Liberal Hükümetlerarasıcılık Bağlamında Rusya Ukrayna Savaşı’nın Avrupa Birliği’ne Etkileri

Year 2025, Volume: 32 Issue: 3, 457 - 478, 25.09.2025

İsmail Fatih Pozan , Kutay Aytuğ

https://doi.org/10.18657/yonveek.1633999

Abstract

Günümüz güvenlik ortamında tehditlerdeki değişmeler, örgütlerin de canlılar gibi varlıklarını devam ettirmeleri için çevreye uyum sağlamalarına yol açmakta, tehditlerden korunmak için bütünsel bağlamda tedbir almaya yöneltmektedir. İkinci dünya savaşından sonra AB, barış için ekonomik karşılıklı bağımlılığı esas alarak, başta bölgesel daha sonra küresel aktör olarak ortaya çıkmıştır. Moravcsik Liberal Hükümetlerarasıcılık kuramında Birlik’in bütünleşme sürecinde gelişen rejimi ekonomik karşılıklı bağımlılık bağlamında değerlendirmeyi önermektedir. Ona göre; iç ve dış karar alma mekanizmasında koordinasyonu hükümetler sağlamaktadır. Hükümetlerin hareket sahalarıysa iç ve dış dinamiklerle sınırlandırılmaktadır. Hükümetlerin dış politikasında yürütülen müzakereler, kendi iç dinamiklerindeki uzlaşma ve pazarlıkların yansıması olarak ele alınmaktadır. Günümüz hibrit savaş ortamında, AB’nin hibrit tehditlerle mücadelesi, yabancı terörist savaşçıların Birlik içerisinde yapmış olduğu eylemler, Suriye iç savaşı ve mülteci krizi, Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesi, gibi nedenlere bağlı olarak ivmelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, Rusya Ukrayna Savaşı örneği üzerinden, hibrit savaş olgusunun AB üzerinde yapmış olduğu etkiyi, liberal hükümetlerarasıcılık kuramı bağlamında incelemektir. Yapılan inceleme sonucunda, Birlik üyesi devletlerin ve iç dinamiklerinin farklı görüşler öne sürmesine rağmen, Rusya Ukrayna Savaşı özelinde Birlik olarak NATO ve Ukrayna’yla iş birliğini geliştirdiği, Rusya’ya karşı yaptırımları desteklediği, Ukrayna’nın sivil ve askeri kapasitesini arttırmaya yönelik faaliyetleri ön plana çıkardığı değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Uluslararası İlişkiler, Liberal Hükümetlerarasıcılık Kuramı, Hibrit Savaş, Rusya Ukrayna Savaşı, AB’nin hibrit tehditlerle mücadelesi
JEL Sınıflandırması: F51

Keywords

Uluslararası İlişkiler , Liberal Hükümetlerarasıcılık Kuramı , Hibrit Savaş , Rusya Ukrayna Savaşı , AB’nin hibrit tehditlerle mücadelesi

The Effects of the Russia-Ukraine War on the European Union in the Context of Liberal Intergovernmentalism Theory

Abstract

Changes in threats in today’s security environment cause organizations to adapt to the environment to continue their existence, like living things, and lead them to take precautions holistically to protect themselves from threats. After the Second World War, the EU emerged as a regional and then global actor, based on economic interdependence for peace. In the Liberal Intergovernmentalism theory, Moravcsik proposes to evaluate the regime that developed during the Union's integration process in the context of economic interdependence. According to that; Governments provide coordination in internal and external decision-making mechanisms. The action areas of governments are limited by internal and external dynamics. The negotiations conducted in the foreign policy of the governments are considered as a reflection of the compromises and bargaining of their internal dynamics. In today's hybrid war environment, the EU's fight against hybrid threats has accelerated due to reasons such as the actions of foreign terrorist fighters within the Union, the Syrian civil war and refugee crisis, and Russia's annexation of Crimea. The aim of this study is to examine the impact of the hybrid war phenomenon on the European Union (EU) in the context of liberal intergovernmentalism theory, through the example of the Russia-Ukraine War. As a result of the analysis, it has been evaluated that although the Union member states and their internal dynamics put forward different views, as a Union, they developed cooperation with NATO and Ukraine, supported sanctions against Russia, and highlighted activities to increase Ukraine's civil and military capacity.
Key Words: International Relations, Liberal Intergovernmentalism Theory, Hybrid War, Russia-Ukraine War, EU's struggle with hybrid threats
JEL Classification: F51

Keywords

International Relations , Liberal Intergovernmentalism Theory , Hybrid War , Russia-Ukraine War , EU

