Estate Records and Accounting of Estate Records in Ottoman Empire: The Case of Ruse

Year 2022, Volume: 29 Issue: 4, 629 - 641, 29.12.2022

Alpay Bizbirlik , Anıl Gacar

https://doi.org/10.18657/yonveek.1164005

Abstract

ABSTRACT
Estate books can be defined as the books in which the assets of the people who died in the Ottoman period are recorded with their values. Estate books are among the books kept for many years in the Ottoman Empire. This situation has also been effective in terms of the development of accounting. The records in the estate records are considered among the important sources used by the courts in the Ottoman period regarding the division of inheritance. In other words, the books prepared in accordance with the accounting discipline are also the subject of history and law disipline. In this study, the transcription (translation) of the estate recordss of two people who died in the Cami'i-i Cedid district in the city of Ruse is given and the liquidation balance sheet of both estates was created in accordance with the transcription. As a result of the study, it has been tried to show that the assets of the deceased and the rights distributed are equal to each other, as the liquidation balance sheet of both estates.
Key Words: Ottoman Empire, Estate, Accounting
JEL Classification: K19, M41

Keywords

Ottoman Empire, Estate, Accounting

Osmanlı Devleti’nde Tereke Kayıtları ve Tereke Kayıtlarının Muhasebeleştirilmesi: Rusçuk Örneği

Abstract

ÖZ
Tereke defterleri, Osmanlı döneminde vefat eden kişilerin mal varlıklarının değerleriyle kaydedildiği defterler olarak tanımlanabilmektedir. Tereke defterleri, Osmanlı’da uzun yıllar boyunca tutulan defterler arasında yer almaktadır. Bu durum, muhasebenin gelişimi açısından da etkili olmuştur. Tereke defterlerinde yer alan kayıtlar, miras bölüşümüyle ilgili olarak Osmanlı döneminde, mahkemelerin başvurduğu önemli kaynaklar arasında değerlendirilmektedir. Başka bir deyişle, muhasebe disiplinine uygun olarak düzenlenen defterler, tarih ve hukuk alanlarının da konusu olmaktadır. Bu çalışmada, Rusçuk şehrindeki Cami’i-i Cedid Mahallesi’nde vefat eden iki kişinin tereke kayıtlarının transkripsiyonu (başka bir alfabeye dönüştürme) verilmekte olup transkripsiyon doğrultusunda her iki terekenin tasfiye bilançosu oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda, her iki terekenin de tasfiye bilançosu niteliği taşıyarak vefat edenlerin varlıkları ile dağıtılan haklarının birbirine eşit olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Tereke, Muhasebe
JEL Sınıflandırması: K19, M41

Keywords

Osmanlı Devleti, Tereke, Muhasebe, Ottoman Empire, Estate, Accounting

References

• R 37 numaralı Rusçuk Şeriye Sicili, s.10,17
• Akgündüz A. ve Cin, H. (1989). Türk Hukuk Tarihi, Konya.
• Bilmen, Ö. N. (2021). Hukuk-i İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiye Kamusu. İstanbul.
• Corbin, J. ve Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
• Erkan, M., C. Elitaş, O. Aydemir ve U. Özcan (2007a). Accounting System of the Ilhanians and a Sample.
• Ertaş, F.C. ve Şişman, B. (2013). VI. ve XVII. Yüzyıllarda Osmanlı'da Tereke Uygulaması ve Muhasebesi- Sosyo-Ekonomik Yapıya Etkileri*. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (4), 197-222.
• Gökçurak, T. (2016). A. 31 Nolu Bursa Tereke Defterine Göre Bursa Şehri’nin Sosyo-Ekonomik Hayatı. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
• Güvemli, O. (1995). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
• Güvemli, O. ve Güvemli, B. (2015). Osmanlı Devlet Muhasebesinde Kayıt Düzeni ve Defter Sistemi.
• İnalcık, H. (1953-1954). 15. Asır Türkiye İktisadi ve İçtimai Tarihi Kaynakları, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, İstanbul, C.15, S.1-4, s.51-75.
• İnalcık, H. (1993). Osmanlı İdari Sosyal ve Ekonomik Tarihi ile İlgili Belgeler: Bursa Kadı Sicillerinden Seçmeler: Köy Sicil ve Terekeleri, Belgeler Ankara, C.15, S.19, s.23-168
• Kundakçı, S. K. (2014). Tereke Kayıtlarına Göre 19. Yüzyılda Merzifon’da Sosyal ve Ekonomik Hayat, History Studies, VI/4.
• Labuschagne, A. (2003). Qualitative research: Airy fairy or fundamental? The Qualitative Report, 8(1)
• Patacı, Ö. O. (2016). Osmanlı Tereke Kayıtlarının Sanat Tarihi Açısından Önemi. OTAM, 40. 327-354.
• Practice, The Balkan Countries. 1st International Conference On Accounting and Auditing, 755-771, Edirne, Türkiye, 8-9 March.
• Uzunçarşılı, İ.H. (1994). Osmanlı Tarihi, 2. Cilt. TTK Yayınları, Ankara.
• Ünal, M. (2011). Osmanlı Tarih Sözlüğü, İstanbul.
• Toraman, C. (2013). Bir Kamu Politikası Uygulama Aracı Olarak Tereke Muhasebesi ve Osmanlı Uygulaması. Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 115, Ocak-Şubat, 116-126.