Yoğun Bakım Hemşirelerinin Beyin Ölümü ve Organ Transplantasyonuna Yönelik Tutumları ile Yapay Organ Nakline Yönelik Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 1, 17 - 26, 29.04.2024

Meltem Kalaycı , Aynur Koyuncu , Ayla Yava , Nermin Olgun

https://doi.org/10.62111/ybhd.1448724

Öz

Özet
Amaç: Yoğun bakımda çalışan hemşireler beyin ölümü gerçekleşen ve organ nakli planlanan hastayla yakından ilgilenip bakım veren sağlık profesyonelidir. Bu çalışma yoğun bakımda çalışan hemşirelerin beyin ölümü ve organ transplantasyonuna yönelik tutumları ile yapay organ nakline yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi amacıyla yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı türdedir. Bir devlet hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşireler ile 1 Ocak- 15 Ocak 2023 tarihleri arasında 124 hemşire ile yapıldı. Veri toplama formu hemşirelerin tanıtıcı özellikleri, organ transplantasyonu ile yapay organ nakline yönelik görüşlerinin yer aldığı anket formu ve “Yoğun Bakım Hemşirelerinin Beyin Ölümü ve Organ Transplantasyonuna Yönelik Tutum Ölçeği” nden oluşmaktadır. Veriler Windows için SPSS 23.0 (Statistical Package For Social Science) paket programında değerlendirildi. Tanımlayıcı istatistiksel analizlerde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, minimum, maksimum değerler belirlendi. Bağımsız guruplar arası farklılıklar Bağımsız Örneklem T-Testi ile birlikte Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılarak belirlendi. İstatistiksel anlamlılık için p<0.05 değeri kabul edildi.
Bulgular: Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin %62,9’u yapay organ üretimini duymuş fakat %91,9’u yapay organ naklinin tanımını bilmemektedir. Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin beyin ölümü ve organ transplantasyonuna yönelik tutumu ölçeği toplam puan ortalaması 61,92±4,49 olarak bulundu.
Sonuç: Yoğun bakım hemşirelerinin beyin ölümü ve organ transplantasyonuna yönelik tutumlarının olumlu olduğu bulunmuştur. Hemşirelerin %60,5’i yapay organ üretimi ve nakli ile ilgili çalışmaların yetersiz olduğunu, %83,1’i yapay organ üretimi ve naklinin gelecekte artacağını düşünmektedir.
Anahtar Kelimeler: Beyin Ölümü, Yapay organ transplantasyonu, Yoğun bakım

Anahtar Kelimeler

Beyin Ölümü, Yapay organ transplantasyonu, Yoğun bakım

Etik Beyan

Bu çalışma için Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu’ndan izin alınmıştı (02.12.2022 tarih, 2022/112 karar No)

Destekleyen Kurum

Yok

Evaluation of Intensive Care Nurses' Attitudes Towards Brain Death and Organ Transplantation nd Theır Opinions Towards Artificial Organ Transplantation

Öz

ABSTRACT
Aim: Nurses working in intensive care units are healthcare professionals who closely care for patients who are brain dead and are planned for organ transplantation. This study was conducted to evaluate the attitudes of nurses working in intensive care units towards brain death and organ transplantation and their views on artificial organ transplantation.
Materials and Method: It is descriptive type. It was conducted with 124 nurses working in the intensive care units of a public hospital between January 1 and January 15, 2023. The data collection form consists of a survey form containing the nurses' introductory characteristics, their opinions on organ transplantation and artificial organ transplantation, and the "Intensive Care Nurses' Attitude Scale towards Brain Death and Organ Transplantation". The data were evaluated in the SPSS 23.0 (Statistical Package For Social Science) package program for Windows. In descriptive statistical analyses, number, percentage, mean, standard deviation, minimum and maximum values were determined. Differences between independent groups were determined using One-Way Analysis of Variance (ANOVA) together with the Independent Sample T-Test. A value of p<0.05 was accepted for statistical significance.
Results: 62.9% of nurses working in intensive care have heard of artificial organ production, but 91.9% do not know the definition of artificial organ transplantation. The total score average of the attitude scale of nurses working in intensive care units towards brain death and organ transplantation was found to be 61.92±4.49.
Conclusion: It was found that intensive care nurses' attitudes towards brain death and organ transplantation were positive. 60.5% of nurses think that studies on artificial organ production and transplantation are insufficient, and 83.1% think that artificial organ production and transplantation will increase in the future.
Keywords: Brain Death, Artificial organ transplantation, Intensive care

