Enflasyon Düzeltmesi Sonrası Firma Performansındaki Değişimler: BİST Taş ve Toprağa Dayalı Sektör Üzerine Bir Uygulama

Year 2025, Volume: 32 Issue: 3, 479 - 500, 25.09.2025

Mert Soysal , Ahmet Alataş

https://doi.org/10.18657/yonveek.1653131

Abstract

Son yıllarda küresel çapta yaşanan ekonomik, politik ve finansal belirsizlikler enflasyon oranlarında artışa neden olmuştur. Bu durum enflasyon muhasebesi ve enflasyon düzeltme uygulamalarının önemini artırmıştır. Bu çalışma, enflasyon düzeltmesinin işletmelerin performansı üzerindeki etkisini analiz etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören Taş ve Toprağa Dayalı İmalat alt sektöründe faaliyet gösteren 22 işletmenin 2022 yılına ait finansal verileri incelenmiştir. Enflasyon düzeltmesi öncesi ve sonrası finansal tablo verileri karşılaştırılarak değişimler değerlendirilmiştir. Çalışmada, TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solutions) yöntemi kullanılarak belirlenen finansal göstergeler üzerinden işletmelerin performans sıralamaları belirlenmiş ve değerlendirme yapılmıştır. Enflasyon düzeltmesinin firma performansı üzerinde değişimlere yol açtığı gözlemlenmiştir. İşletmelerin sıralamalarında farklılaşmalar meydana gelirken; bazı firmaların performansı artmış, bazılarının ise gerilemiştir. Finansal verilerdeki değişimler, özellikle stok yönetimi ve kârlılık göstergeleri üzerinden belirginleşmiştir. Çalışma, enflasyon muhasebesinin işletmelerin mali tablolarını daha doğru ve gerçekçi bir şekilde yansıtma ihtiyacını ortaya koymaktadır. Enflasyon düzeltmesi uygulanmadan yapılan finansal analizlerin yanıltıcı olabileceği değerlendirilmektedir. Muhasebe uygulamalarında enflasyonun etkilerinin dikkate alınması, yatırımcılar ve karar alıcılar açısından önemli olmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Enflasyon Muhasebesi, Enflasyon Düzeltmesi, Firma Performansı, TOPSIS,
JEL Sınıflandırması: M41, C44

Keywords

Enflasyon Muhasebesi , Enflasyon Düzeltmesi , Firma Performansı

Changes in Firm Performance After Inflation Adjustment: An Application on BIST Stone and Soil Based Sector

Abstract

In recent years, global economic, political and financial uncertainties have caused an increase in inflation rates. This situation has increased the importance of inflation accounting and inflation correction applications. This study was carried out to analyze the effect of inflation adjustment on the performance of companies. Financial data for 2022 of 22 companies operating in the Stone and Earth Based Manufacturing sub-sector traded on Borsa Istanbul (BIST) were examined. Changes were evaluated by comparing financial statement data before and after inflation adjustment. In the study, the performance rankings of the companies were determined and evaluated based on the financial indicators determined using the TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solutions) method. It has been observed that inflation adjustment causes changes in firm performance. While there were differences in the rankings of companies, the performance of some companies increased and some decreased. Changes in financial data have become evident, especially in stock management and profitability indicators. The study reveals the need for inflation accounting to reflect the financial statements of companies moren accurately and realistically. It is considered that financial analyzes made without inflation correction may be misleading. Taking the effects of inflation into consideration in accounting applications is important for investors and decision makers.
Key Words: Inflation Accounting, Inflation Adjustment, Company Performance, TOPSIS
JEL Classification: M41, C44

