Türkiye’de İşsizliğin Nedenleri: İstihdam Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme

Year 2012, Volume: 19 Issue: 2, 321 - 341, 01.06.2012

Sema Ay

Abstract

Keywords

-

Türkiye’de İşsizliğin Nedenleri: İstihdam Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Çalışmanın amacı, Türkiye’de işsizlik sorunun nedenlerini ortaya koymak, soruna yönelik uygulanan politikaları tartışmak ve işsizlik sorununu gidermek için hangi istihdam politikalarının daha uygun olacağını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada öncelikli olarak, Türkiye’deki işsizlik nedenleri, konu ile ilgili literatür araştırması çerçevesinde ortaya konulmaktadır. Daha sonra, 1960 yılından günümüze kadar Türkiye’de işsizliğin azaltılması ve istihdam olanaklarının artırılmasına yönelik uygulanan politikalar incelenerek bu politikaların ne derece etkin olabildikleri tartışılmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’deki işsizliği temel olarak üç neden altında ele almak mümkündür. Birinci neden olarak, yapısal sorunların ikinci olarak yüksek işgücü maliyetlerinin ve üçüncü olarak istihdam yaratmayan büyümenin işsizliğe neden olduğu ifade edilmektedir. Ancak uygulanan istihdam politikaları çoğunlukla işsizliği azaltmada yeterli görülmemektedir. Bu itibarla, aktif ve pasif politikaların öneriler çerçevesinde geliştirilmesi gerekmektedir