References

• Anadolu Ajansı. (2023, 2.9). Putin, Ukrayna’nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinin Rusya'ya bağlanmasına yönelik anlaşmaları imzaladı. Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/putin-ukrayna-nin-donetsk-luhansk-herson-ve-zaporijya-bolgelerinin-rusyaya-baglanmasina-yonelik-anlasmalari-imzaladi/2699143 adresinden alındı
• Anghel, V., & Jones, E. (2023). Is Europe really forged through crisis? PandemicEU and the Russia–Ukraine war. JOURNAL OF EUROPEAN PUBLIC POLICY, s. 766-786.
• BBC. (2023, 2.8). Minsk Anlaşması nedir, neleri kapsıyor ve tarafları kimler? BBC: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-60488784 adresinden alındı
• BBC. (2023, 2.8). Ukrayna gerilimi: Rusya ve Belarus, ortak askeri tatbikatlara başladı. BBC: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-60329865 adresinden alındı
• BBC Türkçe. (2019, 11.8). Fransa Cumhurbaşkanı Macron: NATO'nun beyin ölümü gerçekleşti. BBC Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50342428 adresinden alındı
• BBC Türkçe. (2023, 3.4). Rusya’ya yaptırımları ihlal gerekçesiyle 45 Hollandalı şirkete soruşturma. BBC Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/articles/c3gz45qlnnlo adresinden alındı
• Bingöl, O. (2014). UKRAYNA KRİZİNİN ULUSAL, BÖLGESEL-KÜRESEL BAĞLAMI VE GELECEK ÖNGÖRÜLERİ. Karadeniz Araştımaları, 19.
• Branch, A. P., & Ohrgaard, J. C. (1999). "Trapped inThe Supranational-Intergovernmental Dichotomy: A Response to Stone Sweet and Sandholtz. Journal of European Public Policy, s. 125.
• CIA. (2023). Ukraine. Cia-Factbook: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/ukraine/ adresinden alındı
• Erbil, Y. (2010). RUSYA-UKRAYNA DOĞALGAZ KRİZİ VE ENERJİ GÜVENLİĞİ. https://academicrepository.khas.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12469/2096/YazganErbil.pdf?sequence=1 adresinden alındı
• Euronews. (2019, 2.8). Ukrayna Devlet Başkanı Brüksel'de konuştu: Hedefimiz AB ve NATO'ya tam üyelik. Euronews: https://tr.euronews.com/2019/06/04/ukrayna-devlet-baskani-bruksel-de-konustu-hedefimiz-ab-ve-nato-ya-tam-uyelik adresinden alındı
• Euronews. (2023, 2.8). Rusya'nın Ukrayna'daki ayrılıkçı bölgeleri tanıması ne anlama geliyor? Euronews: https://tr.euronews.com/2022/02/21/rusya-n-n-ukrayna-daki-ayr-l-kc-bolgeleri-tan-mas-ne-anlama-geliyor adresinden alındı
• European Commission. (2016). Joint Framework on countering hybrid threats: a European Union response, Increasing cooperation with NATO. European Commission: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016JC0018&from=fr adresinden alındı
• European Commission. (2023, 06.16). Eighth progress report on the implementation of the common set of proposals endorsed by EU and NATO Councils on 6 December 2016 and 5 December 2017. European Commission: https://www.consilium.europa.eu/media/65080/230616-progress-report-nr8-eu-nato.pdf adresinden alındı
• European Commission. (2024, 2.2). EU Leaders agree on €50 billion of reliable financial support for Ukraine until 2027. European Commission: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ac_24_621 adresinden alındı
• European Commission. (2024, 1.24). Factsheet: EU solidarity with Ukraine. European Commission: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/FS_22_3862 adresinden alındı
• European Commission. (2024, 2.1). Sanctions adopted following Russia’s military aggression against Ukraine. European Commission: https://finance.ec.europa.eu/eu-and-world/sanctions-restrictive-measures/sanctions-adopted-following-russias-military-aggression-against-ukraine_en adresinden alındı
• European Council. (2023, 12.18). 12th package of sanctions on Russia's war of aggression against Ukraine: additional 61 individuals and 86 entities included in the EU's sanctions list. European Council: https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2023/12/18/12th-package-of-sanctions-on-russia-s-war-of-aggression-against-ukraine-additional-61-individuals-and-86-entities-included-in-the-eu-s-sanctions-list/ adresinden alındı
