Relationship Between Early Literacy Knowledge and Dyslexia Knowledge of Preschool Teachers

Year 2025, Volume: 9 Issue: 1, 43 - 60, 30.06.2025

Yakup Burak , Cihan Sert , Büşra Koç Çınar , Gökçe Pilatin , Cansel Toykuyu

https://doi.org/10.31461/ybpd.1664786

Abstract

In this study, it was aimed to examine the relationship between early literacy knowledge and dyslexia knowledge of preschool teachers. The study group consisted of 144 preschool teachers (94.4% female, 5.6% male, max/min age: 58-22). Demographic Information Form, Early Literacy Knowledge Test, Dyslexia Knowledge and Belief Scale were used in the study. Pearson Correlation and Multiple Linear Regression analysis were used to analyse the data. According to the results obtained from the research findings, there was a significant relationship between preschool teachers' knowledge about early literacy and their knowledge about dyslexia. It was determined that early literacy knowledge positively explained the dyslexia knowledge levels of preschool teachers. In the study, it was found that teachers' general knowledge of dyslexia explained approximately 17% of their early literacy knowledge, their knowledge of dyslexia diagnosis explained approximately 8% of their early literacy knowledge, and their knowledge of dyslexia treatment explained approximately 17% of their early literacy knowledge. Based on the results of the research, as a result of the comments and discussions made in the last section, suggestions were made for the course contents of faculties of education, researchers and teachers.

Keywords

Early Literacy , Knowledge , Dyslexia , Preschool Teachers

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Erken Okuryazarlık Bilgisi ile Disleksi Bilgisi Arasındaki İlişki

Abstract

Bu araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin erken okuryazarlık bilgileri ile disleksi bilgileri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 144 okul öncesi öğretmeni (%94,4 kadın, %5,6 erkek, max/min yaş: 58- 22) oluşturmaktadır. Araştırmada Demografik Bilgi Formu, Erken Okuryazarlık Bilgi Testi, Disleksi Bilgi ve İnanç Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada Pearson Korelasyon ve Çoklu Doğrusal Regresyon analizi kullanılmıştır. Çalışma bulgusundan elde edilen sonuca göre okul öncesi öğretmenlerin erken okuryazarlığa yönelik bilgisi ile disleksiye ilişkin bilgisi arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin disleksi bilgi düzeylerini erken okuryazarlık bilgileri olumlu yönde açıkladığı belirlenmiştir. Araştırmada; öğretmenlerin disleksi genel bilgilerini erken okuryazarlık bilgileri yaklaşık olarak %17’sini açıkladığı, disleksi tanıya ilişkin bilgilerini erken okuryazarlık bilgileri yaklaşık olarak %8’ini açıkladığı, disleksi tedaviye ilişkin bilgilerini ise erken okuryazarlık bilgileri yaklaşık olarak %17’sini açıkladığı bulunmuştur. Araştırmanın sonuçlarından yola çıkılarak son bölümde yapılan yorum ve tartışmalar neticesinde Eğitim fakülteleri ders içeriklerine, araştırmacılara ve öğretmenlere yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Erken okuryazarlık , Bilgi , Disleksi , Okul öncesi öğretmeni