Keywords

İşsizlik, İstihdam, İşsizlik Nedenleri, İstihdam Politikaları

References

• AYAŞ, Necla ve Hamza ÇEŞTEPE; (2010), “Dış Ticaretin İstihdam Üzerindeki Etkileri: Türk İmalat Sanayi Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), ss. 259-281.
• BAŞLEVENET, Cem and Özlem ONARAN; (2004), “The Effect of Export-Oriented Growth on Female Labor Market Outcomes in Turkey”, World Development, 32 (8), pp. 1375-1393.
• BEKİROĞLU, Cemil; (2010), Türkiye’de İşsizlik Sorununun Çözümlenmesinde Uygulanan Ekonomi Politikalarının Analizi, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 226s.
• BİÇERLİ, Mustafa Kemal; (2004), İşsizlikle Mücadelede Aktif İstihdam Politikaları, T.C.Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 327s.
• BİLMAN, Aslı Seda; (2008), Phillips Eğrisinin Politika Önerisi ve Asimetrik Etkiler: Türkiye Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 161s.
• BOSCH, Gerhard and Steffen LEHNDORFF; (2001), “Working Time Reduction and Employment: Experiences in Europe and Economic Policy Recommendations, Cambridge Journal of Economics, 25, pp. 209-243.
• BOZTEPE, Yenal; (2007), Türkiye’de İşsizlik Kavramı ve İşsizliğin Ortadan Kaldırılması ile İlgili Bir Model Oluşturulması, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans, İstanbul, 183s.
• BUNEL, Matthieu and Stephane JUGNOT; (2003), “35 Heures: Evaluations de L'effet Emploi. (Work-Sharing: Employment in Analysis”, İngilizce özetle), Revue Economique, 54(3), pp. 595-606.
• CEYLAN-ATAMAN, Berrin; (2006), “Türkiye’de 2000-2005 Dönemi İşsizlik Üzerine Tartışmalar”, İşletme İktisat Finans Dergisi, 21(239), ss. 93-107.
• CHARMES, Jacques; (2010), Informal Economy and Labour Market Policies and Institutions in Selected Mediterranean Countries: Turkey, Syria, Jordan, Algeria and Morocco, International Labour Organization Research Background Paper, Geneva, 23p.
• ÇİVİ, Halil; (1981), “Türkiye’de Planlı Dönemde İstihdam ve İşsizlik Sorunu: 1962-1978”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1-2), ss. 1-29.
• DAYIOĞLU, Meltem and Hakan ERCAN; (2010), Developing More Effective Labour Market Policies and Institutions in Emerging Economies: Turkey, International Labour Organization Project, Employment Analysis and Research Unit (EMP/ANALYSIS), Geneva, 76p.
• DEMİR, Fırat and Nilgün ERDEM; (2010), “Labor Market Performance after Structural Adjustment in Developing Countries: The Interesting But not so Unique Case of Turkey”, in L.K. VALENCIA and B.J. HAHN (Ed.), Employment and Labor Issues: Unemployment, Youth Employment and Child Labor (Chapter 1), Nova Science Publishers, New York, pp. 1-55.
• DIETZENBACHER, Erik and Gülay GÜNLÜK-ŞENESEN; (2003), “Demand-Pull and Cost-Push Effects on Labor Income in Turkey: 1973-1990”, Environment and Planning, 35(10), pp. 1785-1807.
• DURUEL, Mehmet ve Mehmet KARA; (2009), “Küresel İşsizlik ve İstihdamda Yeni Perspektifler”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı 57, ss. 357-363.
• ERCAN, Hakan; (1998), "Non-Wage Labor Costs in the Turkish Manufacturing Industry: An International Comparison," in Tuncer BULUTAY (Ed.), Impositions and Policies Related to the Turkish Labour Market, Ankara State Institute of Statistics Publication, Ankara, pp. 113-130.
• ERCAN, Hakan; (2007a), Demographic Trends and Rural-to-Urban Migration in Turkey: Implications for the Labour Market and Education, Background chapter for the World Bank project on Investing in Turkey’s NextGeneration: Making Youth Transition from School to Work Contribute to Turkey’s Development, pp. 1-7
• ERCAN, Hakan; (2007b), Youth Employment in Turkey, International Labour Organization Publications, Geneva, 85p.
• ERCAN, Hakan; (2010a), “The Impact of the Global Financial Crisis on Employment in Turkey” iç. Crisis and Turkey: Impact Analysis of Crisis Response Measures, International Labour Office Publications, Ankara, pp. 73-97.
• ERCAN, Hakan; (2010b), EEO Review: Youth Employment Measures 2010, European Employment Observatory, Turkey, 11p.
• ERLAT, Güzin; (2000), “Measuring the Impact of Trade Flows on Employment in the Turkish Manufacturing Industry”, Applied Economics, 32(9), pp. 1169-1180.
• FRIEDMAN, Milton; (1968), “The Role of Monetary Policy”, American Economic Review, 58(1), pp. 1-17.
• GARIBALDI Pietro and Paola MAORA; (2002), “Anatomy of Employment Growth”, Economic Policy, 17(34), pp. 67-114.
