Yoğun Bakım Hemşirelerinde Psikososyal Bakım Yeterlilikleri ve Merhamet Yorgunluğu: Kesitsel Bir Çalışma

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 2, 93 - 101, 24.08.2024

Abdullah Gerçek , Ayşe Okanlı , Mustafa Durmuş

https://doi.org/10.62111/ybhd.1485791

Öz

Giriş: Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşireler arasında merhamet yorgunluğu ve hastalara verilen bakım oldukça önemli bir yere sahiptir.
Amaç: Bu çalışmanın amacı, yoğun bakım hemşirelerinin psikososyal bakım yeterlilikleri ile merhamet yorgunluğu arasındaki ilişkiyi belirlemektir.
Yöntem: Kesitsel tipteki bu çalışma, 01-30.03.2022 tarihleri arasında Türkiye'nin doğusunda yer alan 5 farklı ilde bulunan devlet hastanelerinin yoğun bakım ünitelerinde aktif olarak çalışan 199 hemşire ile gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında Tanıtıcı Bilgi Formu, Psikososyal Bakım Yeterliği Öz Değerlendirme Ölçeği ve Merhamet Yorgunluğu-Kısa Ölçeği kullanıldı. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı.
Bulgular: Hemşirelerin psikososyal bakım yeterliliği öz değerlendirme düzeyleri orta düzeyin üzerinde saptandı. Ayrıca hemşirelerin merhamet yorgunluğu, iş ve ikincil travma düzeyleri orta düzeyin altındaydı.
Sonuç: Bu çalışmada yoğun bakım hemşirelerinin psikososyal bakım yeterlilikleri ile merhamet yorgunluğu düzeyleri arasında negative yönde anlamlı bir ilişki saptandı. Hemşirelerin merhamet yorgunluğunu azaltmak için tükenmişlik ve stres konusunda ilgili eğitim programları düzenlenebilir. Ayrıca hemşirelere hemşirelik mesleğinin doğası ve yaşam kalitesi ile ilgili bu tür eğitim programları sunulabilir.

Anahtar Kelimeler

Hemşireler, Merhamet yorgunluğu, Psikososyal bakım, Yoğun bakım

Psychosocial Care Competencies and Compassion Fatigue in Intensive Care Nurses: A Cross-Sectional Study

Öz

Background: Compassion fatigue and the care given to patients have a very important place among nurses working in intensive care units.
Objective: The aim of the present study is to determine the relationship between intensive care nurses’ psychosocial care competencies and compassion fatigue.
Methods: This cross-sectional study was conducted with 199 nurses actively working in the intensive care units of state hospitals in 5 different districts located in the eastern part of Turkey between 01-30.03.2022.
Introductory Information Form, Psychosocial Care Competence Self-Assessment Scale and Compassion Fatigue-Short Scale were used to collect data. Descriptive statistical methods and Pearson correlation analysis were used to analyze the data.
Results: The findings showed that the psychosocial care competence self-evaluation levels of the nurses were above the medium level. Moreover, compassion fatigue, job, and secondary trauma levels of the nurses were below the medium level.
Conclusion: In this study, a significant negative relationship was found between the psychosocial care competencies of intensive care nurses and their compassion fatigue levels. Relevant training programs can be organized on burnout and stress to reduce the compassion fatigue of nurses. Moreover, such training programs can be offered to nurses regarding the true nature of nursing profession and quality of life.

