Müzik Endüstrisinin Giyim Kültürüne Yansıması: Şarkıcıların Tarzları Bağlamında Müzik Video-Klipleri Üzerinden Bir Analiz

Year 2020, Issue: 9, 71 - 92, 30.12.2020

Murat Birol

Abstract

Popüler kültürün yansıdığı alanlardan biri olan müzik endüstrisi günümüzde bireylerin yaşam tarzlarını etkileyen belirleyici faktörlerdendir. Bireyler kendi düşüncelerine yakın hissederek dinledikleri müzik tarzına göre tasarladıkları yaşamları sürdürürken bir yandan bunu kendilerini kuşatan giyimlerle de dile getirmektedirler. Moda ve müziğin iç içe yaşantıları, popüler kültür ekseninde ve ondan beslenerek topluma sunulurken; bu durum, bireylerin de popülerliği yakalamak uğruna mücadele ettikleri alanlardan biri konumuna gelmiştir. Böylece bireyler popüler kültürün bir parçası hâline gelerek kendi kimlik yapılarını, dinledikleri müziklerin akışında, modadan da etkilenerek oluşturdukları giyim ve yaşam tarzlarında göstermektedir. Bu durum müzik tarzlarını belirli kategorilere ayırırken o tarzlarda bulunan şarkıcıları ve aynı biçimde bunları tüketen toplumda da bireyleri giyim üzerinden yaşam tarzları temelinde belirli kategorilere dâhil etmektedir. Bu da farklı temsil biçimlerinin incelenmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışmanın amacını popülerleşen kültürde farklı müzik türlerinin oluşturduğu kimlik temsillerinin modanın en önemli dili olan giyimler yoluyla şarkıcıların video-klipleri üzerinden analizleri oluşturmaktadır. Buradan hareketle çalışma, giysilerin görselliği kullanarak müzik tarzlarını nasıl belirgin kıldığına dair anlam ve mit yapısını irdeleyen göstergebilimsel çözümleme yöntemi kapsamında analiz edilmiştir. Analiz bölümündeki görseller YouTube üzerinden seçilmiştir. Çalışmanın sonucunda ise, belirli müzik kategorilerinde analiz edilen video-kliplerde, şarkıcıların giyim tarzlarından hareketle, duruşlarının toplumdaki yaşam tarzlarında onları dinleyen benzer kimlik yapılarını da destekleyici olduğu ve temsil ettiği görülmüştür.

