Bilgi Objesinin Estetik Objeye Dönüşümü Bağlamında Katsushika Hokusai Ukiyo-e’lerinde Fuji Dağı

Yıl 2024, Sayı: 31, 1 - 12, 29.01.2024

Gülay Karakuş

https://doi.org/10.17484/yedi.1169412

Cited By: 1

Öz

Sanat yapıtı, nesnel gerçekliğin, sıradan bir bilgi objesi olmaktan çıkarılıp estetik bir objeye dönüştürülmüş halidir. Bu bağlamda Fuji Dağı’nın gerçekteki varlığı ile Katsushika Hokusai yapıtlarındaki varlık biçimi aynı değildir. Yapıtta nesnel olanın taşıdığı anlamlar kadar Hokusai’nin öznel yorumu da önemli bir belirleyendir. Japonya’da jeolojik katmanların oluşturduğu, coğrafi bir yükselti olarak var olan Fuji dağı aynı zamanda halk masallarında ölümsüzlüğü imleyen bir bilgi objesidir. Fuji Dağı’nın; yüksekliği, biçimi, yapısı, dokusu gibi somut özelliklerinin yanı sıra kültürel anlatılarda kutsal, yüce gibi soyut kavramlarla ilişkilendirilmesi Hokusai yapıtlarının çıkış noktasını oluşturan bilgi verileridir. Sanatçının estetik bir bağ kurarak öznel yorumunu da dahil ettiği üretim sürecinde obje, sıradan bir bilgi objesi olmaktan çıkarak estetik bir objeye dönüşür. Dolayısıyla Hokusai’nin kurduğu estetik bağ, Fuji’ye dair bilgi verilerinin sanata dair bilgi verileriyle yorumudur. Dağın formu ve anlatılardaki yeri kadar formun kompozisyonda hangi sanatsal dille ifade edildiği de önem arz eder. Sıradan bir bilgi objesi iken Hokusai yapıtlarında Ukiyo-e tekniğiyle estetik objeye dönüşen dağ imgesi, doğada var olanı sanatta yeni bir okumayla sunar. Bu bağlamda Otuz Altı Fuji Dağı Manzarası serisi Hokusai’nin Fuji’ye bakışının özel bir seçkisi, öznel bir yorumudur.
Çalışma, bir bilgi objesi olarak dağ imgesinin Hokusai yapıtlarında estetik objeye dönüşümü bağlamında Fuji dağına odaklanmaktadır. Hokusai, Otuz Altı Fuji Dağı Manzarası serisinde odağına aldığı dağı, gündelik hayat görünümleri eşliğinde, farklı zaman dilimlerinde ve farklı açılardan betimler. Edo döneminde yaşamış olan sanatçı, çalışmalarını Japon geleneksel sanatının temel uygulama yöntemlerinden biri olan Ukiyo-e tekniğiyle yapar. Seri, özel bir dönemin özel bir temsili olması bakımından önem arz eder. Bu kapsam çerçevesinde nitel araştırma yöntemi ile taranan kaynaklar, elde edilen veriler doğrultusunda metin içerisinde dahil edilirken sanatçının yaşadığı Edo dönemi, uyguladığı Ukiyo-e tekniği ve bir dağ imgesi olarak Fuji’nin Hokusai sanatındaki yeri ve önemi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fuji Dağı, Ukiyo-e, Katsushika Hokusai, Bilgi Objesi, Estetik Obje