Anahtar Kelimeler

Compassion fatigue, Intensive care, Nurses, Psychosocial care

Kaynakça

• 1. Başak T, Uzun Ş, Arslan F. Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Gülhane Tıp Derg.. 2010;52:76-81.
• 2. Karataş H, Kelleci M. Psikososyal bakım yetkinliği öz değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2021;12:263-271.
• 3. Güner P, Hiçdurmaz D, Yıldırım NK, et al. Psychosocial care from the perspective of nurses working in oncology: A qualitative study. EJON. 2018;34:68-75.
• 4. Demiralp N, Demiralp K, Ayşe Ü, ve ark. Kimyasal, biyolojik, radyasyon ve nükleer (KBRN) olaylarda psikososyal bakım. Afet ve Risk Dergisi. 2020;3:80-88.
• 5. Arslan Y, Yazici G. Yoğun bakım hemşirelerinin psikososyal bakım yaklaşımı ve konsültasyon liyezon psikiyatri hemşireliğinin rolü. Türkiye Sağlık Araştırmaları Dergisi. 2021;2:29-35.
• 6. Chen CS, Chan SW-C, Chan MF, et al. Nurses’ perceptions of psychosocial care and barriers to its provision: A qualitative study. J. Nurs. Res. 2017;25:411-418.
• 7. Bülbüloğlu S, Çinar F. Cerrahi hemşirelerde merhamet yorgunluğunun bakım memnuniyetine etkisi. ATAUNIHEM. 2021;24:255-263.
• 8. Kirçi T, Kiziler E. Buzdağının görünmeyen yüzü: Hemşirelerde merhamet yorgunluğu. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi. 2021;4:11-21.
• 9. Ahmet E, Tarakci D, Doğan S. Özel gereksinimli çocukların annelerinde bakım veren yükü ve merhamet yorgunluğunun incelenmesi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;3:153-160.
• 10. Nolte AG, Downing C, Temane A, et al. Compassion fatigue in nurses: A metasynthesis. J. Clin. Nurs. 2017;26:4364-4378.
• 11. Yılmaz G, Üstün B. Hemşirelerde profesyonel yaşam kalitesi: Merhamet memnuniyeti ve merhamet yorgunluğu. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2018;9:205-211.
• 12. Katran HB, Gür S, Arpag N, Çavuşlu M. COVID-19 pandemisinde yoğun bakım hemşirelerinde merhamet yorgunluğu. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi. 2021;25(2):42-50.
• 13. Cohen L, Manion L, Morrison K. Research methods in education. Routledge; 2013.
• 14. Durmuş M, Yıldız OF, Köse H. Hemşirelerin koronavirüs korku düzeylerini etkileyen faktörler. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi. 2021;4:189-196.
• 15. Adams RE, Boscarino JA, Figley CR. Compassion fatigue and psychological distress among social workers: A validation study. Am J Orthopsychiatry. 2006;76:103-108.
• 16. Sevgi D , Ekinci M. Merhamet yorgunluğu kısa ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması, geçerlilik ve güvenirliği. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2019;11:192-202.
• 17. Tabachnick BG, Fidell LS, Ullman JB. Using multivariate statistics (sixth ed.). Pearson Boston, MA; 2013.
• 18. Sung K, Seo Y, Kim JH. Relationships between compassion fatigue, burnout, and turnover intention in Korean hospital nurses. JKANA. 2012;42:1087-1094.
• 19. Cao X, Chen L. Relationships between resilience, empathy, compassion fatigue, work engagement and turnover intention in haemodialysis nurses: A cross‐sectional study. J. Nurs. Manag. 2021;29:1054-1063.
• 20. Davut E, Doğan S. Hemşirelerin psikososyal bakım yetkinliklerinin ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul; 2022.
• 21. Yaman E, Özdelikara A. Onkoloji ve palyatif bakım hemşirelerinin merhamet yorgunluğunun iş ve yaşam doyumuna etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun; 2020.
• 22. Tanrikulu G, Ceylan B. Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerde merhamet düzeyi ve merhamet yorgunluğu. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;30:31-36.
• 23. Dikyol S, Mersin S. Hemşirelerde merhamet yorgunluğu ve yaşam memnuniyeti arasındaki ilişki. İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul; 2022.
• 24. Müdüt T, Kulakaç Ö. Covıd-19 pandemisi öncesi ve sırasında hemşirelerin bakım algısı ve merhamet yorgunluğu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun; 2022.
• 25. Hür S, Ekinci M. Yoğun bakım hemşirelerine verilen stres yönetimi eğitiminin merhamet yorgunluğuna etkisi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum; 2018.
• 26. Bakan AB, Kiliç D, Aslan G, ve ark. Onkoloji birimleri ve yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerde etik duyarlılık ve merhamet yorgunluğu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2020;4:20-29.
• 27. Adanir A, Özden D. Onkoloji ve palyatif bakim kliniklerinde çalişan hemşirelerin merhamet yorgunluğu ve stresle başa çikma tarzlarinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir; 2019.
• 28. Yoder EA. Compassion fatigue in nurses. Appl Nurs Res. 2010;23:191-197.
• 29. Hooper C, Craig J, Janvrin DR, et al. Compassion satisfaction, burnout, and compassion fatigue among emergency nurses compared with nurses in other selected inpatient specialties. J Emerg Nurs. 2010;36:420-427.
• 30. Mangoulia P, Koukia E, Alevizopoulos G, et al. Prevalence of secondary traumatic stress among psychiatric nurses in Greece. Arc of Psychiatr Nurs. 2015;29:333-338.
• 31. Gök GA. Merhamet etmenin dayanılmaz ağırlığı: Hemşirelerde merhamet yorgunluğu. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2015;20:299-313.
• 32. Diğin F, Özkan ZK, Şahin AD. Cerrahi hemşirelerinin merhamet yorgunluğu ile bakım davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;7:272-277.
• 33. Zeren S, Özçelik SK. Hemşirelerde merhamet yorgunluğu ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki. Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2022.
• 34. Alan H. Merhamet yorgunluğu ve yönetici hemşirenin rolü. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2018;5:141-146.
• 35. Labrague LJ, De Los Santos JAA. Resilience as a mediator between compassion fatigue, nurses' work outcomes, and quality of care during the COVID-19 pandemic. Appl Nurs Res. 2021;61:151-476.
• 36. Hunsaker S, Chen HC, Maughan D, et al. Factors that influence the development of compassion fatigue, burnout, and compassion satisfaction in emergency department nurses. J Nurs Scholarsh. 2015;47:186-194.