• GÖRMEZÖZ, Gökten; (2007), Türkiye Ekonomisinde Yaşanan Dalgalanmaların İstihdam Üzerindeki Etkisi ve Olumsuz Etkilerin Azaltılmasına Yönelik Önlemler, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi, Ankara, 101s.
• GÜNÇAVDI, Öner and Suat KÜÇÜKÇİFTÇİ; (2001), “Foreign Trade and Factor Intensity in an Open Developing Country: An Input-Output Analysis for Turkey”, Russian and East European Finance and Trade, 37(1), pp. 75-88.
• GÜRSEL Seyfettin, Gökçe UYSAL-KOLAŞİN ve Mehmet Alper DİNÇER; (2009), “İşsizlik Büyük Ölçüde Erkeklerde Yaşanan İşgücü Artışı ile İstihdam Kayıplarından Kaynaklanıyor”, Betam Araştırma Notu No. 9/31, İnternet adresi: http://www.betam.bahcesehir.edu.tr/ Erişim Tarihi: 10.12.2011.
• GÜRSEL, Seyfettin and Haluk LEVENT; (2003), “Fluctuations économiques et chocs asymétriques dans Le marché du travail: Le cas de la Turquie (2000-2002),” Communiqué au 7e Renconters Euro Mediterranéenns, CEREC CEMAFİ, 8-10 Octobre 2003.
• GÜRSEL Seyfettin ve Veysel ATASOY; (2000), “Genç İşsiz, Kadın İşsiz”, Forum TOBB Dergisi, 7(6), ss.18-22.
• İLKKARACAN, İpek ve Arzu YÖRÜKOĞLU; (2004), “Ücretlerin Belirlenme Süreçleri” iç. Türkiye’de İşgücü Piyasasının Kurumsal Yapısı ve İşsizlik, TÜSİAD, İstanbul, ss. 95- 145.
• İLKKARACAN, İpek and Raziye SELİM; (2003), “The Role of Unemployment in Wage Determination: Further Evidence on the Wage Curve from Turkey”, Applied Economics, 35(14), pp: 1589-1598.
• KARABULUT, Alpaslan; (2007), Türkiye’de İşsizliği Önlemede Aktif İstihdam Politikalarının Rolü ve Etkinliği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi, Ankara, 105s.
• KARAGÖL, Erdal Tanas ve Tekin AKGEYİK; (2010), “Türkiye’de İstihdam Durumu: Genel Eğilimler”, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, Sayı: 21, ss. 1-28.
• KIZILIRMAK, Ayşe Burça; (2005), “Labor market participation decisions of married women: Evidence from Turkey”, İnternet Adresi: http://www.politics.ankara.edu.tr/dosyalar/burca.pdf Erişim Tarihi: 09.10.2011.
• KLUVE, Jochen and Christoph SCHMIDT; (2002), "Can Training and Employmerit Subsidies Combat Europen Unemployment?", Economic Policy, 17(35), pp. 409-448.
• LUCAS, Jr. Robert and Leonard RAPPING; (1969), “Price Expectations and the Phillips Curve”, The American Economic Review, 59(3), pp. 342-350.
• MENEZES-FILHO, Aquino Naercio and Luiz Guilherme SCORZAFAVE; (2011), “Developing More Effective Labour Market Policies and Institutions in Emerging Economies: The Brazilian Case”, Institute of Education and Research Policy Papers, İnternet Adresi: www.insper.edu.br/cpp Erişim Tarihi: 02.09.2011.
• METİN-ÖZCAN, Kıvılcım ve Şenay ÜÇDOĞRUK; (1998), “Türk İmalat Sanayi’nde Uzun Dönem Ücret-Fiyat-İstihdam İlişkilerinin Ekonometrik Olarak İncelenmesi”, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), ss. 279-287.
• MODIGLIANI, Franco; Jean-Paul FITOUSSI, Beniamino MORO, Dennis SNOWER, Robert SOLOW, Alfred STEINHERR and Paolo Sylos LABINI (1999), An Economists Manifesto on Unemployment in the European Union, Free University of Bozen School of Economics, Working Paper No: 1, Bolzano, 19p.
• MÜTEVELLİOĞLU, Nergis ve Işık SAYIM; (2009), “Türkiye’de Neoliberal Dönüşümün Emek Piyasası Üzerindeki Etkileri”, iç. N. MÜTEVELLİOĞLU ve S. SÖNMEZ (Ed.), Küreselleşme, Kriz ve Türkiye’de Neoliberal Dönüşüm, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, pp. 159-204.
• O’CONNELL, Philip; (1999), Astonishing Success: Economic Growth and the Labour Matket in Ireland, International Labour Organization: Employment and Training Papers No:44, Ireland, 84p.
• OECD Economic Outlook: Part VII, “OECD Recent Labour Market Performance and Structural Reforms”, İnternet Adresi: www.oecd.org/dataoecd/42/4/42768860.xls Erişim Tarihi: 12.08.2011.
• ONARAN, Özlem; (2002), “Measuring Wage Flexibility: The Case of Turkey Before and After Structural Adjustment”, Applied Economics, (34), pp. 767-781.
• ONARAN, Özlem; (2007), İşsizlik ve Alternatif Politikalar, Türkiye’de İşsizliğin Çözüm Yolları ve Sendikalar Çalıştayı DİSK, 13s.
• ONARAN, Özlem and Engelbert STOCKHAMMER; (2005a), “Two Different Export-Oriented Growth Strategies under a Wage-Led Accumulation Regime: A la Turca and a la South Korea”, Emerging Markets Finance and Trade, 41(1), pp. 65-89.
• ONARAN, Özlem and Engelbert STOCKHAMMER (2005b), Growth and Employment in Europe: Sustainability and Competitiveness, Wirtschaftsuniversität Wien Vienna University of Economics and Business Administration, Working Paper Series No: 44, Vienna, 25p.