References

• Açıkgöz G., ve Özmen E.R. (2020). Öğrenme güçlüğü risk grubunda olan anasınıfı çocuklarının özelliklerinin aile ve öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi 30. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Türkiye, 16-18 Ekim 2020.
• Açıkgöz, G. (2017). Öğrenme güçlüğü risk grubunda olan anasınıfı çocuklarının özelliklerinin aile ve öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Adams, M.J. (1990). Learning to read: Thinking and learning about about pring. Cambridge, MA: MIT Press.
• Akçin, N. (2016). Öğrenme güçlüğü olan çocuklar. S. Vuran (Ed.). Özel eğitim (s.331- 368) içinde. Ankara: Maya Akademi.
• Aksoy, Ş.G. (2019). Yaşam boyu özgül öğrenme güçlüğü. İKSSTD, 11, 34-39.
• Alaqeel, A.S. (2022). Kindergarten teachers’ knowledge about signs of learning disabilities in Saudi Arabia. International Journal of Early Childhood Special Education, 14(8), 246-259.
• APA. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders-5. American Psychiatric Association
• Aslan, K. (2015). Özgül öğrenme güçlüğünün erken dönem belirtileri ve erken müdahale uygulamalarına dair derleme. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1(2),577-588.
• Balcı, E. (2019). Disleksi hakkında öğretmen görüşleri ve karşılaştıkları sorunlar. Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 162-179.
• Balikci, O.S., & Melekoglu, M.A. (2020). Early signs of specific learning disabilities in early childhood. International Journal of Early Childhood Special Education, 12(1), 84-95.
• Barnes, M.A., Clemens, N.H., Fall, A.M., Roberts, G., Klein, A., Starkey, P., ... & Flynn, K. (2020). Cognitive predictors of difficulties in math and reading in pre-kindergarten children at high risk for learning disabilities. Journal of Educational Psychology, 112(4), 685-700.
• Bender, N.W. (2019). Öğrenme güçlüğünün değişen tanımları. H. Sarı (Ed.). Özel öğrenme güçlüğü olan bireyler ve eğitimleri (s.3-43) içinde. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Bigozzi, L., Tarchi, C., Pezzica, S., & Pinto, G. (2016). Evaluating the predictive impact of an emergent literacy model on dyslexia in Italian children: A four-year prospective cohort study. Journal of Learning Disabilities, 49(1), 51-64.
• Binti Ibrahim, R. (2021). Preschool teachers’ knowledge on early detection of dyslexia for preschool students: A systematic literature review 2015-2020. In Proceedings of International Conference on Special Education, 4 313-326.
• Bryant, P.E., MacLean, M., Bradley, L.L., & Crossland, J. (1990). Rhyme and alliteration, phoneme detection, and learning to read. Developmental Psychology, 26(3), 429-438.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. Demirel, F. (2023). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım 34. Baskı Ankara.
• Caglar-Ryeng, Eklund, K., & Nergård-Nilssen, T. (2019). Lexical and grammatical development in children at family risk of dyslexia from early childhood to school entry: A cross-lagged analysis. Journal of Child Language, 46(6), 1102-1126.
• Casey, A. ve Howe, K. (2002). Best practices in early literacy skills. In A. Thomas ve J. Grimes (Eds.), Best practices in school psychology 4. 721-735. Bethesda, MD: NASP.
• Ceray Ertaş, H. (2022). Okul öncesi öğretmenlerin öğrenme güçlüğüne ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cunningham, A.E., Zibulsky, J., & Callahan, M.D. (2009). Starting small: Building preschool teacher knowledge that supports early literacy development. Reading and Writing, 22, 487-510.
• Curran, P.J., West, S.G. ve Finch, J.F. (1996). Te robustness of test statistics to nonnormality and specifcation error in confrmatory factor analysis. Psychological Methods, 1(1), 16-29.
• Çalış, E.S., & Gök, N.F. (2022) Okul öncesi öğretmenlerinin erken okuryazarlık becerileri ile ilgili görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 64, 175-202.
• Dennis, L.R. ve Horn E. (2011). Strategies for supporting early literacy development. Young Exceptional Children, 14(3), 29-40.
• Dickinson, D.K. ve Tabors, P.O. (Eds.) (2001). Beginning literacy with language: Young children learning at home and school. Baltimore, MD: Brookes Publishing.
• Doğmaz Tunalı, S. ve Yıldız Demirtaş, V. (2022). Matematik öğrenme güçlüğü ve sayı hissi. Educatione, 1(1), 105-127.
• Ergül, C., Karaman, G., Akoğlu, G., Tufan, M., Dolunay Sarıca, A., & Bahap Kudret, Z. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin "erken okuryazarlık" kavramına ilişkin bilgi düzeyleri ve sınıf uygulamaları. İlköğretim Online, 13(4), 1449-1472.
