THE LIFE OF COMPOSER AKIN ÖZKAN AND THE MUSICAL ANALYSIS OF HIS KÂR IN THE EVC-I ŞEVK MAKAM COMPOSED BY HIM

Year 2023, , 412 - 466, 30.09.2023

Serap Akdeniz

https://doi.org/10.51576/ymd.1346973

Abstract

ABSTRACT
Akın Özkan is one of the most important representatives of traditional Turkish art music of his time as a tanbur player, composer and educator. Özkan started traditional Turkish art music with tanbur lessons from Sadun Aksüt and continued his music studies in the most important associations and municipal conservatories of Istanbul. During his tenure as tanbur player and choir conductor at TRT Izmir and Ankara Radio, his compositions were sung on records by the most renowned soloists of his time.
Özkan, who started teaching as one of the first educators of Ege University State Turkish Music Conservatory established in İzmir after his retirement from TRT, published five books consisting of his compositions in order to contribute to his students as an education-oriented and idealistic educator, and trained many competent students in their fields. He compounded a usul called “Devr-i Ervah” and a makam called “Evc-i Şevk” and compounded a fasıl in the same makam.
While the universe of the study consists of Akın Özkan as a tanburi, composer and educator, the type and form analysis of the evc-i şevk makam, which he compounded, and the genre and form analysis of the evc-i şevk kâr, which is the largest verbal genre compounded in this makam, constitute the sample of the study. In this study, historical method, biographical analysis and document analysis methods were used.
In the kâr whose genre and form analysis was performed with Onur Akdoğu's method, it was found that the form of Evc-i şevk Kâr was composed in a five-part alternating form as A+B+C+D+E+B'.
The similarities and differences between the findings in Kantemiroğlu’s Edvârı regarding the methods and lyrics of the kârs and Özkan’s kârs were determined; it was observed that Özkan adhered to the tradition by giving great importance to harmony, and deviated from the tradition with the difference in his choice of methods and lyrics, and as a result, evaluations were made regarding his composition in the kârs genre.
Due to the lack of sufficient academic studies on Akın Özkan, this study was carried out in order to contribute to music people working in the field of traditional Turkish art music by drawing attention to his artist identity and the evc-i şevk makam he compounded.

Keywords

Akın Özkan, biographical analysis, Kâr, Evc-i Şevk Kâr, musical analysis.

BESTECİ AKIN ÖZKAN’IN HAYATI ve TERKİB ETTİĞİ EVC-İ ŞEVK MAKAMINDAKİ KÂRININ MÜZİKAL ANALİZİ

Abstract

ÖZ
Akın Özkan tanburiliği, besteciliği ve eğitimciliği ile döneminin en önemli geleneksel Türk sanat müziği temsilcilerindendir. Geleneksel Türk sanat müziğine Sadun Aksüt’ten aldığı tanbur dersleri ile başlayan Özkan, İstanbul’un en önemli derneklerinde ve belediye konservatuvarlarında müzik çalışmalarını devam ettirmiştir. TRT İzmir ve Ankara Radyosu’nda tanburi ve koro şefi olarak görev aldığı sırada yapmış olduğu besteler, zamanının en tanınmış solistleri tarafından plaklara okunmuştur.
TRT’den emekli olduktan sonra İzmir’de kurulan Ege Üniversitesi Devlet Türk Msusikisi Konservatuvarı’nın ilk eğitimcilerinden olarak eğitimciliğe başlayan Özkan, eğitim odaklı ve idealist bir eğitimci olarak, öğrencilerine katkı sağlaması amacıyla bestelerinden oluşan beş kitap yayımlamış, alanlarında yetkin birçok öğrenci yetiştirmiştir. “Devr-i Ervah” adlı 16 zamanlı bir usul ile “Evc-i Şevk” adlı bir makam terkip etmiş, aynı makamda bir fasıl bestelemiştir.
Çalışmanın evrenini tanburi, besteci ve eğitimci yönüyle Akın Özkan oluştururken, terkip ettiği evc-i şevk makamı ve bu makamda bestelenen en büyük sözel tür olması açısından evc-i şevk kârının tür ve biçim analizi de çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bu çalışmada tarihsel yöntem, biyografik analiz ve doküman analizi yöntemlerinden faydalanılmıştır.
Tür ve biçim analizi Onur Akdoğu’nun yöntemi ile yapılan kârda, Evc-i şevk Kâr’ın biçim kurgusunun A+B+C+D+E+B’ olarak, beş bölümlü dönüşümlü bir biçimde bestelendiği elde edilen bulgular arasında yer almıştır.
Kantemiroğlu’nun Edvârı’nda kârların usulleri ve güfte özellikleri ile ilgili bulgularla, Özkan’ın kârı arasındaki benzerlik ve farklılıklar belirlenmiştir; Özkan’ın terennüme büyük önem vererek geleneğe bağlı kaldığı, usul ve güfte seçimlerindeki farklılık ile de gelenekten ayrıldığı gözlenmiş, bunun sonucunda kâr türündeki besteciliğine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır.
Akın Özkan’a ilişkin yeterli akademik çalışmanın olmaması sebebiyle yapılan bu çalışma, onun sanatçı kimliğine ve terkip ettiği evc-i şevk makamına dikkat çekerek, geleneksel Türk sanat müziği alanında çalışan müzik insanlarına katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır.

