Türkiye’de Tesbih Koleksiyonu Kültürü: Malzeme Fetişizmi ve Otantisite İnşası

Yıl 2018, Sayı: 20, 161 - 171, 23.07.2018

Koray Değirmenci

https://doi.org/10.17484/yedi.423601

Cited By: 1

Öz

Her
ne kadar bu konuda ilgili literatürde çatışmalı fikirler olsa da tesbih
Hinduizm, Budizm, Hristiyanlık ve İslam gibi farklı dinsel geleneklerde dini, kültürel,
işlevsel anlamlar ve roller taşımaktadır. Dini işlevleri ve anlamlarının
ötesinde, tesbih koleksiyonculuğu Türkiye’de çok köklü ve zengin bir alanı
temsil etmekte ve görünüşte seküler olan özgün bir kültürel pratiği
oluşturmaktadır. Bu çalışma bu kültürel pratiğin tesbih yapımında kullanılan
malzemelerle ilgili çok belirli bir boyutuna odaklanmaktadır. Makale, tesbih
koleksiyonu alanında bazı durumlarda mistik haller alabilen bir materyal
fetişizminin öne çıktığını ve koleksiyoncuların ve ustaların tesbih yapımında
kullanılan materyaller aracılığıyla bir tür otantisite inşa ettiklerini öne
sürmekte ve bu inşa sürecini incelemektedir. Bu otantisite inşasının belki de
en çarpıcı biçimlerde gerçekleştiği alan, tesbih yapımında Osmanlı sıkma
kehribar malzeme olarak adlandırılan ancak çok daha yeni bir döneme ait olan malzemelerin
kullanıldığı alandır. 

Anahtar Kelimeler

Tesbih, Tespih, Koleksiyon, Otantisite, Kültür, Fetiş, Osmanlı sıkma kehribar

Kaynakça

• Barthes, R. (1993). Mythologies (Çev: Annette Lavers). London: Vintage.
• Baudrillard, J. (1981). For a Critique of the Political Economy of the Sign. St Louis, MO: Telos Press.
• _____. (1994). “The System of Collecting”. In Elsner, J. – Cardinal, R. (Ed.), The Cultures of Collecting (p. 7-24). London: Reaktion Books.
• Bourdieu, P. (1984). Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste (Çev: Richard Nice). Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Danet, B., Tamar, K. (1994). “No Two Alike: Play and Aesthetics in Collecting”. In Pearce, S. M. (Ed.), Interpreting Objects and Collections (p. 227-253). New York and London: Routledge.
• Dant, T. (1999). Material Culture in the Social World: Values, Activities, Lifestyles. Buckingham: Open University Press.
• Dubin, L. (1987). The History of Beads. New York: Times Mirror Books.
• Durost, W. N. (1932). Children’s Collecting Activity Related to Social Factors. New York: Bureau of Publications.
• Erdem Bey (2018, 3 Mart). Tesbih satıcısı Erdem Bey ile evinde görüşme, Ankara.
• Ertan Bey (2018, 14 Ocak). Tesbih satıcısı Ertan Bey ile tesbihçi kahvesinde görüşme, Kayseri.
• Evangelinos, A. (1998). The Komboloi and Its History. Nafplio: Komboloi Museum Publications.
• Falabella, R. (2016). “Imitation Amber Beads of Phenolic Resin from the African Trade”. Beads: Journal of the Society of Bead Researchers, 28(3): 3-15.
• Gamman, L., Makinen, M. (1994). Female Fetishism: A New Look. London: Lawrence and Wishart.
• Gürsoy, D. (2006). Tespih: Parmak Uçlarındaki Huzur. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Holdsworth, I., Faraj, I. (2015). “Faturan”. Plastiquarian, June: 9-12.
• Kasten, P. A. (2011). The Rosary’s History, Mysteries, and Prayers. Indiana: Our Sunday Visitor.
• Lugowska, A. (2014). “The Art and Craft Divide- On the Exigency of Margins”. Art Inquiry. Recherches sur les Arts, XVI: 285-296.
• Maquet, J. (1993). “Objects as Instruments, Objects as Signs.” In Lubar, S. – Kingery, D. W. (Ed.), History from Things: Essays on Material Culture (p. 30-40). Washington and London: Smithsonian Institution Press.
• Parce, M. S. (1994). “The Urge to Collect”. In Pearce, S. (Ed.), Interpreting Objects and Collections (p. 157-159). New York and London: Routledge.
• Risatti, H. (2007). A Theory of Craft, Function and Aesthetic Expression. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
• Sarıcı, N. (2008). Dua Taneleri: Tesbih. İstanbul: Numune Matbaacılık.
• Seyfi Bey (2017, 2 Aralık). Tesbih ustası ve satıcısı Seyfi Bey ile atölyesinde görüşme, Kayseri.
• Stewart, S. (1994). “Objects of Desire”. In Pearce, S. (Ed.), Interpreting Objects and Collections (p. 254-257). New York and London: Routledge.
• Tekin Bey (2018, 7 Aralık). Koleksiyoner Tekin Bey ile evinde görüşme, Ankara.
• Veblen, T. (1970). The Theory of the Leisure Class. London: Unwin Books.
• Ziya Bey (2018, 13 Şubat). Koleksiyoner Ziya Bey ile kendi işyerinde görüşme, Ankara.