Hemşirelerde Mesleki Kaygıya Neden Olan Faktörler

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 2, 94 - 100, 27.08.2023

Berrin Girgin , Aytolan Yıldırım , Neşe Kıskaç

Öz

Bu derlemede, hemşirelerin mesleki kaygıya neden olan etmenlerin belirlenmesi ve bu etmenlerin olumsuz sonuçlarına değinilmesi amaçlanmıştır. İnsan yaşamında önemli bir yeri olan sağlık hizmetlerinde, bireyin ve toplumun sorumluluğunu içselleştiren mesleklerden bir tanesi hemşireliktir. Hemşireliğin temel uğraş alanı insan ve insan yaşamıdır. Toplumun sağlığını şekillendiren hemşirelik hizmetlerinin niteliğini artırmak, var olan sorunların ortadan kaldırılmasıyla mümkün olabilir. Sağlıkla ilgili önemli sorunlardan bir kısmını sağlık hizmetlerinde önemli bir yere sahip olan hemşirelerin yaşadığı mesleki kaygılar oluşturur. Akıl yürütme ve soyut düşünme yönündeki zihinsel yetiyi bozabilen kaygı, hemşirenin hastasının gereksinimlerini iyi gözlemlemesini engelleyebilir ve bu durum hemşirenin hata yapma olasılığını arttırır. Hemşirelerin vermiş olduğu bakım kalitesini arttırmak için hemşirelerin mesleki kaygılarının azaltılması gerekmektedir. Hemşirelerde mesleki kaygıyı etkileyen faktörler; mesleki riskler, hemşire sayısındaki yetersizlikler, ücret yetersizliği, olumsuz çalışma koşulları, mesleki profesyonellik, kariyer engelleridir. Bu amaçla, nitelikli hemşire işgücünün yaratılabilmesi ve mesleki kaygının en aza indirilebilmesi için, hemşirelerde mesleki riskin azaltılması, ücret yetersizliklerinin giderilmesi ve bununla ilgili adil ücretlendirme sistemlerinin düzenlenmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra hemşirelerin sayısal yetersizliğinin giderilmesi, çalışma ortamı ve koşullarındaki olumsuzlukların düzeltilmesi, profesyonel hemşireliğin modernize edilmesine yönelik çalışmaların ve bu yönde yatırımların yapılması, cinsiyete duyarlı hemşirelik işgücü politikalarının uygulanması önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Kaygı, Sağlık