Keywords

Akın Özkan, biyografik analiz, Kâr, Evc-i Şevk Kâr, müzikal analiz.

References

• Akdoğu, O. (1995). Türk Müziği’nde Türler ve Biçimler. İzmir: Can Ofset.
• Bol, Y. (2016). Biçimsel Açıdan Türk Mûsikîsinde Kâr Formu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Bilimleri Ana sanat Dalı. Erzurum.
• Devellioğlu, F. (1998). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. (15.Basım) Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Özalp, N. (1992). Türk Mûsikîsi Beste Formları. Ankara: TRT Genel Sekreterlik Basım ve Yayın Müdürlüğü Yayınları.
• Özkan, A. (1992a). 40.Yıl 40 Saz Eseri. İzmir: Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuarı. Yayın No:4.
• Özkan, A. (1992b). 40.Yıl 100 Şarkı. İzmir: Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuarı. Yayın No:5
• Özkan, A. (2000). 50. Yıl-3. Kitab (1. Basım). İzmir: Can Ofset.
• Özkan, A. (2002a). Mehmet Turan Yarar’ın Şiirleriyle Akın Özkan’dan 20 Usul, 45 Makamda 100 Eser- 4. Kitab. İzmir: Can Ofset.
• Özkan, A. (2002b).100 Saz Eseri 5.Kitab (1. Basım). İzmir: Can Ofset.
• Özkan, A. (1998). Evc-i Şevk Makamı, Balıkesir 1. Türk Müziği Sempozyumu Bildiri Kitabı, (37-41 ss.). Balıkesir/Türkiye.
• Özkan, A. (1996). Akın Özkan’ın Yayımlanmamış Türk Müziği Solfej ve Kuramı Ders Notları. Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı. İzmir.
• Özkan, İ.H. (1987). Türk Mûsikîsi Nazariyâtı ve Usûlleri Kudüm Velveleleri. Ötüken Neşriyât. İstanbul.
• Tura, Y. (2001). Kantemiroğlu (Kitâbu İlmi’l-Mûsikî alâ vechi’l-Hurûfât”. Çeviri Yazım. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Yavașça, A. (2002). Türk Mûsıkîsi’nde Kompozisyon ve Beste Biçimleri. İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• İnternet: Akın Özkan’ın Kendi sesinden Hayat Hikâyesi.Web: https://www.youtube.com/watch?v=SSBU8rm-h0s&t=614s (erişim tarihi: 16. 7.2023)
• Sanat Sanat İçindir. https://tr.wikipedia.org/wiki/Sanat_i%C3%A7in_sanat (erişim tarihi: 4.6. 2023) Akın Özkan’n TRT Repertuvarındaki Eserleri
• https://www.notaarsivleri.com/arama.html?kelime=ak%FDn+%F6zkan (erişim tarihi: 8.7. 2023) Dimitri Kantemiroğlu
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Dimitri_Kantemiro%C4%9Flu) (erişim tarihi: 18.8.2023)