• European Council. (2024, 2.1). EU restrictive measures against Russia over Ukraine (since 2014). European Council: https://www.consilium.europa.eu/en/policies/sanctions/restrictive-measures-against-russia-over-ukraine/ adresinden alındı
• European Council. (2024, 2.1). Remarks by President Charles Michel at the press conference of the Special European Council. European Council: https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2024/02/01/remarks-by-president-charles-michel-at-the-press-conference-of-the-special-meeting-of-the-european-council/ adresinden alındı
• European Cyber Security Competence Centre. (2022, 2.29). Ukraine and EU held the second round of the UA-EU Cybersecurity Dialogue. European Cyber Security Competence Centre: https://ec.europa.eu/newsroom/ECCC/items/762738/ adresinden alındı
• EuvsDisinfo. (2024, 2.17). Euvsdisinfo Eastern partnership. EuvsDisinfo: https://euvsdisinfo.eu/eap-summit/ adresinden alındı
• Gerasimov, V. (2013, 5.15). The Value of Science in the Foresight . Military Review, s.23-29. https://www.timeturk.com/gerasimov-doktrini-hibrit-savas-nedir/haber-1370717 adresinden alındı
• Government of the Netherlands. (2023, 8.20). Statement on strengthening of the Ukrainian Air force – Donation of F16. Government of the Netherlands: https://www.government.nl/documents/diplomatic-statements/2023/08/20/statement-on-strengthening-of-the-ukrainian-air-force---donation-of-f16 adresinden alındı
• Güler, M. Ç., & Teke, M. A. (2021). RESMİ BELGELER IŞIĞINDA RUSYA’NIN DIŞ POLİTİKA EĞİLİMİ. İstanbul: SETA, .
• Hamzaoğlu, H. (2020, 12). RUS DIŞ POLİTİKASINDA REALİST YAKLAŞIM: PRİMAKOV DOKTRİNİ VE YAKIN. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi , s. 289. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1416228 adresinden alındı
• International Energy Agency. (2020). Ukraine Energy Profile. https://iea.blob.core.windows.net/assets/ac51678f-5069-4495-9551-87040cb0c99d/UkraineEnergyProfile.pdf adresinden alındı
• Jon Jackson. (2024, 2.16). Ukraine Signs Key Security Pacts With Germany and France. Newsweek: https://www.newsweek.com/ukraine-security-pacts-germany-france-1870883 adresinden alındı
• Keohane, R. O., & Nye, J. S. (2012). Power and Interdependence. Boston: Longman.
• Kwasniewski, A. (2015). Ukrainian-Russian Relations Lessons for Contemporary Politics. Horizons, s. 26. Horizons: https://www.jstor.org/stable/48573451?saml_data=eyJzYW1sVG9rZW4iOiI3ZjM4MjVkOS00OGFjLTQ2OWUtYjM0My04MDI3Yzg0YWFjYzciLCJpbnN0aXR1dGlvbklkcyI6WyJkNmY1NDMwNi03MTU3LTRlMzYtYTgwYy0xZWI2ZGE4YmVlMDAiXX0&seq=1 adresinden alındı
• Lorasdağı, B. K. (2025). Tübitak. Tübitak: https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/liberalizm_uluslararasi_iliskiler adresinden alındı
• Marangé, C., & Stewart, S. (2021, 11). French and German approaches to Russia. Chathamhouse: https://www.chathamhouse.org/sites/default/files/2021-11/2021-11-30-french-german-approaches-russia-marange-and-stewart.pdf adresinden alındı
• Māris Andžāns. (2022, 5.25). The Baltic Road to Energy Independence from Russia Is Nearing Completion. Foreign Policy Research Institute: https://www.fpri.org/article/2022/05/the-baltic-road-to-energy-independence-from-russia-is-nearing-completion/ adresinden alındı
• Mearsheimer, J. (2014). Why the Ukraine Crisis is West Fault "The liberal delusions that provoked Putin". Foreign Affairs, s. 83.
• Mearsheimer, J. (2022). The Causes and Consequences of Ukraine War. Horizons, s. 12.
• Miller, C. (2023, 2.8). What Is The Steinmeier Formula -- And Did Zelenskiy Just Capitulate To Moscow? Rferl: https://www.rferl.org/a/what-is-the-steinmeier-formula-and-did-zelenskiy-just-capitulate-to-moscow-/30195593.html adresinden alındı
• Moncloa, L. (2023, 1.22). Spain welcomes Germany's entry into the H2Med project. Official website of the president of the Government of Spain and the Council of Ministers: https://www.lamoncloa.gob.es/lang/en/gobierno/news/Paginas/2023/20230122_h2med-project.aspx adresinden alındı
• Moravcsik, A. ( 1997). Taking Preferences Seriously: A Liberal Theory of International Politics. International Organization, s. 523.
