Cumhuriyet Döneminde Yetişmiş İki Öncü Sanatçı, Mihri Rasim ve Hale Asaf

Year 2023, Cumhuriyet Özel Sayısı, 43 - 52, 23.10.2023

Arzu Oto

https://doi.org/10.17484/yedi.1332730

Abstract

Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine geçiş döneminde Hale Asaf (1905-1938) ve Mihri Rasim (Müşfik) (1886-1954) kendilerini sanatçı olarak tarif eden öncü kadınlardır. Saraya yakın, eğitimli bir zümrenin mensubu olduklarından resim ve müzik dersleri alarak eğitim görmüş ve çok dilin konuşulduğu bir çevrede yetişmişlerdir. Mihri Rasim (Müşfik) sanatçı ve eğitmen olarak ikonik bir figürdür. Kendini portre ressamı olarak yetiştiren Mihri İtalya, Fransa ve Amerika’da sanatçı kimliği ile var olmuş, Bernard Shaw, Thomas Edison, Franklin Roosevelt gibi ünlülerin portrelerini yapmış, İnas Sanayi Nefise Mektebi’nin kuruluşuna ön ayak olmuş, bir dönem müdire olarak çalışmış ve Batılı anlamda sanat eğitimi vermiştir. Meşrutiyet Dönemi’nde ortaya çıkan, özgürlük isteyen güçlü kadın hareketinin sözcüsü olmuştur. Yeğeni Hale Asaf Cumhuriyet Dönemi’nde Batılılaşma hedefi ile Avrupa’ya yollanan sanatçı kuşağı arasında yer almıştır. Paris ve Roma’da sanat çevresi ile erkenden tanışmış, Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Topluluğu’nun (1929) kurucularından olmuştur. Cumhuriyet Türkiyesi’nde Mihri ve Hale kendini ressam olarak tanımlayan öncü kadınlardır. Bu çalışmanın amacı; Hale ve Mihri’nin sanatçı kimliklerini oluşturdukları çevreyi, dönemin özelliklerini, sanatçı olarak başlattıkları mücadeleyi ele almaktır. Türkiye sanat tarihindeki yerlerine feminist eleştirel bir açıdan bakmayı denemektir. Cumhuriyet Dönemi sanatçıları olan Mihri ve Hale’yi incelemek için literatür araştırması yapılmış, haklarında yazılmış araştırma, tez ve makaleler incelenmiştir.

Keywords

Cumhuriyet kuşağı, Mihri Rasim, Hale Asaf, sanatçı kadınlar

Two Pioneer Artists Raised in the Republican Era: Hale Asaf and Mihri Rasim

Abstract

Hale Asaf (1905-1938) and Mihri Rasim (Müşfik) (1886-1954) are pioneer women who describe themselves as artists during the transition period from the Ottoman Empire to the Republic of Türkiye. As they were members of an educated group close to the palace, they were brought up taking painting and music lessons, and were brought up in an environment where many languages were spoken. Mihri Rasim (Müşfik) is an iconic figure as an artist and educator. Mihri, who trained herself as a portrait painter, existed as an artist in Italy, France and America, painted portraits of famous people such as Bernard Shaw, Thomas Edison, Franklin Roosevelt, pioneered the establishment of İnas Sanayi Nefise school, worked as a headmistress for a while and studied art in the Western sense. She became the spokesperson of the strong women's movement that emerged in the Constitutional Era and who wanted freedom. Her niece Hale Asaf is among the generation of artists who were sent to Europe with the goal of westernization in the Republican Period. She met the art community early in Paris and Rome and became one of the founders of the Independent Painters and Sculptors Society. In Republican Türkiye, Asaf and Rasim are pioneer women who define themselves as painters. The aim of this study; It is to deal with the environment in which Rasim and Asaf formed their artistic identities, the characteristics of the period, and the struggle they started as artists. To attempt a feminist critical examination of their place in Turkish art history. In order to examine Asaf and Rasim, the artists of the Republican period, a literature research was conducted, researches, theses, and articles written about them were examined.

Keywords

Republic generation, Mihri Rasim, Hale Asaf, artist women

References

• Antmen, A. (2018). Bu bayan ressam: Sanat tarihinde dışlama senaryoları. Belkıs Ö. ve Kankaytsın D. (Der.), Sanatın gölgedeki kadınları: Sanat ve edebiyatta tarih dışında bırakılanlar içinde. Ayrıntı Yayınları.
• Asaf, H. (1925). Paletli Otoportre [Tual üzerine yağlıboya]. 60x50 cm, Feyhaman, Güzin Duran Müzesi, İstanbul. https://www.slideserve.com/viveka/hale-asaf-d-1905-stanbul-kad-k-y-1938-paris-montparnasse
• Dağoğlu, Ö. G. (2019). İstanbul’dan New York’a Mihri: Üç kıtayı elli yılı aşan kariyerinin yeni bir portresi. Toplumsal Tarih, s. 29-31.
• Dolmacı, S. (2008). Sanat tarihinde tutkularıyla anarşist bir kadın: Mihri Müşfik. lebriz. http://lebriz.com/pages/lsd.aspx?articleID=351&sectionID=2&lang=TR&bhcp=1
• Gezer, H. (1984). Cumhuriyet dönemi Türk heykeli. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Gorrill, H. (2021). Kadından ressam olmaz. Hayalperest Kitap.
• Kandiyoti, D. (1997). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar: Kimlikler ve toplumsal dönüşümler. Metis Yayınları.
• Kimmihri. (2015). Kimmihri resmi web sitesi. https://www.kimmihri.com/
• Mihri: Modern zamanların göçebe ressamı. (2019). https://saltonline.org/tr/1956/mihri-modern-zamanlarin-gocebe-ressami
• Nochlin, L. (2020). Kadınlar sanat ve iktidar. Yapı Kredi Yayınları.
• Pelvanoğlu, B. (2007). Hale Asaf, Türk resim sanatında bir dönüm noktası. Yapı Kredi Yayınları.
• Rasim, M. (t.y). Atatürk Portresi [Tual üzerine yağlıboya]. https://www.kimmihri.com/painter-mihri/
• Rasim, M. (t.y). Otoportre [Tual üzerine yağlıboya]. 98,5x65cm, MGSÜ İstanbul Resim Heykel Müzesi. https://www.kimmihri.com/painter-mihri/
• Rasim, M. (1915). Tevfik Fikret Portresi [Kâğıt /Pastel]. 96x65cm, Topkapı Sarayı Müzesi, İstanbul. https://www.kimmihri.com/painter-mihri/
• Rasim, M. (1931). Thomas Edison Portresi [Pastel]. 152,4 x 101,6cm, Rollins Museum, Amerika. https://www.kimmihri.com/painter-mihri/
• Toros, T. (1988). İlk kadın ressamlarımız. Akbank Yayınları.
• Özbay, C. (2015). Türkiye’de lgbt ve queer cinsellikler. https://cenkozbay.com/2015/07/18/turkiyede-lgbt-ve-queer-cinsellikler/