• Ergül, C., Kudret, Z. B., Akoğlu, G., Akçamuş, M.Ç.Ö., Tülü, B.K. ve Demir, E. (2022). Birinci ve ikinci sınıfta okuma becerilerinin gelişimi ve matthew etkisi: boylamsal bir çalışmanın sonuçları. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 939-966.
• Gonzalez, M., & Brown, T.B. (2019). Early childhood educators' perceptions of dyslexia and ability to identify students at-risk. Journal of Education and Learning, 8(3), 1-12.
• Görgün, B., & Melekoğlu, M.A. (2019). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğü alanında yapılan çalışmaların incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 83-106.
• Gür, G. (2013). Disleksili bireylerde erken tanı konmasının önemi ve disleksi eğitimlerinde yurt içi ve yurt dışı uygulamaların incelenmesi ve karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate data analysis (7th ed.). Englewood Cliffs: Prentice Hall.
• Hesketh, A. (2004). Early literacy achievement of children with a history of speech problems. International Journal of Language & Communication Disorders, 39(4), 453-468.
• Hindman, A.H., Erhart, A.C., & Wasik, B.A. (2012). Reducing the Matthew effect: Lessons from the ExCELL head start intervention. Early Education & Development, 23(5), 781-806.
• Hjetland, H.N., Lervåg, A., Lyster, S.A.H., Hagtvet, B.E., Hulme, C., & Melby-Lervåg, M. (2019). Pathways to reading comprehension: A longitudinal study from 4 to 9 years of age. Journal of Educational Psychology, 111(5), 751-763.
• Inoue, T., Georgiou, G.K., Parrila, R., & Kirby, J.R. (2018). Examining an extended home literacy model: The mediating roles of emergent literacy skills and reading fluency. Scientific Studies of Reading, 22(4), 273-288.
• International Literacy Association. (2020). Phonological awareness in early childhood literacy development [Position statement and research brief]. International Association of Literacy.
• Justice, L.M., ve Ezell, H.K. (2001). Word and print awareness in 4-year-old children. Child Language Teaching and Therapy, 17(3), 207-225.
• Kargın, T., Güldenoğlu B. ve Gengeç, H. (2021). Erken okuryazarlık ve okuma ilişkisi. Ed. Tevhide Kargın, Dilek Altun ve İ. Birkan Güldenoğlu. Değerlendirmeden uygulamaya tüm yönleriyle erken okuryazarlık içinde s.2-17. Ankara: Pegem Akademi.
• Kempe, C., Eriksson‐Gustavsson, A. L., & Samuelsson, S. (2011). Are there any Matthew effects in literacy and cognitive development. Scandinavian Journal of Educational Research, 55(2), 181-196.
• Ketenoğlu Kayabaşı, Z. E. & Ünsal, Alparslan. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin erken okuryazarlık bileşenleri hakkında farkındalıklarının ve uygulamalarının incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 13(50), 1408-1429.
• Knight, C. (2018). What is dyslexia? An exploration of the relationship between teachers' understandings of dyslexia and their training experiences. Dyslexia, 24(3), 207-219.
• Koçyiğit, S. (2021). Okuryazarlık, erken okuryazarlık ve okula hazır oluş. F. Erbay (Ed.), Erken okuryazarlık becerileri ve desteklenmesi içinde (1. baskı, s.1-3). Ankara: Eğiten Kitap.
• Konuk Er, R., Arslantas, S., & Kurnaz, A. (2023). Examination of pre-school teachers' knowledge levels of the symptoms of learning disability according to different variables. International Journal of Educational Methodology, 9(1), 215-226.
• Kuru, N., & Koç- Tüylü, D. (2019). İlkokula hazırlıkta erken okuryazarlık eğitimi. Ed. Özgül Polat. Okula uyum ve erken okuryazarlık eğitimi içinde s.141-160. Ankara: Anı.
• Laçin, E. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin erken okuryazarlık bilgi düzeyini ölçmeye yönelik bilgi testi geliştirme çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 53, 150-172.
• Laçin, E. ve Güldenoğlu, B. (2022). Sınıflarında özel gereksinimli çocuk olan okulöncesi öğretmenlerinin erken okuryazarlık bilgi düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 55, 100-128.
• Luckner, J. L., & Cooke, C. (2010). A summary of the vocabulary research with students who are deaf or hard of hearing. American Annals of The Deaf, 155(1), 38-67.
• McCutchen, D., Abbott, R.D., Green, L.B., Beretvas, S.N., Cox, S., Potter, N.S., ... & Gray, A.L. (2002). Beginning literacy: Links among teacher knowledge, teacher practice, and student learning. Journal of Learning Disabilities, 35(1), 69-86.
