Abstract
Tree has great importance in Turkish culture. With the belief of Shamanism, tree is entered daily life and accepted as a tool of communication. All the meanings that the tree of life encompasses are reflected on traditions. Tree of life is used as a motive in architecture and handicrafts of Anatolian realm in Turkish culture before and after Islam. A new interpretation of tree is observed in the festivities and weddings organised in the Ottoman Empire with the use of three dimensional nahıls in different sizes. Nahıl is an object which is used in weddings and festivals resembling a palm tree with its conic shape getting thinner as it goes upwards and is decorated with ornaments in different shapes. The meaning ascribed to nahıl coincides with the meaning ascribed to the tree. Nahıls which draw all the attention to themselves are important indicators in terms of sharing power and beauty with the society. Historians mention the existence and technical features of nahıls in small and large scales. Nahıls on which the power of sovereignty is also reflected have begun to be forgotten with the collapse of Ottoman Empire. The traces of nahıl are found, though rarely, in Turkey and it is used in plain forms as a sign of wedding ceremonies. As a reflection of an almost forgotten cultural tradition, nahıl makers (Nahılbents) of today strive to keep alive this tradition
Keywords
References
- And, Metin (1982). Osmanlı Şenliklerinde Türk Sanatları, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. (1999). Arslan, Mehmet Türk Surnameler (Osmanlı Saray Düğünleri ve Şenlikleri), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. Manzum
- Arslan, Mustafa (2005). Türk Destanlarında Evren Tasarımı, Fikret Türkmen Armağanı, ed. Gürer Gülsevin, Fikret Türkmen, İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
- Atıl, Esin (1999). Levni ve Surname, İstanbul: Koçbank Yayınları
- Covel, John (2011). Bir Papazın Osmanlı Günlüğü, çev. Nurten Özmelek, İstanbul: Dergah Yayınları.
- Çoruhlu, Yaşar (1999). Türk Mitolojisinin ABC’si, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
- Emiroğlu, Kudret, Suavi Aydın (2003). Antropoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Erbek, Mine (2002). Çatalhöyük’ten Günümüze Anadolu Motifleri, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Ergun, Pervin (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
- Hammer, Joseph von (2011). “ Şehzadelerin Sünnet Düğünü”. Kanuni Çağının Ruhu, çev. Mehmet Ata, İstanbul: Kapı Yayınları, s: 74-76
- Hoppàl, Mihàly (2012). Avrasaya’da Şamanlar, çev. Bülent Bayram, H. Şevket Çağatay Çapraz, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- İnan, Abdülkadir (2006). Tarihte ve Bugün Şamanizm, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- İşçen, Yavuz (2011). “Ürgüp Folklorundan Bir Kesit: Nahıl ve Nahıl Övme”. Düşler Ülkesinde Bir Kültür Yolculuğu: ÜRGÜP, Nevşehir: Ürgüp Tanıtma Vakfı Kültür Yayınları, s: 143-152.
- Kahraman, Seyit Ali (2008). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: İstanbul, 1.cilt, 2.Kitap, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Kaya, Mustafa (2009). “Ürgüp Düğünlerinde Nahıl”, Geçmişten Geleceğe Nevşehir Kültür ve Araştırmaları Dergisi, (12): 23-29.
- Korkmaz, Gülsüm Ezgi (2004). Sûrnâmelerde 1582 Şenliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Lamartine, Alphonse de (2011). “Görkemli Bir Düğün Töreni”. Kanuni Çağının Ruhu, çev. Serhat Bayram, İstanbul: Kapı Yayınları, s: 29-31.
- Levni (1729). Surname-i Vehbi, Topkapı Sarayı Müzesi, A.3595.
- Nutku, Özdemir (1972). IV. Mehmet’in Edirne Şenliği, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- ________ (1981). “Türk Şenliklerinin Güç ve Bolluk Simgesi: Nahıl”, Sanat Olayı Dergisi, (1): 24-28.
- ________ (1995). Tarihimizden Kültür Manzaraları, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Öztürk, Özhan (2009). Folklor ve Mitoloji Sözlüğü, Ankara: Phoenix Yayınevi. Pakalın, Mehmet Zeki (1983). Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Cilt: 2, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Sözen, Metin ve Uğur Tanyeli (1992). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Türkçe Sözlük (9. Baskı), (1998). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları Ünlü, Aslıhan (2006). Türk Tiyatrosunun Antropolojisi,
- Ankara: Aşin Kitaplar Yayınları. Kişisel Görüşmeler
- Dinçkan, Tinay (2011). Tasarımcı Tinay Dinçkan ile yapılan kişisel görüşme, İstanbul: 12 Mayıs.
