratejik plan ve faaliyet raporları gelmektedir. Bu çalışmada parlamentonun bilgi edinme gereksinimi ve denetimişlevi bağlamında saydamlık ve hesap verebilirlik ilkelerinin önemitartışılmakta ve bu ilkelerin hayata geçirilmesinde stratejik plan ile faaliyetraporlarının üstlendiği rol ve işlevler üzerinde durulmaktadır

Anahtar Kelimeler

Parlamento, Stratejik Plan, Faaliyet Raporu, Saydamlık, Hesapverebilirlik

Kaynakça

• Ahmet Özen, Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye’de Uy- gulanabilirliği, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayını, Ankara, 2008.
• Akif Erginay, Kamu Maliyesi (Kamu Gelirleri-Kamu Giderleri-Devlet Bütçesi- Maliye Politikası-Kamu Borçları), Turhan Kitabevi, Ankara, 1985.
• Allen Schick, “Can National Legislatures Regain an Effective Voice in Budget Policy”, Budget: Towards a New Role forthe Legislature, OECD, Senate-Paris, 2001.
• Ayşe Günay, Mali Disiplinin Sağlanmasında Anayasal Denk Bütçe Yaklaşımı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, 2007.
• Aziz Konukman, “Kesin Hesap Kanun Tasarıları Üzerine Bir Değerlendirme”, Kamu Maliyesinde Saydamlık, editör: İzak Atiyas-Şerif Sayın, TESEV Yayınları, İstanbul, 2000.
• Baki Kerimoğlu, “Harcama Reformu, Kesin Hesap ve Parlamento Denetimi”, Mali Kılavuz Dergisi, S.23, Ankara, 2004.
• Bedi N. Feyzioğlu, Nazari, Tatbiki, Mukayeseli Bütçe, Sermet Matbaası, İstan- bul, 1965.
• Coşkun Can Aktan, Dilek Dileyici,“Demokrasi Eleştirileri ve Kamu Tercihi Perspektifinden Demokrasinin Başarısızlığı”, Modern Politik İktisat Kamu Tercihi, editörler; Coşkun Can Aktan, Dilek Dileyici, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2007.
• DPT, Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Mali Saydamlık Özel İhtisas Komisyon Raporu, DPT Yayınları, Ankara, 2000.
• Ekrem Candan,Türk Bütçe Sisteminde Performans Denetimi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2007.
• Emin Fersoy, Yasama Denetimi, TODAİE Yayınları, Ankara, 1984.
• Erdal Onar, Meclis Araştırması, AÜ Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1997.
• Giovanni Sartori, Demokrasi Teorisine Geri Dönüş, çev. Tuncer Karamus- tafaoğlu, Mehmet Turhan, Yetkin Yayınları, Ankara, 1996.
• Gülay Coşkun, Kamu Mali Yönetimi, TODAİ Yayınları, Doğan Basımevi, An- kara, 1978.
• Hasan Bek, “Bütçe Denetimi Açısından Kesinhesap”, Maliye Dergisi, S. 119, Mayıs-Ağustos 1995, Ankara.
• H. Hakan Yılmaz, Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması: Dünya Bankası Orta Vadeli Harcama Sistemi, DPT Yayını, Ankara, 1999.
• Hikmet Tosun, A. Uğur Cebeci, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Açıklamalı ve Karşılaştırmalı), Muhasebat Kontrolörleri Der- neği Yayını, Ankara, 2006.
• İhsan Gören, “Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Denetim”, Parlamento ve Sayıştay Denetimi, TESEV Yayınları, İstanbul, 2000.
• İzak Atiyas, Şerif Sayın, “Devletin Mali ve Performans Saydamlığı”, Kamu Maliyesinde Saydamlık, editör: İzak Atiyas ve Şerif Sayın, TESEV Yayınları, İstanbul, 2000.
• İzak Atiyas, Şerif Sayın, Siyasi sorumluluk, yönetsel sorumluluk ve bütçe sis- temi: Bir yeniden yapılanma önerisine doğru, TESEV Yayınları, İstan- bul, 1997.
• J. Wehner, W. Byanyima, Parliament, The Budget and Gender, Handbook for Parliamentarians, IPU, UNDP, WBI and UNIFEM, 2004.
• K.Barraclough, B. Dorotinsky, “The Role of the Legislature in the Budget Draf- ting Process: A Comparative Review”, Legislative Oversightand Bud- geting: A World Perspective, WPI Development Studies, The World Bank, Washington, D.C, 2008.
• Kenan Bulutoğlu, Kurtuluş Erciş, Bütçe ve Kamu Harcamaları, Kent Basımevi, İstanbul, 1981.
• M. Akif Özer, “Parlamentolar ve Denetim Fonksiyonları”, Sayıştay Dergisi, S.33, Ankara, 1999.
• M. Ferhat Emil, Hakkı Hakan Yılmaz, Şubat 2004 Mali Saydamlık İzleme Raporu, TESEV Yayınları, Ankara, 2004.
• Mehmet Ali Aydın, “Türkiye’de Parlamenter Denetim Yolu Olarak Bütçe”, Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara, 2007.
• M. Kamil Mutluer v.d.. Bütçe Hukuku, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İs- tanbul, 2006.
• Nazım Öztürk, Kamu Tercihinin Tespitinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Yoları, Palme Yayıncılık, Ankara, 2007.
• OECD, The Legal Framework for Budget Systems: An International Com- parison(ed. Ian Lienertand Moo Kyung), OECD Journal on Budgeting Volume 4-No.3, Paris, 2004.
• Ömer Faruk Batırel, Kamu Bütçesi, İstanbul, Marmara Üniversitesi Nihad Sayar Eğitim Vakfı, İstanbul, 1996.
• Remzi Çiftepınar, Yasama Sürecinde Plan ve Bütçe Komisyonu’nun Yeri ve Et- kinliği, TBMM, Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara, 2007.
• Robert A.Dahl, Demokrasi ve Eleştirileri, çev. Levent Köker, Türk Siyasi İlim- ler Derneği ile Türk Demokrasi Vakfı ortak yayını, Ankara, 1993.
• Safiye Kaya, Hesap Verme Sorumluluğu Parlamento ve Sayıştay, 2. Kamu Mali Yönetim Arenası sunum metni, Ankara, 2003.
• Şeref İba, Parlamenter Denetim (Yolları, Etkinliği ve Susurluk Örneği), Bilgi Yayınevi, Ankara, 1997.
• TEPAV, Mali Saydamlık İzleme Raporu IV, Temmuz 2006.
• TEPAV, Mali Saydamlık İzleme Raporu III, Aralık 2005.
• Tülay Arın, “Parlamenter Bütçe Denetimi-Plan ve Bütçe Komisyonu: Yapı ve İşlevler Üzerine Uluslar arası Farklılaştırma” Parlamento ve Sayıştay Denetimi, TESEV Yayınları, İstanbul, 2000.
• V.J.Hagen, “Budgeting Institutions for Better Fiscal Performance”, Budgeting and Budgetary Institutions: Public Sector Governance and Accoun- tability Series (ed. AnwarShah), The World Bank, Washington D.C, 2007.