Anahtar Kelimeler

Keywords: Brain Death, Artificial organ transplantation, Intensive care

Kaynakça

• 1. Bora İ. Beyin Ölümü. Türkiye klinikleri dahili tıp bilimleri, Üroloji Dergisi. 2006;2(21):13.
• 2. Çil O, Görkey Ş. Beyin ölümü kriterlerinin tarihsel gelişimi ve kadavradan organ nakline etkisi. MMJ. 2014;27:69-74.
• 3. Drake M, Bernard A, Hessel E. Brain Death. Surg Clin North Am. 2017;97(6):1255-1273.
• 4. Palabıyık O. Beyin ölümü tanısı alan hastaların retrospektif analizi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;5(4):631-640.
• 5. Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği, 2012. Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği, T.C Resmi Gazete, 01.02.2012, sayı; 28191 Erişim Adresi: Organ-ve-doku-nakli-hizmetleri- yonetmeligi_compressed.pdf (tonv.org.tr) Erişim Tarihi: 27.10.2023
• 6. Yazar MA. Yoğun bakım ünitelerinde beyin ölümü olgularının değerlendirilmesi: 6 yıllık retrospektif bir çalışma. Ankara Eğt Arş Hast Derg. 2019;52(2):117-122.
• 7. Andsoy Işık I, Gül A. Hemşirelerin beyin ölümü ve bitkisel hayat konusundaki bilgi ve düşünceleri. Bakırköy Tıp Dergisi. 2018;14(1):1-7.
• 8. Tepehan S, Elmas İ, Özkara E. Beyin ölümlü adli olgulardan transplantasyon amaçlı organ alımında ortaya çıkan hukuki sorunlar ve adli tıp açısından önemi. Adli Tıp Bülteni 2015;20:87-92.
• 9. Diniz G, Tuğmen C, Sert İ. Türkiye ve dünyada organ transplantasyonu. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi. 2019;29(1):1-10.
• 10. Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun, T.C Resmi Gazete, 29.5.1979, Sayı; 16655 Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/16655.pdf Erişim Tarihi: 27.10.2023
• 11. Akpek A. Analysis of biocompatibility characteristics of stereolithography applied three dimensional (3D) bioprintedartifical heart valves. J. Fac. Eng. Archit. Gazi Univ. 2018;33(3):929- 938.
• 12. Akkuş H, Günaydın B, Üstündağ C. Doku mühendı ̇ slı ̇ ğı ̇ nde 3 boyutlu bı ̇ yo-baskı içı ̇ n bı ̇ yofonksı ̇ yonel mürekkepler. IJ3DPTDI. 2020;4(3):285-294.
• 13. Yıldızhan S, Rızalar S. Yoğun bakımda beyin ölümü gerçekleşen bireyin ve ailesinin hemşirelik bakımı. J Intensive Care Nurs. 2019;23(3):185-194.
• 14. Özbek İ. Yoğun bakım hemşirelerinin beyin ölümü ve organ transplantasyonuna yönelik tutumu ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. [Yüksek Lisans Tezi], Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2021.
• 15. Fırıncıoğlu A, Erkalp K, Sevdi MS, Selcan A. Türkiye’de yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin beyin ölümü konusundaki, bilgi, tutum ve uygulamalarının değerlendirilmesi. İKSSTD. 2020;12(2):100-107.
• 16. Dong H, Lin L. Xu X, et al. Qualitative analysis of factors that hinder ıntensive care unit nurses in western China from encouraging patients to donate organs. Transplantation Proc. 2020;52(1):20- 25.
• 17. Nia KS, Tagizadieh A, Pouraghaei M, et al. Assessment of attitude and knowledge of personnel in the ıntensive care unit of Tabriz University of Medical Sciences Hospitals toward organ donation. Transplantation Proc. 2016;48(8):2577-2581.
• 18. Melo J. Batista A, Teixeria A, et al. Knowledge and behavior among health professionals in relation to cadaveric organ donation and transplantation: A questionnaire-based analysis in Portuguese Hospitals. Transplantation Proc. 2011;43(5):1429-1433.
• 19. Moghaddam HY, Manzari ZS, Heydari A, Mohammadi,E, Khaleghi I. The nursing challenges of caring for brain-dead patients: A qualitative study. Nurse Midwifery Study. 2018;7:116-121.
• 20. Balcı E, Şahingöz M. Hemşirelerin organ bağışına bakışları. Cumhuriyet Tıp Dergisi. 2014;36(4):503- 511.
• 21. Akbulut S, Demyati K, Tamer M, Ünsal S, Beyoğlu S, Sarıtaş H. Knowledge levels, attitudes, and awareness of nurses toward organ donation. North Clin Istanb. 2022;9(4):367-375.
• 22. Alakan YŞ, Aşçıoğlu F. Yoğun bakım hemşirelerinin organ/doku nakli ve bağışına yönelik bilgi, tutum ve yaklaşımları. Nobel Med. 2021;17(1):20-29.
• 23. Vijayalakshmi P, Ramachandra N, Math SB. Indian icu nurses’ perceptions of and attitudes towards organ donation. Brit J Nurs. 2015;24(13):694-697.
• 24. Oo WL, Ong JS, Foong JW, et al. Knowledge and attitudes of healthcare professionals and the impact on willingness to donate organs: A tertiary hospital survey. Singapore Med J. 2019;61(3):1- 23.
• 25. Efil S, Parlak E, Türen S. Yoğun bakım hemşirelerinin organ bağışı tutumlarının belirlenmesi. Akd Tıp D. 2023;9(3):309-316.
• 26. Gurler H, Hancer AT. Attitudes of Turkish health care professionals toward organ donation and factors affecting organ donation: A systematic review. Int. J. Caring Sci. 2020;13(1):93-102.
• 27. Çalıkoğlu EO, Salcan S, Akçay HB, Gümüş A, Aydın AD. Knowledge and attitudes of intensive care nurses on organ donation. EJMO. 2018;2(4):238-242.
• 28. Özkan S, Asar SA. Hemşirelerin yapay organ nakline yaklaşımlarının ve bireysel yenilikçilik durumlarının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2021;5(2):239-250.
• 29. Uysal B, Ulusinan E. Güncel dijital sağlık uygulamalarının incelenmesi. Selçuk Sağlık Dergisi. 2020;1(1):46-60.
• 30. Lin MM, Hsu YN, Wang YW, Weng LC, Chin YF. Factors associated with the willingness of clinical health care professionals for living organ donation. Transplant Proc. 2018;50(8):2320-2322.
• 31. Salinas MA, Martınez-Isasi S, Costa EF, García AF, Dios DJC, García DF. Knowledge and attitudes toward organ donation among health professionals in a third level hospital. Rev Esp Salud Publica. 2018;92:1-8.
• 32. Guido LA, Linch GFC, Andolhe R, Conegatto,CC, Tonini CC. Stressors in the nursing care delivered to potential organ donors. Rev Lat Am Enfermagem. 2009;17(6):1023-1029.