Keywords

Inflation Accounting , Inflation Adjustment , Company Performance

References

• Akçay, S. (2024). Türkiye’de yeniden yüksek enflasyon nedeniyle enflasyon muhasebesi süreci ve bir uygulama. Malatya Turgut Özal Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 104-123.
• Akgemci, A., Kısakürek, M., Kulaklı, A. P., & Özçil, A. (2024). Enflasyon düzeltmelerinin firma performansı üzerindeki etkisi: İmalat sektöründe TOPSİS yöntemiyle bir uygulama. Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 4(2), 162-187.
• Akpınar, Y., Ciğer, A., Karyağdı, N. G., & Kaya, A. (2024). Enflasyon muhasebesi uygulamasının işletmelerin finansal yapıları üzerine etkileri: Oran analizi ile inceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 16(31), 360-376.
• Arzova, S. B., & Şahin, B. Ş. (2022). Yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama süreçleri ve enflasyon muhasebesinin finansal tablolara etkisi. Financial Analysis/Mali Çözüm Dergisi, 32(170).
• Asuquo, A. I., Fadenipo, A. A., Ogbeche, L. O., & Ahonkhai, O. E. (2017). Effect of inflation accounting on business income measurement of quoted manufacturing companies in Nigeria. Imperial Journal of Interdisciplinary Research, 3(1), 1886-1894.
• Chamodrakas, I., Leftheriotis, I., & Martakos, D. (2011). In-depth analysis and simulation study of an innovative fuzzy approach for ranking alternatives in multiple attribute decision making problems based on TOPSIS. Applied Soft Computing, 11(1), 900-907.
• Coşkuner, A., & Kaygusuzoğlu, M. (2025). Enflasyon düzeltmesi uygulamasının işletme performanslarına etkisinin entropi temelli Copras yöntemi ile değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 327-350. https://doi.org/10.17153/oguiibf.1551779
• Çelikbilek, Y., & Tüysüz, F. (2020). An in-depth review of theory of the TOPSIS method: An experimental analysis. Journal of Management Analytics, 7(2), 281–300. https://doi.org/10.1080/23270012.2020.1748528
• Çolak, Z. (2023). BIST Ana Metal (XMANA) endeksinde işlem gören işletmelerin finansal performans sıralamalarının TOPSİS yöntemi ile belirlenmesi. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-20.
• Dumanoğlu, S., & Ergül, N. (2010). İMKB’de işlem gören teknoloji şirketlerinin mali performans ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, 101-111.
• Gökçen, G. (2004). Enflasyonun mali tablolar analizine etkileri. Mali Çözüm Dergisi, 69, 14-25.
• Gökten, S., Okan Gökten, P., & Mollaoğulları, B. F. (2023). Stoklar ve enflasyon muhasebesi uygulaması: BIST-30 imalat işletmeleri üzerine bir değerlendirme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(1), 718-731. https://doi.org/10.20491/isarder.2023.1614
• Hiçyorulmaz, E., & Akdoğan, H. (2023). Enflasyonun işletme finansal tabloları üzerindeki etkileri. Journal of Management Theory and Practices Research, 4(2), 114-128.
• Hussein, A. L. A. M., Mohsin, A. L. A. O. M., & Hussein, L. M. A. (2024). The impact of inflation on financial statement data. World Economics and Finance Bulletin, 30, 151-161.
• Hwang, C. L., & Yoon, P. (1981). Multiple attribute decision making: Lecture notes in economics and mathematical systems. Springer.
• İzmirli Ata, F. (2023). Enflasyonun işletmelerin varlık ve finansal yapılarına etkisi: BİST 30 analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 18(72), 526-546. https://doi.org/10.19168/jyasar.1290140
• Karasioğlu, F., & Erdemir, N. K. (2005). Enflasyon muhasebesi uygulamalarında temel işlemler üzerine bir çalışma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2005(2), 145-167.
• Katı, M. (2024). Enflasyon muhasebesinin stoklar üzerindeki etkisi: BİST tekstil, giyim eşyası ve deri sektörü işletmeleri üzerine bir uygulama. 4 Eylül Akademi Dergisi, 1(1), 1-12.
• Kayalı, N., Soysal, M., & Aktaş, İ. (2023). Borsa İstanbul otomotiv endeksindeki şirketlerin COVID-19 dönemindeki finansal performanslarının TOPSIS yöntemine göre değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(2), 1293-1304.
