Toplu Sözleşme İle Yükseköğretim Kurumlarının Disiplin Kurullarında Sendika Temsilcisinin Yer Alması

Year 2024, Issue: 2, 129 - 178, 31.07.2024

Fatih Durmuş , Mücahit Türkmen

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1468769

Abstract

Toplu sözleşme, memurlar ve diğer kamu görevlilerine ilişkin hususların kanunla düzenlenmesi zorunluluğunun anayasa ile getirilmiş bir istisnasını oluşturmaktadır. Anayasa ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu, bu istisnanın kapsamını, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin mali ve sosyal hakları olarak belirlemiştir. Ne var ki anayasa ve kanun koyucunun yapmış olduğu belirleme, uygulamadaki sorunları gidermeye yetmemiştir. Zira toplu sözleşmede anayasal ve kanuni sınırları aşan bir hükmün yer alması durumunda bu hükmün akıbetinin ne olacağına ilişkin belirsizlik geçerliliğini korumaktadır. Bunun en somut örneği, çalışmamızın da konusunu oluşturan, yükseköğretim kurumlarının disiplin kurullarının oluşumunun 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 53/E maddesinde açıkça düzenlenmesine rağmen yürürlüğe konulan toplu sözleşmelerde, bu kurullarda, hakkında soruşturma yürütülenin üyesi olduğu sendika temsilcisinin de bulunmasının düzenlenmesidir. Çalışmamızda konu ilgili mevzuat hükümleri, öğretideki görüşler, yargı kararları ve uygulama örnekleri dikkate alınarak bütüncül bir yaklaşımla ele alınmıştır.
Bu bağlamda çalışmamızda ilk olarak toplu sözleşme ele alınmış, toplu sözleşme kavramı, hukuki niteliği ve kanunla ilişkisi incelenmiştir. İkinci kısımda yükseköğretim kurumlarının disiplin kurullarının oluşumu açıklanmıştır. Son bölümde ise sendika temsilcisinin yükseköğretim kurumlarının disiplin kurullarında yer almasına değinilmiştir. Kanaatimizce, toplu sözleşme ile hakkında soruşturma yürütülenin üyesi olduğu sendika temsilcisinin yükseköğretim kurumlarının disiplin kurullarında yer alması mümkün değildir.

Keywords

toplu sözleşme, yükseköğretim kurumları, disiplin kurulu, sendika temsilcisi, memurlar ve diğer kamu görevlileri, öğretim elemanları

Inclusion Of A Union Representative In The Disciplinary Boards Of Higher Education Institutions By Collective Agreement

Abstract

Collective bargaining is an exception to the constitutional requirement that matters concerning civil servants and other public officials must be regulated by law. The Constitution of the Republic of Turkey and the Public Officials’ Unions and Collective Bargaining Code No. 4688 have defined the scope of this exception as the financial and social rights of civil servants and other public officials. However, the determination made by the constitution maker an the legislator has not been sufficient to eliminate the problems in practice. This is because, in the event that a provision that exceeds the constitutional and legal limits is included in the collective agreement, the uncertainty regarding the fate of this provision remains valid. The most concrete example of this, which is also the subject of our study, is that although the composition of the disciplinary boards of higher education institutions is clearly regulated in Article 53/E of the Higher Education Code No. 2547, collective agreements regulate the presence of the representative of the union of which the public official under investigation is a member in these boards. In our study, the subject has been handled with a comprehensive approach by taking into account the provisions of the relevant legislation, the opinions in the doctrine, judicial decisions and examples of practice.
In this context, firstly, the collective bargaining agreement is discussed and the concept of collective bargaining agreement, its legal nature and its relationship with the code are analyzed. In the second part, the formation of disciplinary boards of higher education institutions is explained. In the last part, the participation of a union representative in the disciplinary boards of higher education institutions is discussed. In our opinion, it is not possible for the union representative, of which the person under investigation is a member, to take part in the disciplinary boards of higher education institutions by collective agreement.