- Mazliyah, Nedim (2011). Armada Otel ve Nahıl, Nedim Mazliyah ile yapılan kişisel görüşme, Armada Otel, İstanbul: 02 Ağustos.
- Yontan, Gürel (2011). Mimar Gürel Yontan ile yapılan kişisel görüşme, İstanbul: 14 Kasım. Görsel Kaynaklar
- Fotoğraf 1. Osmanlı Şenliklerinden Nahıl Örneği (Atıl, 1999: 134).
- Fotoğraf 2. Ürgüp Düğün Nahılı, 1956 (Kaya, 2009: 28).
- Fotoğraf 3. Günümüz Ürgüp Nahılına Bir Örnek (İşçen, 2011: 150).
- Fotoğraf 4. Armada Otel Nahıl Örneği. http://www.armadahotel.com.tr/i/haber/ HID_04_013_nahil.jpg (Erişim Tarihi: 06.11.2012).
- Fotoğraf 5. Tasarımcı Tinay Dinçkan’ın Nahıl Örneği. http://www.virahaber.com/images/ other/2.20110914130802.jpg (Erişim Tarihi: 06.11.2012).
- Şekil 1. Covel Nahıl Çizimi, 1675 Şenliği (Nutku, 1987: 169).
- Şekil 2. İbrahim Somyürek Nahıl Çizimi (Kaya, 2009: 24).
- Şekil 3. Mimar Gürel Yontan Nahıl Çizimleri (Yontan, Gürel, kişisel görüşme, 2011).
Abstract
Türk kültüründe ağaç çok önemli bir anlama sahiptir. Şaman inancı ile beraber ağaç, günlük hayata geçer ve bir iletişim aracı
olarak kabul edilir. Hayat ağacı içinde barındırdığı tüm anlamları ile geleneklere yansır. Hayat ağacı Anadolu coğrafyasında
İslamiyet öncesi ve sonrası Türk kültüründe, mimari ve el sanatlarında motif olarak kullanılır. Osmanlı İmparatorluğu’nda
düzenlenen şenlik ve düğünlerde ağacın yeni bir yansıması üç boyutlu farklı ölçekteki nahıllarda görülür. Nahıl, düğün ve
şenliklerde kullanılan, yukarı doğru incelen konik biçimi ile hurma ağacını andıran ve üzeri çeşitli şekillere sahip süslerle
bezenmiş bir nesnedir. Nahıla yüklenen anlam ağaca yüklenen anlamla örtüşür. Tüm dikkatleri üzerlerinde toplayan nahıllar
gücün ve güzelliğin toplumla paylaşımında önemli bir göstergedir. Tarihçiler küçük ve büyük ölçekli nahılların varlığından ve
teknik özelliklerinden söz ederler. Saltanatın gücünün de yansıdığı nahıllar Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü ile unutulmaya
başlanmıştır. Türkiye’de nahılın izlerine nadir de olsa rastlanmakta, özel düğünlerde nahıl bir düğün göstermeliği olarak yalın
biçimlerde kullanılmaktadır. Günümüz nahıl ustaları (nahılbentler) unutulmakta olan bu kültürü ve yansıması olan nahılları
yaşatma çabasındadırlar.
Keywords
References
- And, Metin (1982). Osmanlı Şenliklerinde Türk Sanatları, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. (1999). Arslan, Mehmet Türk Surnameler (Osmanlı Saray Düğünleri ve Şenlikleri), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. Manzum
- Arslan, Mustafa (2005). Türk Destanlarında Evren Tasarımı, Fikret Türkmen Armağanı, ed. Gürer Gülsevin, Fikret Türkmen, İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
- Atıl, Esin (1999). Levni ve Surname, İstanbul: Koçbank Yayınları
- Covel, John (2011). Bir Papazın Osmanlı Günlüğü, çev. Nurten Özmelek, İstanbul: Dergah Yayınları.