Kaynakça

• Antmen, A. (2008). 20. Yüzyıl batı sanatında akımlar (1. Baskı). Sel Yayıncılık.
• Atik, K. (2012). Japonya, kapalı ülke; ideoloji ve din. Doğu Batı Düşünce Dergisi, (60). 101-118. https://acikerisim.nevsehir.edu.tr/bitstream/handle/20.500.11787/4061/Japonyakapaliulke.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş (1. Baskı). (L. Arslan, Çev.). Kabalcı Yayınları.
• Gogh, V. (1887). Çiçek Açan Erik Ağacı (Hiroshige’den sonra) [Tuval Üzerine Yağlı Boya]. 55x 46 cm, Van Gogh Müzesi, Hollanda. https://cutt.ly/3Xpv5PX
• Görsel Dünya Ansiklopedisi. (1983). Görsel Yayınları, (7. Cilt, s. 1621).
• Heinich, N. (2013). Sanat sosyolojisi (1. Baskı). (T. Arnas, Çev.). Bağlam Yayınları.
• Hiroshige, U. (1857). Kameido’da Çiçek Açan Erik Ağaçları [Tahta Baskı]. 24,4x 36,4 cm, Brooklyn Museum, ABD. https://cutt.ly/4Xpv34J
• Hiroshige, U. (1840-1842). Tsuchiyama’daki Suzuka Dağı’nın Manzarası [Renkli Ahşap Baskı]. 15.3 cm x 20.9 cm, Minneapolis Sanat Enstitüsü, ABD. https://cutt.ly/RXosS2y
• Hokusai, K. (1829- 1832). Kanagawa Açıklarında Büyük Dalga [Tahta Baskı]. 25.7 cm x 37.8 cm, Metropolitan Müzesi, ABD. https://cutt.ly/2K7bydW
• Hokusai, K. (1830). Owari İli'ndeki Fujimiga Hara (Fuji Manzara Bahçesi) [Tahta Baskı]. https://cutt.ly/7XFTOfA
• Hokusai, K. (1830). Zirve Altında Sağanak [Renkli Tahta Baskı]. https://cutt.ly/sZIXcDY
• Hokusai, K. (1830). Bulutsuz Havada Fuji Dağı (Kızıl Fuji) [Renkli Tahta Baskı]. 26.2 cm x 38.7 cm, https://cutt.ly/MZIXEYW
• Hokusai, K. (1832). Fukagawa’daki Mannen Köprüsü [Renkli Tahta Baskı]. https://cutt.ly/4ZICqP2
• Hokusai, K. (1830). Goten Yama Tepesi [Renkli Tahta Baskı]. https://cutt.ly/TZIX03P
• İnce, B. (2008). Ukiyo-e ve çağdaş sanata yansımaları. (Tez No. 220913) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Baskı Sanatları Ana Sanat Dalı.
• Jung, G. C. (2009). İnsan ve sembolleri (4. Baskı). (A.N. Babaoğlu, Çev.). Okuyan us Yayınları.
• Kapoor, A. (1985). Bir Dağ Olarak Anne [Tahta, Tutkallı Alçı ve Toz Boya, Yerleştirme]. (140 x 275 x 105 cm), yükseklik 140 cm, Minneapolis Walker Art Center, ABD. https://cutt.ly/pXpnf1S
• Kıran, H. (2009). Tarihsel süreç içerisinde japon baskı sanatına bir bakış. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1 (2), 147-158. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/192610
• Malkoç, E. G. (2018). Ukiyo-e: yüzen dünya resimleri. (Tez No. 502007) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Plastik Sanatlar Ana Bilim Dalı. https://cutt.ly/VXJIJPV
• Metropolitan Sanat Müzesi (2004). Asya sanatı. 25 Ağustos 2022 tarihinde https://www.metmuseum.org/toah/hd/plea/hd_plea.htm
• Ötgün, C. (2009). Eril ve dişil bir yapılanma: bir dağ olarak anne (Anish Kapoor). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1 (3), 59-69. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/192598
• Shinohara, Keiji. (2022, Ağustos 25). Artist’s statement, About Keiji Shinohara http://www.keijiart.com/about/artists-statement/
• Shinohara, K. (2012). Beş Temmuz [Renkli Ağaç Baskı]. 11 cm x 15 cm, https://cutt.ly/KZWPfcW
• Singer, R. T., Carpenter, J. T., Goodall, H., Harris, V., McKelway, M., Ooms, H., Rousmaniere, N. C., Smith II, H.D., Takeda, S., Takeuchi, M. (1998). Edo art in japan 1615-1868 (Catalogue of an exhibition opening at the National Gallery of Art on November 15, 1998). National Gallery.https://www.nga.gov/content/dam/ngaweb/research/publications/pdfs/edo-art-in-japan.pdf
• Tekdemir, Ö. (2018). Hokusai ve sanatı üzerine görsel bir okuma. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat Dergisi (Özel sayı), 3(1), 33-43. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/642861
• Timuçin, A. (2002). Estetik (5. Baskı). Bulut Yayınları.
• Tunalı, İ. (2001). Estetik (6. Baskı). Remzi Kitabevi.
• Tunalı, İ. (1976). Marksist estetik (1. Baskı). Altın Kitaplar.
• Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe sözlük (9. Baskı., s. 510).
• Yamamoto, K. (1946’dan önce). Balıkçılar [Renkli Ahşap Baskı]. Boston Güzel Sanatlar Müzesi, ABD. https://cutt.ly/4XoNk90