Keywords

collective bargaining, higher education institutions, disciplinary board, union representative, civil servants and other public officials, academics

References

• Aktay, Ahmet Nizamettin/Özdemir Ertürk, Olgu (2022) Toplu İş Hukuku, 3. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Akyiğit, Ercan (2022) Toplu İş Hukuku, 4. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Akyiğit, Ercan (2023) Bireysel İş Hukuku Ders Kitabı, 3. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil (2022) Türk İdare Hukuku, 15. Baskı, Ankara, Savaş.
• Arıcı, Kadir (2014) “Toplu Sözleşme ile Kanun Değiştirilmesi: İlksan Örneği”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:18, S:3, s.3-20.
• Arıcı, Kadir (2015) “Kamu Görevlilerinin Toplu Sözleşme Hakkının Gerçekliği Meselesinde Önemli Bir Faktör: Kamu Görevlileri Hakem Kurulu ve Niteliği”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, S:3, s.209-218.
• Aslan, Zehreddin/Altındağ, Halil (2018) Memurların Disiplin ve Ceza Soruşturması, Ankara, Seçkin.
• Atay, Ender Ethem (2022) “Toplu Sözleşmenin Özerkliği ve Hukuk Sistemi İçindeki Yeri”: Memur Sendikaları Konfederasyonu Yayın Kurulu (Editör), 4688 Sayılı Kanun ve 10. Yılında Toplu Sözleşme Kongresi Bildiri Kitabı, Ankara, Memur Sendikaları Konfederasyonu.
• Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı, “2023/1. Dönem Kurum İdari Kurulu Toplantı Tutanağı ve Raporu” <https://webyonetim.bandirma.edu.tr/Content/Web/Yuklemeler/DosyaYoneticisi/305/files/2023kiknisan.pdf> s.e.t. 01.04.2024. Batman Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı, “Kurum İdari Kurul Toplantı Tutanağı” <https://batman.edu.tr/images/files/%C4%B0dari%20Birimler/Personel_DB/Kurum_Idari_Kurulu_Kararlari__1.pdf> s.e.t. 01.04.2024.
• Çenberci, Mustafa (1970) “Türk Hukuku Açısından Toplu İş Sözleşmesi, Toplu İş Sözleşmesinin Anayasal Mahiyeti ve Toplu İş Sözleşmesine İlişkin Bazı Temel Sorunlar”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C:5, S:3, s.383-431.
• Duman, Bahattin (2023) Yükseköğretim Ceza ve Disiplin Soruşturması, 8. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Eren, Fikret (2021) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 26. Baskı, Ankara, Yetkin.
• Eren, Abdurrahman (2020) Anayasa Hukuku Dersleri Genel Esaslar - Türk Anayasa Hukuku, Güncellenmiş 2. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Erkut, Celal (2015) İptal Davasının Konusunu Oluşturması Bakımından İdari İşlemin Kimliği, Ankara, Danıştay.
• Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı, “Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının Disiplin Soruşturmaları konulu 30 Kasım 2015 tarihli yazısı” <https://personel.ebyu.edu.tr/wp-content/uploads/2020/02/30.11.2015disiplinsorusturmalari.pdf> s.e.t. 01.04.2024.
• Furrer, Andreas/Muller-Chen, Markus/Çetiner, Bilgehan (2021) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, On İki Levha.
• Gözler, Kemal (2012) “Yorum İlkeleri”: Ergül, Ozan (Editör), Kamu Hukukçuları Platformu Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması, Ankara, Türkiye Barolar Birliği.
• Gözler, Kemal (2020) Anayasa Hukukunun Genel Esasları, 12. Baskı, Bursa, Ekin.
• Gülmez, Mesut (1990) Memurlar ve Sendikal Haklar (Türkiye’de ve Dünya’da), Ankara, İmge.
• Gülmez, Mesut (2013) “1924’ten 1982’ye Anayasal Sendikal Haklar ve Ulusalüstü Kurallarla Uyumlu ‘Yeni’ Anayasa İçin Öneriler”: Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü (Editör), Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu V Bildiriler, İstanbul, Türkiye Petrol Kimya Lastik İşçileri Sendikası.
• Gümüşhane Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı, “2019 Nisan Ayı Kurum İdari Kurulu Toplantısı” <https://personel.gumushane.edu.tr/media/uploads/personel/files/2019-nisan-ay-kurum-idari-kurulu-toplants.pdf> s.e.t 01.04.2024.