Kaynakça

• 1. Spielberger CD. Anxiety: Current trends in theory and research. I. New York. Academic Press; 1972.
• 2. Kyriacou C, Sutcliffe J. Teacher stress and satisfaction. educational research 1979;21(2):89-96.
• 3. Engin E, Kaçmaz DE, Uğuryol M. Türkiye’de hemşire olma kaygısı: Varoluşçu felsefe bakış açısıyla bir gözden geçirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2016;9(43):1226-1230.
• 4. Ghebreyesus T, Iro E, Kennedy A, Tlou S, Crisp N. State of the world’s nursing. 2020: Executive Summary 2020. Erişim Adresi: https://apps.who.int/iris/handle/10665/331673. Erişim Tarihi: 20/02/2023.
• 5. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2021.Yayınlanma Tarihi:2023. Erişim Adresi: https://www.saglik.gov.tr/TR,95109/saglik-istatistikleri-yilligi-2021-yayinlanmistir.html. Erişim Tarihi:12/04/2023
• 6. Beşer A, Topçu S. Hemşirelerin maruz kaldıkları sağlık riskleri ve kazalar. Türkiye Klinikleri Halk Sağlığı Hemşireliği. İş Sağlığı Hemşireliği Özel Sayısı. 2016; 2(2): 8-23.
• 7. Doğan M. Acil Sağlık Hizmetlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği. Paramedik. Akademisyen Yayınevi; 2020.
• 8. Şenol V, Sunman G. Üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerde iş kazası sıklığı ve etkileyen etmenler. Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2022; 3(2), 95-110.
• 9. Kayabek İ, Çevik C. Sağlık çalışanlarında iş yeri risk faktörleri ve korumaya ilişkin bir derleme. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi. 2022; 5(2), 258-268.
• 10. Kenny P. 90,000 healthcare workers infected with covid-19: ICN. 2020. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/en/europe/90-000-healthcare-workers-infected-with-covid-19 icn/1831765. Erişim Tarihi:25.04.2023
• 11. Huang L, Lin G, Tang L, Yu L, Zhou Z. Special attention to nurses’ protection during the covid-19 epidemic. Critical Care. 2020;24(1):120. doi:10.1186/S13054-020-2841-7.
• 12. Kisely S, Warren N, McMahon, L, Dalais C, Henry I, Siskind D. Occurrence, prevention, and management of the psychological effects of emerging virus outbreaks on healthcare workers: Rapid review and meta-analysis. BJM. 2020;369.
• 13. Kingma M. Workplace violence in the health sector: A problem of epidemic proportion. International Nursing Review. 2001;48(3):129-130.
• 14. Era T, Ayoğlu F.N, Açıkgöz B. Sağlık çalışanına yönelik şiddet: Risk faktörleri, etkileri, değerlendirilmesi ve önlenmesi. Turkish Journal Of Public Health. 2021;19(1):69-78.
• 15. Spector PE, Zhou ZE, Che XX. Nurse exposure to physical and nonphysical violence, bullying, and sexual harassment: A quantitative review. International Journal of Nursing Studies. 2014;51(1),72- 84.
• 16. Dinçer N, Görgülü RS, Boyacıoğlu A. Hemşirelerin işyeri şiddetine maruz kalma durumları ile iş doyumları ve işten ayrılma eğilimleri. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023; Özel Sayı, 42-54.
• 17. Bahtıgül K. Sağlıkta şiddeti köklerine bakabilmek. Hemşirelerin gözünden sağlıkta şiddet. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi. 2021 Kış Baskısı;57, 36-37.
• 18. Jakobsson J, Axelsson M, Örmon K. The face of workplace violence: experiences of healthcare professionals in surgical hospital wards. Hindawi Nursing Research and Practice, 2020. 2020;1-10.
• 19. Dinçer N. Hemşirelerin işyeri şiddetine maruz kalma durumları ile iş doyumları ve işten ayrılma eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı. Doktora Tezi; 2010.
• 20. Yücens B, Oğuzhanoğlu NK. Sağlık çalışanlarının şiddet algısı, şiddete uğrama ve şiddetten etkilenme durumları sağlık çalışanlarında şiddet. Pamukkale Tıp Dergisi. 2020;13(2),321-329.
• 21. Zengin L, Gümüş F. Hemşirelerde anksiyete, depresif belirti ve ilişkili faktörler. JAREN. 2019;5(2):116-122.
• 22. Sochalski J. Nursing shortage redux: turning the corner on an enduring problem. Health Affairs. 2002; 21(5):157-164.
• 23. Chan E, Marrison P. Factors influencing the retention and turnover intentions of registered nurses in a singapore hospital. Nursing and Health Sciences. 2002;2(2):113-21.
• 24. Duygulu S, Abaan S. Örgütsel bağlılık: Çalışanların kurumda kalma ya da kurumdan ayrılma kararının bir belirleyicisi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007;14(2):61-73.
