Eğitim Yönetimi Anabilim Dalı Misyon İfadelerinin Kimlik Bağlamında İncelenmesi

Year 2022, Volume: 12 Issue: 3, 424 - 436, 31.12.2022

Mehmet Küçükçene Murat Özdemir

https://doi.org/10.2399/yod.21.870606

Abstract

Çalışmanın amacı, Türkiye’deki üniversitelerde eğitim bilimleri bölümlerinde yer alan Eğitim Yönetimi Anabilim Dallarına ait misyon ifadelerinin kimlik bağlamında incelenmesidir. Nitel bir yaklaşımın benimsendiği çalışma, durum çalışması deseni ile tasarlanmıştır. Verilerin toplanmasında, doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda Türkiye’de 78 üniversitede bulunan Eğitim Yönetimi Anabilim Dalı web sayfaları incelenmiş ve 48 anabilim dalı misyon ifadesine ulaşılmıştır. Ulaşılan misyon ifadelerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Misyon ifadeleri eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve topluma hizmet olmak üzere üç ana tema altında sınıflandırılmıştır. Eğitim Yönetimi Anabilim Dallarının en çok vurgulanan misyonu, eğitim-öğretim teması altında yer alan “eğitimcilerin mesleki gelişimini destekleme” olarak ön plana çıkmaktadır. Bilimsel araştırma teması altında en sık tekrar edilen misyon “alanda bilgi üretme ve yayma” iken topluma hizmet temasında “toplumun eğitim ihtiyacına yönelik bilgi üretme” en başta yer alan misyon olarak görülmektedir. Elde edilen bulgular çerçevesinde Eğitim Yönetimi Anabilim Dalı misyonlarının; alanın kimliğini yansıtması, güncelliği, uygulamada karşılığı, yükseköğretim ve lisansüstü eğitimin amaçlarına uygunluğu tartışılmıştır. Çalışma sonucunda, Eğitim Yönetimi Anabilim Dallarında görev yapan yönetici ve öğretim elemanlarına, misyonların hazırlanmasında gerekli özen ve titizliğin benimsenmesi konusunda önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Eğitim yönetimi, kimlik, misyon, varlık nedeni, yükseköğretim

Analysis of the Mission Statements of Educational Administration Departments in Terms of Identity

Abstract

The aim of this study is to examine the mission statements of the Departments of Educational Administration within educational sciences at Turkish universities in terms of identity. The study, which adopts a qualitative approach, was designed as a case study, and the document analysis technique was used for the data collection. In line with the purpose of the study, the web pages of the Departments of Educational Administration in 78 Turkish universities were examined and the mission statements of 48 departments were obtained. These mission statements were then analyzed descriptively. The mission statements were classified under three main themes: education-training, scientific research, and community service. The mission that is emphasized the strongest in by the Educational Administration Departments was “improving the professional development of educators” under the education-training theme. While the most frequently repeated mission under the scientific research theme is “knowledge generation and dissemination in the field”, “producing knowledge for the educational needs of the society” is observed as the primary mission under the theme of serving the society. The Department of Educational Administration missions were discussed in terms of how they reflect the identity of the field, how up-to-date and applicable they are, and to what extent they are suitable for higher education purposes. Based on the findings of the study, administrators and lecturers in Educational Administration Departments are suggested to adopt the due care and meticulousness in the preparation of their departmental missions.

Keywords

Educational administration, higher education, identity, mission, raison d’être.