• Kendirli, S., & Yıldırım, V. Y. (2022). BIST’de kayıtlı otomotiv imalat sektörü şirketlerinin finansal performanslarının TOPSIS yöntemi ile incelenmesi. Global Journal of Economics and Business Studies, 11(21), 87–97.
• Kendirli, S., Çıtak, F., & İşleyen, A. (2021). Finansal performansın TOPSIS yöntemi ile belirlenmesi: BIST elektrik, gaz ve buhar şirketlerinde uygulanması. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(4), 2321-2334. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.21.10.1644
• Koçak, H., Kısakürek, M. M., & Babacan, A. (2023). Enflasyon düzeltme işlemlerinin işletme performansına etkisi: BİST’te bir uygulama. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(2), 1525-1546.
• Korkmaz, Ö. F. (2023). Türk bankacılık sektörünün 2006-2021 yılları arasında AHP ve TOPSIS yöntemi ile finansal performansının ölçülmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Giresun Üniversitesi.
• Korkmaz, T., & Uygurtürk, H. (2012). Finansal performansın TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemi ile belirlenmesi: Ana metal sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 95-115.
• Madanchian, M., & Taherdoost, H. (2023). A comprehensive guide to the TOPSIS method for multi-criteria decision making. Sustainable Social Development, 1(1), 2220.
• Mahmoodzadeh, S., Shahrabi, J., Pariazar, M., & Zaeri, M. S. (2007). Project selection by using fuzzy AHP and TOPSIS technique. World Academy of Science, Engineering and Technology, 30, 333-338.
• Nadaban, S., Dzitac, S., & Dzitac, I. (2016). Fuzzy TOPSIS: A general view. Procedia Computer Science, 91, 823–831.
• Olarewaju, O., Mbambo, M., & Ngiba, B. (2020). Effects of inflation accounting on organizational decisions and financial performance in South African retail stores. Problems and Perspectives in Management, 18(4), 1-15.
• Özkan, T. (2005). Enflasyon muhasebesi uygulamasının firmaların finansal yapıları üzerine etkileri. Muhasebe ve Denetime Bakış, 15, 49-72.
• Özşahin Koç, F. (2023). Gıda ürünleri imalatı sektörünün finansal performansının TOPSİS yöntemiyle incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(3), 1778-1794.
• Paksoy, Ö. B. (2022). İşletmelerin nakit akış profillerinin ve finansal performanslarının karşılaştırılması: BİST otomotiv sektöründe bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 102, 57-78. https://doi.org/10.25095/mufad.1411962
• Şahin, Y., & Akyer, H. (2011). Ülke kaynaklarının verimli kullanımı: 4x4 arama ve kurtarma aracı seçiminde AHS ve TOPSİS yöntemlerinin uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 3(5), 72-87.
• Temel, E., & Çakır, U. (2022). Covid-19 salgınının tekstil sektöründeki işletmelerin finansal performanslarına etkilerinin TOPSIS yöntemiyle analizi: BİST örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(4), 1446-1466. https://doi.org/10.32709/akusosbil.1032227
• Terzi, S., & Kıymetli Şen, İ. (2024). Enflasyon düzeltmelerinin finansal tablolara etkisi: Borsa İstanbul üzerinde araştırma. Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 126-148.
• Wang, Y. M., & Elhag, T. M. (2006). Fuzzy TOPSIS method based on alpha level sets with an application to bridge risk assessment. Expert Systems with Applications, 31(2), 309-319.
• Yavuzaslan Söylemez, S. (2023). İnşaat sektöründe enflasyon muhasebesinin tamamlanan inşaat maliyetine etkisi. Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 3(2), 242-262.
• Yenisu, E. (2022). Enflasyonun finansal tablolara etkisi ve enflasyon muhasebesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 717-741. https://doi.org/10.38155/ksbd.1165484
• Zulqarnain, R. M., Saeed, M., Ahmad, N., Dayan, F., & Ahmad, B. (2020). Application of TOPSIS method for decision making. IJSRMSS International Journal of Scientific Research in Mathematical and Statistical Sciences. 7(2), 76-81.