• 25. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) 2023. Nurses (indicator). https://data.oecd.org/healthres/nurses.htm#indicator-chart, OECD Health Data 2022. Accessed on 12 April 2023.
• 26. Öztürk H, Şule K, Serin GM, Bayrak B, Balık T, Demirbağ BC. Hastanelerde işe yeni başlayan hemşirelerin sorunları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;7(4):189-201.
• 27. Cortese CG. Job satisfaction of Italian nurses: An exploratory study. JONA. 2007;15(3):303-12.
• 28. Lu KY, Lin PL, Wu CM. et al. The relationships among turnover intentions, professional commitment, and job satisfaction of hospital nurses. Journal of Professional Nursing. 2002;18(4):214-219.
• 29. Lu H, While AE, Barribal KL. Job satisfaction among nurses: A literature review. International Journal of Nursing Studies. 2005;42(2):211-27.
• 30. Koçaşlı S, Aktaş D, Avcı K. Bir eğitim araştırma hastanesinde hemşirelerin kurumdan ayrılmayı isteme nedenlerinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2017;14 (2):127-130.
• 31. Özgür G, Gümüş AB, Gürdağ Ş. Hastanede çalışan hemşirelerde ruhsal belirtilerin incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi. 2011;24 (4):296-303.
• 32. Chiang YM, Chang Y. Stress, depression, and intention to leave among nurses in different medical units: Implications for health care management. Nursing Practice. Health Policy. 2012;108(2-3):149-57.
• 33. Buchan J, Catton H, Shaffer FA. Sustain and retain in 2022 and beyond: The global nursing workforce and the COVID-19 pandemic. ICNM. USA; 2022.
• 34. Çam O, Akgün E, Babacan GA, Bilge A, Keskin GÜ. Bir ruh sağlığı ve hastalıkları hastanesinde çalışan hekim ve hemşirelerin klinik ortamlarını değerlendirmeleri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2005;6(4):213-220.
• 35. Yıldırım A. Covid-19 pandemisi gölgesinde 2020 uluslararası hemşirelik yılının düşündürdükleri. e-Sağlık Dergisi. 2020;12(44):56-63.
• 36. Tunç T, Kutaniş R. Doktor ve hemşirelerde kaygı nedenleri: bir üniversite hastanesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2015;6(13):62-71.
• 37. American Nurses Association (ANA). Healthy work environment. Retrived from. 2017. https://www.nursingworld.org/practice-policy/work-environment/health-safety/ (Erişim Tarihi: 30.04.2023).
• 38. Alan H, Polat Ş, Şen HT, Yıldırım, TÖ. Üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin çalışma ortamını değerlendirmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2021;8(2):203-213.
• 39. Adıgüzel O, Tanrıverdi H, Özkan DS. Mesleki profesyonellik ve bir meslek mensupları olarak hemşireler örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2011;9(2):235-260.
• 40. Yelekçi E, Kutlu AK. Lisansüstü eğitim alan hemşirelerin profesyonel değerlerinin almayanlarla karşılaştırılması. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2020;2(7):261-270.
• 41. Özlük B, Sur H. Türkiye’de hemşireliğin profesyonelleşmesi kapsamında değerlendirilmesi ve avrupa birliğine uyum süreci: Niteliksel bir çalışma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi. 2017;4(3):98-106.
• 42. Newman K, Maylor U. The NHS Plan: Nurse satisfaction, commitment and retention strategies. Health Services Management Research. 2002;15(2):93-105.
• 43. Shader K, Broome ME, Broome CD, West ME, Nash M. Factors influencing satisfaction and anticipated turnover for nurses in an academic medical center. JONA. 2001;31(4):210-216.
• 44. Yukl G, Falbe CM. Importance of different sources in downward and lateral relations. Journal of Applied Psychology. 1991;76(3):416-23.
• 45. Aydemir İ. Sağlık bakanlığı örgütsel yapısında yaşanan değişimler: 181, 663 ve 694 sayılı kanun hükmünde kararnameler ekseninde yaşanan bu değişimlerin irdelenmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi. 2020;6(2):350-365.
• 46. Türk Hemşireler Derneği (THD). 2020 Dünya Hemşirelik Yılında 20 Hemşirelik Sorunu Toplumumuzun Nitelikli ve Güvenli Sağlık Hizmeti Almasının Önündeki Engeller. 2021. Erişim Tarihi: 29.04.2023. Erişim Adresi: https://tybhd.org.tr/duyurular/2463/
• 47. Ecem Y, Seren Ş. Hemşirelerin işten ayrılma niyetleri ve örgüt ikliminin hemşire istihdamına etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2010;7(1):28-33.