Yakın Dönem Türk Sinemasında İzmir İmgeleri

Year 2022, İzmir Özel Sayısı, 69 - 80, 30.09.2022

Sevcan Sönmez

https://doi.org/10.17484/yedi.1069458

Abstract

Sinema ve kentleşme, tarihsel süreçte birlikte ilerlemiş, büyük dünya kentlerinin gelişimi, değişimi ve dönüşümü filmler aracılığıyla izlenebilmiştir. Kentsel mekâna ilişkin görsel bellek filmlerde tutulmuş, toplumsal belleği şekillendiren kent imgeleri filmlere kaydolmuştur. Bununla birlikte sinematografik temsiller, kent imgesi ve kimliğini oluşturmaya, pekiştirmeye katkıda bulunmuştur. Türk sinemasında kente bakıldığında, sinema tarihinden bu yana filmlerde İstanbul’un başrolde olduğunu görülür. Ancak ne kadar merkez olarak İstanbul ön planda olsa da başka kentler ve kentsel alan dışı mekanlar da zaman zaman filmlerde görünür olmuştur. Türkiye’nin ilk beş büyük kenti arasında yer alan İzmir, Yeşilçam döneminden itibaren film sektörünün kadrajına sıklıkla girmiştir. Yeşilçam sürecinde yerli film üretiminin yüksek olduğu zamanlarda birçok popüler ve sevilen filmde İzmir görünür olmuş, özellikle son on yılda, kentin filmlerde, geçmişe oranla daha fazla ve farklı imgelerle yer alması söz konusu olmuştur. Çeşitli filmlerde İzmir yüzeysel, turistik ve klişe kent imgeleriyle sinemada yer almış olsa da zaman içinde bu yaklaşımın değiştiği; İzmir’in yakın dönem Türk sinemasında daha alternatif ve gerçekçi anlatılara mekân oluşturduğu varsayılmaktadır. Buradan hareketle İzmir kentinin yakın dönem Türk sinemasında nasıl temsil edildiği, geçmişten bugüne kentsel imgelerde, kentsel mekanlarda ve kente ilişkin anlatılarda bir değişim olup olmadığı bu çalışmada ele alınmaktadır.

Keywords

Sinema, İzmir, kent temsili, kent imgesi

Supporting Institution

Yaşar Üniversitesi

Project Number

BAP 092

The Image of Izmir in Recent Turkish Cinema

Abstract

Cinema and urbanization have progressed together in the historical process; the development, change and transformation of major world cities can be watched through films. Visual memory of urban space was kept in films and urban images shaping social memory were recorded in the films. Nevertheless, cinematographic representations contributed to the creation and consolidation of urban image and identity. When we look at the city in Turkish cinema, it is seen that Istanbul has been leading the films since the history of cinema. However, although Istanbul is at the forefront as the center, other cities and non-urban spaces have also been visible in movies from time to time. Izmir, which is among the top five major cities in Turkey, has frequently entered the frame of the film industry since the Yesilçam period. Izmir has been visible in many popular and well-known films during the period of high national film production; especially in the last decade, the city has been involved in films with exceeding in numbers and different images than in the past. Although Izmir has appeared in cinema with superficial, touristic and clichéd city images in various past films, this approach has changed over time; It is assumed that Izmir has created a space for more alternative and realistic narratives in recent Turkish cinema. From here, the question of how Izmir city is represented in recent Turkish cinema, whether there is a change in urban images, urban spaces and narratives about the city from the past to the present is discussed in this study.

Keywords

Cinema, Izmir, urban representation, city image

Project Number

BAP 092

References

• Akçay, D. (Yönetmen). (2013). Köksüz [Film]. Zoe Film.
• Alsayyad, N. (2006). Cinematic urbanism: A history of the modern from reel to real. Routledge.
• Alyanak, A. (Yönetmen). (1962). Zorla Evlendik [Film]. And Film
• Baltacı, A. T. (Yönetmen). (2014). Hadi İnşallah [Film]. 25 Film.
• Boulding, K. (1961). The Image. University of Michigan Press.
• Chatman, S. (2008). Öykü ve söylem. Filmde ve kurmacada anlatı yapısı (Ö. Yaren, Çev.). Deki Yayınları.
• Demirkubuz, Z. (Yönetmen). (1997). Masumiyet [Film]. Mavi Film.
• Demirkubuz, Z. (Yönetmen). (2006). Kader [Film]. Mavi Film.
• Ergün, O. N. (Yönetmen). (1959) İzmir Ateşler İçinde [Film]. Kemal Film.
• Esmer, P. (Yönetmen). (2017). İşe Yarar Bir Şey [Film]. Sinefilm & Mars Prodüksiyon.
• Evin, S. (Yönetmen). (1962). Çıkar Yol [Film]. Şan Film
• Gürpınar, B. D. (2020, Aralık). Kartpostal gibi şehir Yeşilçam’da. KNK Dergisi. 45, 24-27. https://www.konak.bel.tr/files/knk-45pdf_21-12-2020_14-13-53.pdf,
• Kıral, E. (Yönetmen). (2014). Gece [Film]. Chantier Films.
• Lynch, K. (2020). Kent imgesi (İ. Başaran, Çev.). Türkiye İş Bankası.
• Mennel, B. (2008). Cities and cinema. Routledge.
• Okyay, D. (2011). Kent kimliğine bütüncül bakış. İdealkent, 3, 8-19.
• Pirselimoğlu, T. (Yönetmen). (2013). Ben O Değilim [Film]. Arizona Films & Bad Crowd & Graal.
• Relph, E. (1976). Place and placelessness. Pion.
• Robins, K. (2013). İmaj. Görmenin kültür ve politikası (N. Türkoğlu, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Roth, M. L. (2002). Mimarlığın öyküsü, öğeleri, tarihi ve anlamı (E. Akça, Çev.). Kabalcı Yayınevi.
• Saydam, N. (Yönetmen). (1962). Gönül Avcısı [Film]. Birsel Film.
• Shiel, M. (2001). Cinema and the city in history and theory. In M. Shiel & T. Fitzmaurice (Ed.). Cinema and the City. Film and urban societies in a global context. (pp. 1-19). Blackwell.
• Topçu, K. (2019) 2000 Sonrası Türk sinemasında kentsel mekâna belirli bir bakış: İzmir’in sinematografik temsili (Tez No. 544168) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Ulusal Tez Merkezi.
• Taşkın, K. B. (2020). Sıfır Bir [Film]. Mars Prodüksiyon.
• Taunton, M. (2009). Fictions of the city. Class, culture and mass housing in London and Paris. Palgrave Macmillan.
• Ülkeryıldız, E. ve Önder, E. C. (2013). İzmir kent temsilinde sinema ile üretilen kolektif bellek: Yeşilçam örneği. Ege Mimarlık. 33, 30-33.
• Yeksan, E. (Yönetmen). (2016). Körfez [Film]. İstos Film.