References

• Akar, H. (2017). Durum çalışması. A. Saban, & A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (2. baskı; s. 111–149). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Akman, Y. (2019). Eğitim fakültelerinin misyonları üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 39–56.
• Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim okullarının vizyon, misyon ve değerleri ile ilgili bir çözümleme. Akademik Bakış Dergisi, 23, 1–15.
• Arabacı, İ. B., & Şener, G. (2014). Üniversitelerin misyon ifadelerinin tematik olarak incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 701–716.
• Ateş, A. (2016). Türkiye’deki limanların internet sitelerinde yer alan misyon ve vizyon beyanlarının verimlilik odaklı içerik analizi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 401–415.
• Aydın, A., Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. (2013). Eğitim yönetiminde pozitif psikoloji. International Journal of Human Sciences, 10(1), 1470–1490.
• Aytar, O., & Soylu, Ş. (2017). Türk bankacılık sektörünün misyon ve vizyon ifadelerine yönelik bir içerik analizi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 117–131.
• Balcı, A. (2008). Türkiye’de eğitim yönetiminin bilimleşme düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54(54), 181–209.
• Balcı, A. (2011). Eğitim yönetiminin değişen bağlamı ve eğitim yönetimi programlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 196–208.
• Becher, T., & Trowler, P. (2001). Academic tribes and territories (2nd ed). London: Open University Press.
• Boerema, A. J. (2006). An analysis of private school mission statements. Peabody Journal of Education, 81(1), 180–202.
• Chun, R., & Davies, G. (2001). E-reputation: The role of mission and vision statements in positioning strategy. Journal of Brand Management, 8(4), 315–333.
• Creswell, J. W. (2005). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Çakır, R. (2016). Stratejik planlama süreci ve eğitim örgütlerinde stratejik planlama. Karadeniz, (30), 11–21.
• Darbi, W. P. K. (2012). Of mission and vision statements and their potential impact on employee behaviour and attitudes: The case of a public but profit-oriented tertiary institution. International Journal of Business and Social Science, 3(14), 95–109.
• David, M. E., David, F. R., & David, F. R. (2014). Mission statement theory and practice: A content analysis and new direction. International Journal of Business, Marketing, & Decision Science, 7(1), 95–110.
• Davis, J. H., Ruhe, J. A., Lee, M., & Rajadhyaksha, U. (2007). Mission possible: Do school mission statements work? Journal of Business Ethics, 70(1), 99–110.
• Dinçer, F. Ç. (Ed.). (2006). Eğitim bilimleri bakış açısıyla eğitim fakülteleri ve topluma hizmet işlevi çalıştayı. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, yayın no: 200.
• Dörtyol, İ. T. (2015). Misyon ifadeleri üzerinden pazarlama felsefelerinin keşfedilmesi: Capital 500 üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(44), 189–203.
• Dracup, K. (2004). Impact of faculty practice on an academic institution’s mission and vision. Nursing Outlook, 52(4), 174–178.
• Emekci, M. (2019). Türkiye’deki üniversitelerin misyon ve vizyon ifadelerinin tematik olarak incelenmesi. Yüksek lisans tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Emen, N., Polat, G., & Küçüksüleymanoğlu, R. (2019). İmam-hatip liselerinin misyon, vizyon ve değerler bağlamında karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2), 14–28.
• Erdem, A. R. (2013). Bilgi toplumunda üniversitenin değişen rolleri ve görevleri. Yükseköğretim Dergisi, 3(2), 109–120.
• Erol, Y., & Kanbur, E. (2014). Misyon ve vizyon ifadelerine göre Türkiye’nin ilk 100 büyük şirketinin girişimcilik özellikleri. Business and Economics Research Journal, 5(3), 149–165.
• Eryılmaz, M. E., & Eryılmaz, F. (2016). Change emphasis in mission and vision statements of the first 1000 Turkish organizations: A content analysis. In A. Göksoy (Ed.), Organizational change management strategies in modern business (pp. 352–362). Pensilvanya, PA: IGI Global.
• Eşi, M. C. (2016). A theoretical analysis of the mission statement based on the axiological approach. Management Dynamics in the Knowledge Economy, 4(4), 553–570.
• Ireland, R. D., & Hirc, M. A. (1992). Mission statements: Importance, challenge, and recommendations for development. Business Horizons, 35(3), 34–42.
• Kılıç, M. (2010). Stratejik yönetim sürecinde değerler, vizyon ve misyon kavramları arasındaki ilişki. Sosyoekonomi, 13(2), 82–97.
• Kısa, N., Badavan, Y., & Houchens, G. (2020). Reasons for theory-practice gap in the field of educational administration. Kastamonu Education Journal, 28(4), 1629–1645.
• Küçüksüleymanoğlu, R. (2008). Stratejik planlama süreci. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 403–412.
• Latif, H., & Muslu, Ş. (2015). Türk işletmelerinin misyon ve vizyon kavramlarında anlam karmaşası. İ. Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 26(78), 12–32.
• Memurlar.net (2016). Eğitim fakülteleri böyle yapılandırılacak. Erişim adresi https://www.memurlar.net/haber/593472/egitim-fakulteleri-boyle-yapilandirilacak.html (26 Kasım 2020).
• Miles, M., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: SAGE.
• Mills, G., & Gay, L. (2019). Educational research: Competencies for analysis and application (12th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson-Merrill Prentice Hall.
• Mullane, J. V. (2002). The mission statement is a strategic tool: When used properly. Management Decision, 40(5), 448–455.
• Muslu, Ş. (2014). Örgütlerde misyon ve vizyon kavramlarının önemi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(5), 150–171.