• Moravcsik, A. (1991). Negotiating the Single European Act: national interest and conventional statecraft in the European Community. International Organization, s. 20.
• Moravcsik, A. (1992). Liberalism and International Relations Theory. Harvard University Center for European Studies, s. 6.
• Moravcsik, A. (1993). Preferences and Power in the European Community: A Liberal Intergovernmentalist Approach. Journal of Comon Market Studies, s. 474.
• NATO. (2024, 3.8). Enlargement and Article 10. NATO: https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_49212.htm adresinden alındı
• Nugent, N. (2017). The Government and Politics of the European Union. Durham: Palgrave.
• Nuhut, Ö. (2022). AB ordusu kurma çabaları nereye evrildi ve NATO’yla birlikte nereye evrilebilir? Cappadocia Journal of Area Studies, 114.
• Olszaƒski, T. A. (2001). Ukraine and Russia:mutual relations and the conditions that determine them. Central European Studies University: http://pdc.ceu.hu/archive/00002222/01/uk_ru_mutual_rel.pdf adresinden alındı
• Öraz, S. (2011). Andrew Moravcsik ve Liberal Hükümetlerarası Sistem ile Avrupa Bütünleşmesi. Journal of Turkish Studies, s. 1613.
• Özdal, H. (2015). İÇ-BÖLGESEL-KÜRESEL DİNAMİKLER BAĞLAMINDA UKRAYNA KRİZİ. Uluslararası Hukuk ve Politika, s. 69-102. https://pdf.trdizin.gov.tr/pdf/Qm4wYjFOZVVtbmROaXJtdEp4VWs5Wnhuem5jMW51QWY2c0o5NCtXMlVEQ1hwNE5Xa21YVGVFTXU2ODBvU2hFMUJPWXBielhxUG5PbDdvL0FwQ21jVEt1OFRwSTBOWXo2b2owUE9rRFE3azlkSk5JZ29jQmxWTWpodlFibis4NGpnaWUvOWU2ZW1yWjNSRnR3eEFjVGUrOUZjaUVMYS9wV3lza1NRVGgr adresinden alındı
• Özdal, H. (2021, 2). Putin Döneminde Rusya’nın Güvenlik Doktrinleri. 26.09.2022 tarihinde Güvenlik Portalı: https://trguvenlikportali.com/wp-content/uploads/2021/02/PutinRusyasiGuvenlikDoktrinleri_HabibeOzdal_v.1.pdf adresinden alındı
• Putin, V. (2023, 2 8). Rusya Federasyonu Başkanı'ndan Mesaj (24 Şubat 2022). Putin, Vladimir: http://kremlin.ru/events/president/news/67843 adresinden alındı
• Reuters. (2022, 12.13). Some EU states formally express concerns to France over Macron Russia comments - diplomats. Reuters: https://www.reuters.com/world/europe/some-eu-states-formally-express-concerns-france-over-macron-russia-comments-2022-12-12/ adresinden alındı
• Russian Federation. (1999). FEDERAL LAW OF THE RUSSIAN FEDERATION About state policy of the Russian Federation concerning compatriots abroad. CIS-Legislation: https://cis-legislation.com/document.fwx?rgn=1407 adresinden alındı
• Sarı, G. (2015). AB YOLUNDA UKRAYNA: AVRUPA KOMŞULUK POLİTİKASI VE AB-Ukrayna İlişkileri. Ankara: Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Shagina, M. (2017, 6.28). Friend or Foe? Mapping the positions of EU Member States on Russia sanctions. European Leadership: https://www.europeanleadershipnetwork.org/commentary/friend-or-foe-mapping-the-positions-of-eu-member-states-on-russia-sanctions/ adresinden alındı
• Soydan, E. (2019). 2014 UKRAYNA KRİZİ SONRASI UKRAYNA-RUSYA İLİŞKİLERİ. AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARSI İLİŞKİLER ANA BİLİM DALI, 56-57.
• Sönmez, A. S., Bıçakcı, H., & Yıldırım, C. (2015). Kırım sorunu bağlamında Rusya-Ukrayna ilişkilerinin analizi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 665.
• Tellal, E. (2010). ZÜMRÜDÜANKA: RUSYA FEDERASYONU’NUN DIŞ POLİTİKASI. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, s. 206. ZÜMRÜDÜANKA: RUSYA FEDERASYONU’NUN adresinden alındı
• Torbakov, İ. (2001). Rusya’dan Ayrı yada Rusya’nın Bir Parçası Olarak: Ukrayna-Rusya İlişkilerinin Kederli Bir Destanı. Avrasya Dosyası, 300.
• UNHCR. (2025, 2.9). Ukraine Refugee Situation. UNHCR: https://data.unhcr.org/en/situations/ukraine adresinden alındı
• UNRIC. (2025, 2.9). The UN and the war in Ukraine: key information. UNRIC: https://unric.org/en/the-un-and-the-war-in-ukraine-key-information/ adresinden alındı
• Yıldırım, Y. (2010). Rusya Dış Politikasında Ukrayna Faktörü. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Ana Bilimdalı.
• Yılmaz, S. (2007). Karadenizde Değişen Dengeler ve Türkiye. Karadeniz Araştırmaları, 48.