• Güran, Sait (1980) Memur Hukukunda Kayırma ve Liyakat Sistemleri, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
• Güran, Sait (2000) “Egemenlik Ulus’undur Üstünlük Anayasa’dadır”, Anayasa Yargısı Dergisi, C:17, s.43-61.
• İstanbul Medeniyet Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı, “02.12.2015 tarihli Kurum İdari Kurulu Raporu” <https://personel.medeniyet.edu.tr/documents/personel/doc/Kurum%20%C4%B0dari%20Kurul%20Kararlar%C4%1/02122015-kik.pdf> s.e.t. 01.04.2024.
• Karahanoğulları, Onur, Academia.edu, “Kamu Hizmeti ve Kamu Çalışanı (Kimlik ve Önem Arayışına İlişkin Notlar)”, <https://www.academia.edu/89170113/Kamu_Hizmeti_ve_Kamu_%C3%87al%C4%B1%C5%9Fan%C4%B1_Kimlik_ve_%C3%96nem_Aray%C4%B1%C5%9F%C4%B1na_%C4%B0li%C5%9Fkin_Notlar_> s.e.t. 13.03.2024.
• Kaya, Cemil (2005) Memur Disiplin Suç ve Cezalarına ve Disiplin Soruşturmasına Hakim Olan Temel İlkeler, Amme İdaresi Dergisi, C:38, S.2, s.61-87.
• Kayar, Nihat (2018) “Danıştay Kararıyla Anayasal Toplu Sözleşme Hakkının İlgası”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S:139, s.29-49.
• Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, “2018 Nisan Ayı Kurum İdari Kurul Toplantı Tutanağı” <https://mehmetakif.edu.tr/upload/makuv5/6799-88553570-2018-nisan-ayi-kurumidari-kurul-toplanti-tutanagi.pdf> s.e.t. 01.04.2024.
• Mersin Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı, “Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının Disiplin Soruşturmaları konulu 08 Haziran 2017 tarih ve 5361-39525 sayılı yazısı” <http://pdb.mersin.edu.tr/yuklemeler/ekler/08.06.2017%20%20%20536139525%20Disiplin%20Soru%C5%9Fturmalar%C4%B1.pdf> s.e.t. 01.04.2024.
• Mimaroğlu, Sait Kemal (1965) Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi, 2. Baskı, Ankara, Sümerbank Genel Müdürlüğü.
• Özkal Sayan, İpek (2017) “Türkiye’de Toplu Sözleşmenin Kamu Personel Rejimine Etkisi”, Sosyal Bilimler Dergisi, S:14, s.30-39.
• Pazarcı, Hüseyin (2019) Uluslararası Hukuk, 18. Baskı, Ankara, Turhan.
• Reçber, Kamuran (2014) Uluslararası Hukuk, Bursa, Dora.
• Reisoğlu, Seza (1967) Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Toplu İş Sözleşmeleri, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi.
• Sinop Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı, “Kurum İdari Kurulu Toplantı ve Karar Tutanağı 2016.2 Dönem” <https://pdb.sinop.edu.tr/wp-content/uploads/sites/111/2019/12/Kurum-%C4%B0dari-Kurulu-Toplant%C4%B1-ve-Karar-Tutana%C4%9F%C4%B1-2016.2-D%C3%B6nem.pdf> s.e.t. 01.04.2024.
• Sur, Melda (1991) Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği ve Teşmil, Ankara, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi.
• Sur, Melda (2019) İş Hukuku Toplu İlişkiler, 8. Baskı, Ankara, Turhan.
• Sümer, Haluk Hadi (2022) İş Hukuku, 26. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Şanlı Atay, Yeliz (2015) “Kamu Görevlileri Toplu Sözleşmesinin Hukuki Niteliği”, Amme İdaresi Dergisi, C:48, S:3, s.1-39.
• Şanlı Atay, Yeliz (2021) Kamu Görevlileri Toplu Sözleşmelerinin Hukuki Rejimi, Ankara, Turhan.
• Tanör, Bülent/Yüzbaşıoğlu, Necmi (2020) 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 20. Baskı, İstanbul, Beta.
• Türk Dil Kurumu, “Güncel Türkçe Sözlük”, <sozluk.gov.tr> s.e.t. 18.02.2024.
• Ulucan, Devrim (1981) Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği ve Hukuki Niteliği, İstanbul, İstanbul Teknik Üniversite Matbaası.
• Ulucan, Devrim (2012) “12 Eylül Tarihli Anayasa Değişikliklerinin Toplu İş Hukukuna Yansıması”: İstanbul Barosu Yayın Kurulu (Editör), İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları, İstanbul, İstanbul Barosu.
• Ulusoy, Ali (2022) Türk İdare Hukuku, 5. Baskı, Ankara, Yetkin.
• Ünal, Şeref (2005) Uluslararası Hukuk, Ankara, Yetkin.
• Yıldırım, Sultan (2023) “Kamu Görevlilerinin Toplu Sözleşme Hakkı”, (Yüksek Lisans), Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.