• Melekoğlu, M.A. (2017). Özel öğrenme güçlüğüne giriş. (Ed.) M. A. Melekoğlu ve O. Çakıroğlu. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar içinde s.15-47. Ankara: Vize.
• Özen Altınkaynak, Ş. (2014). Aile temelli okuma yazmaya hazırlık programının çocukların okuma yazmaya hazırlık becerilerine etkisi. Education and Science 48(186), 185-204.
• Özen-Altınkaynak, Ş.Ö. (2019). Okul öncesi dönemde erken okuryazarlık becerilerinin gelişimi. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(1), 37-49.
• Özkan, S. (2023). Özel öğrenme güçlüğü riski taşıyan 60-72 aylık çocuklarda erken müdahale programının etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Pallant, J. (2020). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS (7th Ed.) Routledge, London.
• Parpucu, N. (2019). Seslerin renkli dünyası programının okul öncesi çocukların fonolojik farkındalık becerileri üzerindeki etkisi. Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Peltier, T.K., Washburn, E.K., Heddy, B.C., & Binks-Cantrell, E. (2022). What do teachers know about dyslexia? It’s complicated!. Reading and Writing, 35(9), 2077-2107.
• Puranik, C.S., & Lonigan, C.J. (2011). From scribbles to scrabble: Preschool children’s developing knowledge of written language. Reading and Writing, 24, 567-589.
• Puranik, C., Al Otaiba, S., Folsom, J.S., & Gruelich, L. (2012). Examining the contribution of letter writing fluency and spelling to composition in kindergarten children. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 25(7), 1523-1546.
• Rohde, L. (2015). The Comprehensive emergent literacy model: Early literacy in context. SAGE Open, 5(1).
• Sevinç, E. (2019). Özel öğrenme güçlüğü olan ilkokul 4.sınıf öğrencilerinin matematik dersi geometri öğrenme alanındaki akademik başarı düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Shaywitz, S.E., Morris, R. ve Shaywitz, B.A. (2008). The education of dyslexic children from childhood to young adulthood. Annual Review of Psychology, 59, 451 475.
• Snowling, M. J., & Hulme, C. (2011). Evidence‐based interventions for reading and language difficulties: Creating a virtuous circle. British Journal of Educational Psychology, 81(1), 1-23.
• Sop, A., & Sezgin, Z.Ç. (2021). Preservice teachers’ knowledge and awareness of supporting early literacy. Psycho-Educational Research Reviews, 10(3), 173-188.
• Stanley, C.T., Petscher, Y., & Catts, H. (2018). A longitudinal investigation of direct and indirect links between reading skills in kindergarten and reading comprehension in tenth grade. Reading and Writing, 31, 133-153.
• Stanovich, K.E. (2009). Matthew effects in reading: Some consequences of individual differences in the acquisition of literacy. Journal of Education, 189(1-2), 23-55.
• Statstutor. (2020). Pearson's correlation. Statutor: statstutor.ac.uk/resources/ uploaded/pearsons.pdf adresinden 11.05.2023 tarihinde alınmıştır.
• Şimşek, Ö. (2011). 60-72 aylık çocukların yazı farkındalığının ve yazmaya hazırlık becerilerinin gelişiminde okuma yazmaya hazırlık programının etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tabachnick, B.G., & Fidel, L.S. (2019). Using multivariate statistics (7th Ed.). Boston: Pearson.
• Thomas, L.J., Gerde, H.K., Piasta, S.B., Logan, J.A., Bailet, L.L., & Zettler-Greeley, C.M. (2020). The early writing skills of children identified as at-risk for literacy difficulties. Early Childhood Research Quarterly, 51, 392-402.
• Topalca, S., & Gemalmayan, R.Y. (2019). Dramanın disleksi olan ilkokul öğrencisinin fonolojik farkındalık becerisine etkisi. Turan: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 11(43), 146-151.
• Treiman, R., & Rodriguez, K. (1999). Young children use letter names in learning to read words. Psychological Science, 10, 334-338.
• Tunalı, S.D., & Demirtaş, V.Y. (2021) Matematik öğrenme güçlüğü ve sayı hissi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 105-127.
• Uyanık, Ö., & Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 118-134.
• Veríssimo, L., Costa, M., Miranda, F., Pontes, C., & Castro, I. (2021, November). The importance of phonological awareness in learning disabilities’ prevention: Perspectives of pre-school and primary teachers. In Frontiers in education (Vol. 6, pp.750328). Frontiers Media SA.
• Yin, L., Joshi, R.M., & Yan, H. (2020). Knowledge about dyslexia among early literacy teachers in China. Dyslexia, 26(3), 247-265.