TÜRKİYE’DE OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN KULLANIM ALANI VE VERGİLENDİRİLMESİ

Year 2014, Volume: 6 Issue: 12, 48 - 59, 20.07.2014

İbrahim Organ Doğan Bozdoğan

Abstract

Faiz oranları, mal fiyatları ve döviz kurlarındaki gelişmeler alternatif finansal ürünlere olan ihtiyacı arttırmıştır. Bu ihtiyacın bir sonucu olarak türev piyasaların geliştirilmesine çalışılmış ve bunun için bir takım düzenlemelere gidilmiştir. Bu düzenlemeler yasal ve vergisel olarak yapılmıştır. Türkiye’nin türev piyasalarla tanışması 1980’li yıllara dayanmaktadır. Türev piyasalar içerisinde opsiyon sözleşmeleri, forward sözleşmeleri, swap sözleşmeleri ve future sözleşmeler yer almaktadır. Türev ürünler içerisinde yer alan opsiyon sözleşmeleri, satın alan tarafa herhangi bir ürünün fiyatını bugünden sabitlemek koşulu ile bu ürünü ileri bir vadede satın alma yada satma hakkını veren anlaşmadır. Sık kullanılan bir türev üründür. Türkiye’de gerek opsiyon sözleşmesine gerekse de diğer türev ürünlere yönelik yasal ve vergisel düzenlemelerde bir takım eksiklikler dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de opsiyon sözleşmelerinin vergilendirilmesi ve kullanım alanının genişletilmesine yönelik bilgilere yer verilecek ve mevcut vergi sistemindeki eksiklikler ortaya konularak çözüm önerilerinde bulunulacaktır

Keywords

Türev Ürünler, Opsiyon Sözleşmeleri, Vergilendirme, Türkiye

Application And Taxation Of Option Agreements In Turkey

Abstract

Interest rates, commodity prices and exchange rate developments increased the need for alternative financial products. Studied the development of derivatives markets as a result of this need, and a number of regulations have been made for it. These arrangements were made in the legal and taxation. Meet in derivates market for Turkey based on in the 1980s. In derivatives markets, option contracts, forward contracts, swap contracts and futures contracts are included. The option contracts in derivative products, price of the product in any way bought this product today, securing a further term on the condition that the right to purchase or sell the deal. A commonly used derivative product. Option agreement, as well as other derivative products in Turkey and for the lack of a number of legal and tax regulations are not worthy. In this study, information regarding the expansion of option contracts in the field of taxation and the user will be given and shall putting forward the lack of propose solutions to the current tax system

Keywords

Derivative Products, Option Contracts, Taxation, Turkey

References

• AKBEBEK Cemil (2011), “Vadeli İşlem ve Opsi- yon Sözleşmelerinden Sağlanan Gelirlerin Vergilendirilmesi”,Marmara Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. Üniversitesi
• AKÇAOĞLU, Ertuğrul (2002), “Finansal Türev Ürünlerin Kitabevi, Ankara. Turhan
• ARIKAN, A. Naci(2000), “Türev İşlemlerin Hu- kuki ve Vergisel Boyutu”, Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, İstanbul.
• AVŞAR Tolga(2004), “Vadeli İşlem Piyasaları (Türev Piyasalar) ve Vergilendirilme”, Ya- yınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara.
• AYDIN Servet (2005), “Türk Bankacılık Siste- minde Türev Ürünlerin Kullanımı”, Yayın- lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üni- versitesi EBE, Ankara.
• BAK Başak (2009), “Borsa Opsiyon Sözleşme- si”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:64, sayı:4, s.39-75.
• CEYLAN Ali ve KORKMAZ Turhan (2008), “Finansal Teknikler”, 6. Baskı, Bursa:Ekin Yayınevi.
• ÇİÇEK Halit ve BOZDOĞAN Doğan(2011), “Türkiye’de Future Piyasaların Kullanım Alanı ve Vergilendirilmesi”, Vergi Sorun- ları Dergisi, sayı:277, s.81.
• DEMİR Şeref (2000), “Finansal Türevler ve Vergisel Boyutu-II”, Yaklaşım Dergisi, Sa- yı:90, s:149-156,.
• ERSAN İhsan (1997), “Finansal Türevler”, İs- tanbul:Literatür Yayıncılık.
• GÜNDÜZ Lokman ve TUTAL Mehmet (1995), “Türev Ürünlerin Muhasebeleştirilmesi: Tür- kiye Uygulaması Üzerine Bir Öneri”, Ser- maye Piyasası Kurulu.
• İnternationalMonetaryFund (2000), “FinancalDerivatives”, A SuplementToTheFifth Edition of Balance of Payments Manual.
• KARACA Yüksel(2001), “Vadeli İşlemlerin (Forward, Futures ve Options) İşleyişi, Hukuki Alt Yapısı ve Vergisel Durumuna İlişkin Değerlendirmeler- III”, Yaklaşım Dergisi, Sayı:98, ss.68-75.
• KAYGUSUZ Mehmet (2011), “Finansal Türev Ürünlerden Forward Sözleşmeleri ve Muhasebe İşlemleri”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, cilt:25, sayı:2, ss.137-149.
• KHAMBATA Dara (1996), “ThePractice of MultinationalBanking: PolicyIssuesandKey International Concepts”, Edition:2 USA: Greenwood Publishing Group. Macro
• KİRMAN Ahmet (2001), “Banka ve Sigorta Mu- ameleleri Vergisi”, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara. (53 Seri No'lu Damga Vergisi Ge- nel Tebliği), 27449 Sayılı 31.12.2009 Tarihli Resmi Gazete.
• KOÇ Selman Koç (1999), “Forward Sözleşme- lerinin Hukuki Mahiyeti, Vergi Kanunları Karşısındaki Durumu ve Muhasebeleşti- rilmesi”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı:219, ss.69-90.
• KÖSE Ömer (2007), “Banka ve Sigorta Muame- leleri Vergisi ve Türk Vergi Sisteminde Yeri”, Mali Çözüm Dergisi, sayı:82, ss.197- 204.
• NURCAN Belma (2005), “Türev Piyasası İşlem- lerinin Vergilendirilmesi ve Örnek Ülke Uy- gulamaları”, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Muhasebe Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Yeterlilik Tezi.
• ÖZALP, Pınar (2003), “Türev Araç Piyasalarının Finansal Sistemin İşleyişi İçindeki Rolü: Tür- kiye’de Bu Piyasalara İşlerlik Kazandırma Ça- lışmaları”, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Tür- kiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Piyasa- lar Genel Müdürlüğü, Ankara, s.10.
• S. Lawrence Ritter, L.WilliamSilber ve F. GregoryUdell Money”, BankingAnd FinancialMarkets, 9. Baskı. “Principles Of
• SEYHAN Fatih (2008), “Finansal İşlem Vergileri ve Türkiye’de Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Uygulaması”, Yayınlanmamış Dok- tora Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İs- tanbul
• TEKİNAY, Selahattin ve Diğerleri, “Borçlar Hukuku”, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993, s. 330.
• Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası (2010), “VOB Hakkında Sıkça Sorulan Sorular”, VOB.
• YANBOLU Didem (2011), “Piyasalarda Türev Ürünlerin Vergilendirilmesi ve Muhasebeleş- tirilmesi”, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bur- sa.