- Çoruhlu, Yaşar (1999). Türk Mitolojisinin ABC’si, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
- Emiroğlu, Kudret, Suavi Aydın (2003). Antropoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Erbek, Mine (2002). Çatalhöyük’ten Günümüze Anadolu Motifleri, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Ergun, Pervin (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
- Hammer, Joseph von (2011). “ Şehzadelerin Sünnet Düğünü”. Kanuni Çağının Ruhu, çev. Mehmet Ata, İstanbul: Kapı Yayınları, s: 74-76
- Hoppàl, Mihàly (2012). Avrasaya’da Şamanlar, çev. Bülent Bayram, H. Şevket Çağatay Çapraz, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- İnan, Abdülkadir (2006). Tarihte ve Bugün Şamanizm, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- İşçen, Yavuz (2011). “Ürgüp Folklorundan Bir Kesit: Nahıl ve Nahıl Övme”. Düşler Ülkesinde Bir Kültür Yolculuğu: ÜRGÜP, Nevşehir: Ürgüp Tanıtma Vakfı Kültür Yayınları, s: 143-152.
- Kahraman, Seyit Ali (2008). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: İstanbul, 1.cilt, 2.Kitap, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Kaya, Mustafa (2009). “Ürgüp Düğünlerinde Nahıl”, Geçmişten Geleceğe Nevşehir Kültür ve Araştırmaları Dergisi, (12): 23-29.
- Korkmaz, Gülsüm Ezgi (2004). Sûrnâmelerde 1582 Şenliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Lamartine, Alphonse de (2011). “Görkemli Bir Düğün Töreni”. Kanuni Çağının Ruhu, çev. Serhat Bayram, İstanbul: Kapı Yayınları, s: 29-31.
- Levni (1729). Surname-i Vehbi, Topkapı Sarayı Müzesi, A.3595.
- Nutku, Özdemir (1972). IV. Mehmet’in Edirne Şenliği, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- ________ (1981). “Türk Şenliklerinin Güç ve Bolluk Simgesi: Nahıl”, Sanat Olayı Dergisi, (1): 24-28.
- ________ (1995). Tarihimizden Kültür Manzaraları, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Öztürk, Özhan (2009). Folklor ve Mitoloji Sözlüğü, Ankara: Phoenix Yayınevi. Pakalın, Mehmet Zeki (1983). Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Cilt: 2, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Sözen, Metin ve Uğur Tanyeli (1992). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Türkçe Sözlük (9. Baskı), (1998). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları Ünlü, Aslıhan (2006). Türk Tiyatrosunun Antropolojisi,
- Ankara: Aşin Kitaplar Yayınları. Kişisel Görüşmeler
- Dinçkan, Tinay (2011). Tasarımcı Tinay Dinçkan ile yapılan kişisel görüşme, İstanbul: 12 Mayıs.
- Mazliyah, Nedim (2011). Armada Otel ve Nahıl, Nedim Mazliyah ile yapılan kişisel görüşme, Armada Otel, İstanbul: 02 Ağustos.
- Yontan, Gürel (2011). Mimar Gürel Yontan ile yapılan kişisel görüşme, İstanbul: 14 Kasım. Görsel Kaynaklar
- Fotoğraf 1. Osmanlı Şenliklerinden Nahıl Örneği (Atıl, 1999: 134).
- Fotoğraf 2. Ürgüp Düğün Nahılı, 1956 (Kaya, 2009: 28).
- Fotoğraf 3. Günümüz Ürgüp Nahılına Bir Örnek (İşçen, 2011: 150).
- Fotoğraf 4. Armada Otel Nahıl Örneği. http://www.armadahotel.com.tr/i/haber/ HID_04_013_nahil.jpg (Erişim Tarihi: 06.11.2012).
- Fotoğraf 5. Tasarımcı Tinay Dinçkan’ın Nahıl Örneği. http://www.virahaber.com/images/ other/2.20110914130802.jpg (Erişim Tarihi: 06.11.2012).
- Şekil 1. Covel Nahıl Çizimi, 1675 Şenliği (Nutku, 1987: 169).
- Şekil 2. İbrahim Somyürek Nahıl Çizimi (Kaya, 2009: 24).
- Şekil 3. Mimar Gürel Yontan Nahıl Çizimleri (Yontan, Gürel, kişisel görüşme, 2011).
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Araştırma Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | July 1, 2013 |
| Submission Date | January 16, 2015 |
| Published in Issue | Year 2013 Issue: 10 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.