Theatre Research Laboratory (TRL)

Year 2025, Volume: 20 Issue: 2, 40 - 54, 29.07.2025

Fatih Pazvantoğlu , Sıla Can Budak

Abstract

By its very nature, the art of theater is a discipline open to ongoing research and development. Aside from universal experiences, the theater also delivers performances with cultural heritage. It is undisputed that this predicament is one of the most efficient ways to foster a sense of belonging among society. Theater Research Laboratory, which undertakes studies on education and research besides conventional theater productions, might be regarded as the beginning of a quest to discover a universal understanding of theater founded on its own assets. With the universalistic By its very nature, the art of theater is open to ongoing research and development. In addition to universal experiences, theater delivers performances that reflect cultural heritage. It is undisputed that this approach is one of the most effective ways to cultivate a sense of belonging within society. The Theater Research Laboratory, which conducts studies on education and research alongside traditional theater productions, may be seen as the beginning of a quest to uncover a universal understanding of theater based on its unique attributes. With universal creation as its starting point, the Theater Research Laboratory also seeks to explore the human actor through the principle of "here and now."
Beyond its contributions to theater, the Theater Research Laboratory is the first funded research theater in its field, making it unique. Unlike the production theaters typical of the laboratory period, it emphasized experimentation and research over simply staging a show. In addition to the limitations imposed by existing perceptions of theater and political barriers, the Laboratory was disbanded by political institutions to prevent its efforts from fostering change and development in the country's theatrical landscape. The Theater Research Laboratory remains relevant as a research topic today by approaching its activities as a continuous journey of development focused on human life. The present study was conducted using the narrative design, a qualitative research method. Due to the limited availability of written resources on TRL (Theatre Research Laboratory), interviews with its founders, Beklan Algan and Ayla Algan, served as primary sources. The findings of this research are significant in establishing a memory for TAL.

Keywords

Theatre Resaarch Laboratory , Beklan Algan , Experiment

TAL Modeli Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Tiyatro sanatı özü gereği sürekli araştırma ve geliştirmeye açık bir disiplindir. Evrensel olan deneyimlerin yanında tiyatroda kültürel mirasların da katkısıyla edim sağlanmaktadır. Bu durumun insan ile toplumun bağının kurulmasında en etkili araçlardan birisi olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Konvansiyonel tiyatro yapımlarından ayrı olarak eğitim ve araştırmaya yönelik çalışmalar yapan Tiyatro Araştırma Laboratuvarı, kendi öz kaynaklarından yola çıkarak evrensel bir tiyatro anlayışı arama yolculuğunun başlangıcı olarak kabul edilebilir. Tiyatro Araştırma Laboratuvarı çıkış noktası olarak tümel olanı yaratımda kullanıp şimdi ve burada ilkesiyle oyuncu insanı araştırmaktadır.
Tiyatro Araştırma Laboratuvarı, tiyatro sanatına olan katkıları dışında kendi alanında ödenekli bir araştırma tiyatrosu olarak ilk olma özelliği taşımaktadır. Laboratuvar döneminin prodüksiyon amaçlı tiyatrosunun aksine sahneye oyun koymayı değil, denemeyi ve araştırmayı öncelemiştir. Ancak mevcut tiyatro algısının ve politik engellerin yarattığı baskılara rağmen çalışmalarına devam eden Laboratuvar ülke tiyatrosunda değişime ve gelişime sebep olacak çalışmalarının engellenmesi amacıyla politik organlar tarafından lağvedilmiştir. Çalışmalarını sürekli bir gelişim yolculuğu olarak devam ettiren ve insan varlığını konu edinen Tiyatro Araştırma Laboratuvarı günümüzde bir araştırma konusu olarak önemini korumaktadır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden anlatı deseni kullanılmıştır. Çalışmaya konu olan TAL (Tiyatro Araştırma Laboratuvarı) için yazılı kaynağın azlığı nedeniyle kurucuları olan Beklan Algan ve Ayla Algan ile yapılan röportajlar birincil kaynak olarak kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular TAL için bir hafıza yaratmak adına önem arz etmektedir.

Keywords

Tiyatro Araştırma Laboratuvarı , Beklan Algan , Deneme

References

• Algan A. (2021). Sıla Can Budak tarafından gerçekleştirilen kişisel röportaj. Eskişehir. (10.11.2021).
• Algan B. (2008). Şerif Erol tarafından gerçekleştirilen röportaj. Kimlik, risk, yaratıcılık. Gist Çağdaş Gösteri Sanatları Dergisi, 2.
• Algan B. (2011). Neden deneme?. TEB Oyun Dergisi Güz, (11), İstanbul.
• Algan B. (2012). Beklan Algan’la söyleşi- 2. Çağın estetiğini yakalamak. Mimesis Tiyatro/ Çeviri- Araştırma Dergisi.19, İstanbul: G.M. Matbaacılık.
• Algan B. (2012). Cüneyt Yalaz tarafından gerçekleştirilen röportaj. Beklan Algan’la Söyleşi-1. Mimesis Tiyatro/ Çeviri- Araştırma Dergisi, 19, G.M. Matbaacılık.
• Algan B. (2012). Duygu Seda Tomru tarafından 25.09.2012 tarihli röportaj. Beklan Algan’la Düşünüyorum. Tiyatro Araştırmaları Laboratuvarı Yayınları.
• Ataizi, P. D. (2018). Araştırma sorununun belirlenmesi. P. D. Şimşek (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri içinde (s. 36). Anadolu Üniversitesi.
• Babaoğlu E. (2008). Yıkılmış labirentin fener bekçisi. Gist Çağdaş Gösteri Sanatları Dergisi, 2.
• Barba, E. (1989). Avrasya tiyatrosu, Mimesis Tiyatro/Çeviri ve Araştırma Dergisi,. 2, 17-24.
• Birkiye S.K. (2007). Çağdaş tiyatroda kültürlerarası eğilim. De Ki Basım Yayım
• Brecht, B. (2011). Epik tiyatro. K. Şipal (Çev.). Agora Kitaplığı.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (3th ed.). California: SAGE Publications.
• Demir, E. (2024). Sosyal bilimlerde nitel araştırma teknikleri üzerine betimsel bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(46), 313-328.
• Erayda N. (2008). Söyleşi. Gist Çağdaş Gösteri Sanatları Dergisi. 2.
• Evren, B. (2016). Ayla Algan. Altın Koza Kültür Sanat Merkezi. Ulusoy Matbaa.
• Grotowski, J. (1990). Yoksul bir tiyatroya doğru. Mimesis Tiyatro/ Çeviri- Araştırma Dergisi, 73-75.
• İpşiroğlu Z. (2016). Dünden bugüne Brecht. Habitus.
• Kaplan M. (2008). TAL’de çağdaş dans. Gist Çağdaş Gösteri Sanatları Dergisi, 2.
• Karaboğa, K. (2010). Oyunculukta yöntem ve paradoks. Habitus.