• ONARAN, Özlem and Nurhan YENTÜRK; (2001), “Do Low Wages Stimulate Investments? An Analysis of the Relationship between Wages and Investments in Turkish Private Manufacturing Industry”, International Review of Applied Economics, 15(4), pp. 359- 374.
• ONARAN, Özlem and Nursel AYDINER-AVŞAR; (2006), The controversy over employment policy: Low labor costs and openness, or demand policy?: A sectoral analysis for Turkey, Department of Economics Working Paper Series No: 97, Vienna, 24p.
• PARLAKTUNA, İnci; (2010), “Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi”, Ege Akademik Bakış, 10(4), ss. 1217-1230.
• PAZARLIOĞLU Vedat ve Emrah İsmail ÇEVİK; (2007), “Ratchet Model Uygulaması ve Türkiye Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), ss: 41-51.
• PHELPS, Edmund; (1967), “Phillips Curves: Expectations of Inflation and Optimal Unemployment Overtime”, Economica New Series, 34(135), pp: 254-281.
• POLAT, Sezgin and Francesco SARACENO; (2010), Macroeconomic Shocks and Labor Supply in Emerging Countries. Some Lessons from Turkey, Galatasaray University Economics Research Center Working Papers No: 3, İstanbul, 28p.
• REYNOLDS, Lloyd; (1974), Labor Economics and Labor Relations, Prentice-Hall, Inc., 6th Edition, New Jersey, 693s.
• TATLIDİL, Ercan ve Yota XANTHOCOU; (2002), “Türk İşgücünün Yapısı ve Avrupa Birliği İstihdam Politikaları”, Ege Akademik Bakış, 2(2), ss: 1-14.
• TAYMAZ, Erol; (1999), Trade Liberalization and Employment Generation: the Experience of Turkey in the 1980s, Middle East Technical University Economics Research Center Working Paper No: 99-11, Ankara, 28p.
• TAYMAZ Erol and Şule ÖZLER; (2005), “Labour Market Policies and EU Accession: Problems and Prospects for Turkey”, in HOEKMAN and TOGAN (Ed.), TURKEY: Economic Reform and Accession to the EU, The World Bank, Washington DC, pp. 223-260.
• TELLİ, Çağatay, Ebru VOYVODA and Erinç YELDAN; (2006), “Modeling General Equilibrium for Socially Responsible Macroeconomics: Seeking For the Alternatives to Fight Jobless Growth in Turkey” Middle East Technical University Studies in Development, 33(2), pp. 255-293.
• TRUBEK, David and James MOSHER (2001), “New Governance, EU Employment Policy, and the European Social Model, Jean Monnet Working Paper No.6(1), pp. 1-28.
• TUNALI, İnsan (2003), Background Study on the Labour Market and Employment in Turkey, European Training Foundation Final Report, 125p.
• TUNALI, İnsan; (2004), Türkiye’de İşgücü Piyasası ve İstihdam Araştırması, Türkiye İş Kurumu, İstihdam Durum Raporu, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 164s.
• Türkiye İstatistik Kurumu Hanehalkı İşgücü İstatistikileri: Eylül 2011, İnternet Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=8657 Erişim Tarihi: 15.12.2011.
• Türkiye İstatistik Kurumu, İnternet Adresi: http://www.tuik.gov.tr Erişim Tarihi: 15.08.2011.
• Türkiye İstatistik Kurumu İşgücü Maliyeti Endeksi: III. Dönem 2011, İnternet Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=8660 Erişim Tarihi: 12.12.2011.
• ULUSOY, Ahmet ve Mehmet CURAL (2004), “Üretim ve İstihdam Politikaları Yeniden Yapılandırılmalı”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 19(1-2), ss. 36-58.
• ÜLGENER, Sabri Fehmi; (1980), Milli Gelir, İstihdam ve İktisadi Büyüme, Der Yayınevi, Altıncı Baskı, İstanbul, 464s.
• ÜNSAL, Erdal; (2000), Makro İktisat, İmaj Yayıncılık, Genişletilmiş 3. Baskı, 519s.
• YAMAK, Rahmi ve Nebiye YAMAK; (1999), “Türkiye’de İşsizlik Oranı İle İşgücüne Katılma Oranı Arasındaki İlişki”, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 5(1), ss. 17-27.
• YELDAN, Erinç (2010), “Global Crisis and Turkey: A Macroeconomic Assessment of the Effects of Fiscal Stimulus Measures on Employment and Labour Markets”, in Crisis and Turkey: Impact Analysis of Crisis Response Measures, International Labour Organization Publications, Ankara, pp. 9-39.
• YELDAN, Erinç and Hakan ERCAN (2011), Growth, Economic policies and Employment Linkages: Turkey, International Labour Organization Employment Sector Employment Working Paper No: 84, 51p.
• YILMAZ-ESER, Burçin ve Harun TERZİ; (2008), “Türkiye’de İşsizlik Sorunu ve Avrupa İstihdam Stratejisi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 30, ss.229-250.
• YILMAZ-GÖKTAŞ, Özlem; (2005), “Türkiye Ekonomisinde Büyüme ile İşsizlik Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sayı:2, ss. 63-76.