Keywords

kimlik, giyim kültürü, temsil, müzik tarzı, dijital platform

References

• Adanır, Oğuz. (2017). İşitsel ve Görsel Anlam Üretimi. İstanbul: Eylül Sanat.
• Adorno, Theodor W. (1991). The Culture Industry: Selected Essays On Mass Culture. London: Routledge.
• Alkar, Ruşen (2013). “İzmir Kadınlar Matinesi Örneğinde Zeki Müren Nostaljisi”. 1. Uluslararası Müzik Araştırmaları Sempozyumu: Müzik ve Kültürel Doku, 16-19 Ekim, Trabzon, 439-453.
• Aziz, Aysel. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Ankara: Nobel.
• Barthes, Roland. (1967). Systeme de la Mode. Paris: Seuil.
• Bennett, Andy. (2013). Kültür ve Gündelik Hayat. (N. Tokdoğan, B. Şenel ve U. Y. Kara, Çev.). Ankara: Phoenix.
• Berger, Arthur Asa. (2012). Kültür Eleştirisi: Kültürel Kavramlara Giriş. (Çev. Ö. Emir). İstanbul: Pinhan.
• Berger, Arthur Asa. (2018). Medya Çözümleme Teknikleri. (Çev. N. Pembecioğlu). Ankara: Nobel.
• Barnard, Malcolm. (1996). Fashion as Communication. Oxon and New York: Routledge.
• Boym, Svetlana. (2009). Nostaljinin Geleceği. (Çev. F. B. Aydar). İstanbul: Metis.
• Burton, Graeme. (1995). Görünenden Fazlası: Medya Analizlerine Giriş. (Çev. N. Dinç). İstanbul: Alan.
• Connolly, William E. (1995). Kimlik ve Farklılık: Siyasetin Açmazlarına Dair Demokratik Çözüm Önerileri. (Çev. F. Lekesizalın). İstanbul: Ayrıntı.
• Dant, Tim. (1996). “Fetishism and the Social Value of Objects”. Social Review. 44(3): 495-516.
• D’hoker, Elke. (2004). Vision of Alterity: Representations in the Works of John Banville. Amsterdam: Rodopi.
• Dollot, Louis. (1991). Kitle Kültürü ve Bireysel Kültür. (Çev. Ö. Nudralı). İstanbul: İletişim.
• Erdoğan, İrfan. (2008). İletişimi Anlamak. Ankara: Erk.
• Ersoy, Necmettin. (2007). Semboller ve Yorumları. İstanbul: Dönence.
• Fiske, John. (2012). Popüler Kültürü Anlamak. (Çev: S. İrvan). İstanbul: Parşömen.
• Freud, Sigmund. (1989). Cinsel Yasaklar ve Normaldışı Davranışlar. (Çev. M. Sencer). İstanbul: Ara.
• Gans, Herbert J. (2017). Popüler Kültür ve Yüksek Kültür. (E. Onaran İncirlioğlu, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Gençtürk-Hızal, Gilman Senem. (2003). “Bir İletişim Biçimi Olarak Moda: Modus’un Sınırları”. İletişim Araştırmaları. 1(1): 65-86.
• Guiraud, Pierre. (1999). Anlambilim. (Çev. B. Vardar). İstanbul: Multilingual.
• Güneş, Hüseyin Nihat. (2016). “Erkeğin Ataerkil Rejime Entegrasyonu: Yabancılaşma ve Uyum”. Akademik Bakış Dergisi, Uluslarlararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi. Kasım Aralık (58): 266-284.
• Hall, Stuart. (2017). Temsil: Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Uygulamaları. (Çev. İ. Dündar). İstanbul: Pinhan.
• Hardin, Michael. (1999). “Mar(k)ing the Objected Body: A Reading of Contemporary Female Tattooing”. Fashion Theory. 3(1): 81-108.
• Işık, Mehmet. (2018). “Madde Kullanımını Öven Popüler Şarkı Sözlerinde Dil, İdeoloji ve Özne”. M. N. Doru ve Ö. Bozkurt (Ed.). Dil Bilimleri: Klasik Sorunlar-Güncel Tartışmalar. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi, 783-800.
• İbicioğlu, H., Çiftçi, M. ve Cerit, E. (2014). Giyimde Renklerin Uyumu. İstanbul: Hayat.
• İzgören, Ahmet Şerif. (2017). Dikkat Vücudunuz Konuşuyor: Türkiye’de Beden Dili, İş Yaşamı ve Renkler. Ankara: Elma.
• Jameson, Fredric. (1991). Postmodernism or The Cultural Logic of Late Capitalism. London: Verso.
• Kellner, Douglas. (2016). Popüler Kültür ve Postmodern Kimliklerin İnşası. Popüler Kültür. Doğu Batı, 4 (15), 191-224.
• Rutherford, Paul. (2000). Yeni İkonalar? Televizyonda Reklam Sanatı. (Çev. M. K. Gerçeker). İstanbul: Yapı Kredi.
• Sakar, Mümtaz Hakan. (2007). “Özlem Tekin Örneğinde Rock Müzikte Kadın: Toplumsal Cinsiyet, Entisite, Hegemonya”. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Uçan, Hilmi. (2016). Yazınsal Eleştiri ve Göstergebilim: Kuram-Uygulama, Çözümleme Örnekçeleri. İstanbul: İz.
• Yaman, Ömer Miraç (2016). Apaçi Gençlik-Gençlerin Toplumsal Davranış Yönelimleri: İstanbul’da ‘Apaçi’ Altkültür Grupları Üzerine Nitel Bir Çalışma. İstanbul: Bir.
• Williams, Kevin. (2003). Understanding Media Theory. London: Arnold.