• Önemli, A. (2010). Stratejik performans yönetim modeli olarak dengeli performans yönetimi ve hizmet sektöründe alan çalışması örnekleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Önen, V. (2017). Vizyon ve misyon ifadelerinin içerik analizi: Türk ve Avrupa havayolu işletmeleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(6), 1–15.
• Özdem, G. (2011). Yükseköğretim kurumlarının stratejik planlarında yer alan vizyon ve misyon ifadelerinin analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1869–1894.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323–343.
• Özdemir, M. (2013). Resmi genel liselerin eğitsel amaçlarının “misyon” cümlelerine dayalı olarak çözümlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 281–293.
• Özdemir, M. (2017). Eğitim yönetiminde epistemik bunalımın arkeolojisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(2), 281–304.
• Özdemir, M. (2018). Eğitim yönetimi: Alanın temelleri ve çağdaş yönelimler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özmen, H. İ., Özmen, F., & Sakarya, Ş. (2015). Beş yılda ne değişti? Üniversitelerde stratejik planlama çalışmaları (misyon ve vizyon ekseninde karşılaştırmalı bir analiz). Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(2), 27–39.
• Papulova, Z. (2014). The significance of vision and mission development for enterprises in Slovak Republic. Journal of Economics, Business and management, 2(1), 12–16.
• Patton, M. Q. (2001). Qualitative research & evaluation methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Rajasekar, J. (2013). A comparative analysis of mission statement content and readability. Journal of Management Policy and Practice, 14(6), 131–147.
• Ramazanoğlu, F. & Bahçeci, B. (2006). Örgütlerde vizyon ve misyon kavramı. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 5(1), 52–56.
• Sabuncuoğlu, A., & Gök, O. (2008). Büyük işletmelerin web sitelerinde yer alan misyon ve vizyon ifadelerinin pazar odaklılık açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 123–141.
• Sng, B. B. (2001). A critical discourse analysis of the mission statement of education in Singapore. Paper presented at the AARE Annual Conference, December 2–6, 2001, Fremantle, Australia.
• Stemler, S. E., Bebell, D., & Sonnabend, L. A. (2011). Using school mission statements for reflection and research. Educational Administration Quarterly, 47(2), 383–420.
• Şişman, M., & Turan, S. (2004). Eğitim yönetiminin gelişimi. Y. Özden (Ed.), Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı içinde (s. 99–146). Ankara: Pegem Akademi.
• Taiwo, A. A., Lawal, F. A., & Agwu, M. E. (2016). Vision and mission in organization: Myth or heuristic device? The International Journal of Business & Management, 4(3), 127–134.
• Takmak, H. (2019). Eğitim yönetiminin özgünleşme ve özerkleşme sorunsalı. Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 113–126.
• Tatlı, M., & Üstün, F. (2018). BİST 100 endeksindeki firmaların misyon, vizyon, örgütsel değer ve stratejik amaçlarının içerik analizi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 3(1), 18–31.
• Toprakçı, E., & Bakır, D. (2019). Eğitim alanı açısından 10. kalkınma planı, 2018 yılı programı ve MEB stratejik planının uyumluluğunun incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(222), 103–126.
• Toprakçı, E., İğci G., Tokat, S., & Yücel, H. (2007). Türkiye’nin yükseköğretim stratejik planı (YÖK) ile üniversitelerin stratejik planlarının uyumluluğu. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (s. 29–37), 5–7 Eylül 2007, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Tokat.
• Toprakçı, E., Ölmez Ceylan, Ö., & Özözgü, S. (2014). Milli Eğitim Bakanlığı ile diğer bakanlıkların stratejik planlarının uyumluluğu. Sayıştay Dergisi, (94), 97–114.
• Turan, S. (2004). Modernite ve postmodernite arasında bir insan bilimi olarak eğitim yönetimi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1–8.
• Turan, S. (2014). Ahlaki açıdan modern okulun açmazı: Eleştirel bir bakış. Yeni Türkiye Dergisi, 10(58), 246–252.
• Turan, S., Bektaş, F., Yalçın, M., & Armağan, Y. (2016). Eğitim yönetimi alanında bilgi üretim süreci: Eğitim yönetimi kongrelerinin rolü ve serüveni üzerine bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 22(1), 81–108.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü (2020). Türkçede batı kökenli kelimeler sözlüğü. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/ (11 Mayıs 2020)
• Uğurluoğlu, Ö. (2011). Kamu ve özel hastane misyon ifadelerinin içerikleri bakımından karşılaştırılması. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi 22(1), 49–62.
• Vandijck, D., Desmidt, S., & Buelens, M. (2007). Relevance of mission statements in Flemish not-for-profit healthcare organizations. Journal of Nursing Management, 15(2), 131–141.
• Yavuz, M., & Döven, M. S. (2018). Misyon ve vizyon ifadeleri kurumu ifade etmekte midir: Kamu hastane birlikleri örneği. Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 67–100.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2016). Türkiye’de eğitim yönetimi alanındaki batı etkisi üzerine bir değerlendirme. K. Yılmaz (Ed.), Eleştirel eğitim yönetimi yazıları içinde (s. 65–114). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2018). Türkiye’deki eğitim yönetimi alanı ile ilgili çalışmalara eleştirel bir bakış. International Journal of Human Sciences, 15(1), 123–154.
• Yükseköğretim Kurulu (2016). Öğretmen yetiştirme lisans programları. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/AA_Sunus_%20Onsoz_Uygulama_Yonergesi.pdf (31 Eylül 2020).
• Yükseköğretim Kurulu (2020). Yükseköğretim Bilgi Sistemi Öğretim Elemanı İstatistikleri. Erişim adresi: https://istatistik.yok.gov.tr/ (9 Mart 2020).