Bir Üniversitede Bulunan Laboratuvarlarda Kullanılan Kimyasal Maddelere Maruziyet Riskinin Değerlendirilmesi*

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 30 - 40, 30.01.2021

Derya Mordoğan , Elif Şahin

Öz

Amaç: Kimyasal maddeler geçmişten günümüze birçok alanda kullanılmıştır. Bu kimyasalların bir kısmı az zararlı bir kısmı da çok zararlıdır.
Çalışan sağlığını korumak, iş sağlığı ve güvenliği ve maruziyet azaltma
çalışmalarıyla mümkün olmaktadır. Bu çalışmada, bir üniversite laboratuvarlarında kullanılan kimyasal maddelerin maruziyet riskinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bir üniversitenin laboratuvarlarında kullanılan zararlı kimyasal maddeler belirlenmiştir. Laboratuvar çalışmaları esnasında
kimyasal madde maruziyet ölçümleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar
ILO’nun ICCT (Uluslararası Kimyasal Kontrol Rehberi) yöntemine ve
risk analizine göre değerlendirilmiştir.
Bulgular: Çalışmanın yapıldığı laboratuvarda 320 adet kimyasal kullanıldığı saptanmıştır. Bunların içinde sık kullanılan 38 zararlı kimyasalın
ölçümleri yapılmıştır. Bu kimyasalların maruziyet ölçüm sonuçları sınır
değerlerin altında çıkmıştır. Ancak bazı kimyasallar için sınır değere yakın sonuçlar saptanmıştır.
Tartışma ve Sonuç: Maruziyet ölçüm değerlerinin sınırın altında çıkması, laboratuvarda alınan İSG risk kontrol önlemleri ile sağlanmıştır. Laboratuvarlarda çalışan sağlığını korumak için bu önlemlerin sürekliliğini
sağlamak gerekmektedir. Ayrıca alınması gerekli ek önlemler de öneri
olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

laboratuvar, kimyasal madde, maruziyet, iş sağlığı ve güvenliğ

Kaynakça

• 1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu [internette]. 2012 [08.02.2019]. elektronik adresi:http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm
• 2. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu [internette]. 2012 [08.02.2019]. elektronik adresi:http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm
• 3. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu [internette]. 2012 [08.02.2019]. elektronik adresi:http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm
• 4. KimyasallarınGüvenliDepolanmasıRehberi[internette][19.02.2020] elektronikadresi:http://www.isgum.gov.tr/rsm/file/kimyasal%20depolama%20.pdf
• 5. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu [internette]. 2012 [08.02.2019]. elektronikadresi:http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm
• 6. İş Hijyeni ölçüm, test ve analiz laboratuvarları hakkında yönetmelik [internette].2017 [15.02.2019]. elektronik adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/01/20170124-6.htm
• 7. Kansorejen veya mutajen maddelerle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik [internette]. 2013 [15.02.2019]. elektronik adresi:http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130806-4.htm
• 8. İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirilmesi Yönetmeliği [internette]. 2012 [15.02.2019]. elektronik adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121229-13.htm
• 9. Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi, ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik [internette]. 2013. [15.02.2019]. elektronikadresi:http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/12/20131211M1-1.htm
• 10. Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkkında Yönetmelik [internette].2008[15.02.2019].elektronikadresi:http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/12/20081226M1-3.htm
• 11. Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik [internette].2014 [15.02.2019]. elektronik adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/12/20141213-1.htm
• 12. Atık Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik [internette].2017 [15.02.2019]. elektronik adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/03/20170323-20.htm
• 13. Yale’de korkunç kaza [internette]. 2011 [11.04.2020]. elektronik adresi: http://www.gazetevatan.com/yale-de-korkunc-kaza-371157-dunya/
• 14. Okuldaki deney sırasında korkunç kaza [internette]. 2016 [11.04.2020]. elektronik adresi: https://www.yenisafak.com/video-galeri/dunya/okuldaki-deney-sirasinda-korkunc-kaza--2110959
• 15. Pekin’de laboratuvardaki deney sırasında patlama: 3 öğreci öldü [internette]. 2018 [11.04.2020] elektronik adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46684509
• 16. TEKBIYIK A. TEPE M. Türkiye’de 2001-2017 Yılları Arasında Yaşanan Laboratuvar ve Deney Kazalarının Değerlendirilmesi IJIAPE; 2017
• 17. TEZ Z. Simya.1. Baskı.İstanbul:Hayygrup Yayıncılık;2017
• 18. Canel M, Canel E. Laboratuvar Güvenliği. 1. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi; 2016
• 19. International Chemical Control Toolkit [internette]. 2006 [28.01.2019]. elektronikadresi:http://www.ilo.org/legacy/english/protection/safework/ctrl_banding/toolkit/icct/
• 20. Uluslararası Kimyasal Kontrol Rehberi [internette] 2017 [02.12.2019]elektronikadresi:http://www.ttb.org.tr/ekler/kkr/index.php?icerik=ceviri_onsozu