Investigation of Turkish Reading Self-Efficacy Perceptions of Refugee Students Studying at Secondary School Level in Türkiye: The Mersin Example

Year 2025, Volume: 22 Issue: 3, 866 - 883, 22.12.2025

Mehmet Kardoğan

Abstract

This study aims to determine the self-efficacy perceptions of Turkish reading skills of refugee students studying at secondary school level in Türkiye according to various variables. For this purpose, descriptive survey model, one of the quantitative research approaches, was used in the study. The participants of the study consisted of 200 refugee students studying Turkish at Mezitli İmam Hatip Secondary School in Mezitli district of Mersin province in the 2023-2024 academic year. The data of the study were collected with ‘Personal Information Form’ and ‘Turkish Reading Self-Efficacy Scale for Foreigners’ developed by Tulumcu (2014). In the analysis of the collected data, descriptive statistical techniques, t-test for independent samples and one-way analysis of variance (ANOVA) for variables with more than two groups were used. At the end of the study, it was determined that refugee students' Turkish reading self-efficacy perceptions were at a moderate level. In addition, it was determined that students' self-efficacy perceptions of Turkish reading skills did not show a statistically significant difference according to the variables of gender and age level, but showed a statistically significant difference according to the variables of mother tongue, place of birth, length of stay in Türkiye and reason for being in Türkiye.

Keywords

Refugee students , reading skills , self-efficacy , teaching Turkish to foreigners

Türkiye'de Ortaokul Düzeyinde Öğrenim Gören Mülteci Öğrencilerin Türkçe Okuma Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi: Mersin Örneği

Abstract

Bu çalışma, Türkiye'de ortaokul düzeyinde öğrenim gören mülteci öğrencilerin Türkçe okuma becerisi öz yeterlik algılarını çeşitli değişkenlere göre belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada nicel araştırma yaklaşımlarından betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Mersin ili, Mezitli ilçesine bağlı Mezitli İmam Hatip Ortaokulunda Türkçe öğrenim gören 200 mülteci öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın verileri “Kişisel Bilgi Formu” ve Tulumcu (2014) tarafından geliştirilen “Yabancılar İçin Türkçe Okuma Öz Yeterlik Ölçeği” ile toplanmıştır. Toplanan verilerin analizinde betimsel istatistik teknikleri ile bağımsız örneklemler için t-testi, grup sayısı ikiden fazla olan değişkenler için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda, mülteci öğrencilerin Türkçe okuma öz yeterlik algılarının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin Türkçe okuma becerisi öz yeterlik algılarının cinsiyete ve yaş değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği; ana dili, doğum yeri, Türkiye’de bulunma süresi ve Türkiye’de bulunma sebebi değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit ediliştir.

Keywords

Mülteci öğrenciler , okuma becerisi , öz yeterlik , yabancılara Türkçe öğretimi

Ethical Statement

Bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir.

References

• Adler, N. E., & Ostrove, J. M. (1999). Socioeconomic status and health: what we know and what we don't. Annals of the New York academy of Sciences, 896(1), 3-15. https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.1999.tb08101.x
• Alperen, N. (2001). Türkçe okuma ve yazma eğitimi rehberi. Alperen Yayınları.
• Altunkaya, H., & Erdem, İ. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin okuma kaygıları ve okuduğunu anlama becerileri. Sakarya University Journal of Education, 7(1), 59-77.
• Bal, P. M., & Veltkamp, M. (2013). How does fiction reading influence empathy? An experimental investigation on the role of emotional transportation. PloS one, 8(1), e55341. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0055341
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Freeman.
• Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. in J. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology of education (pp. 241-258). Greenwood.
• Boztilki, G. (2016). Türkçe öğrenen yabancı uyruklu öğrencilerin ders çalışma özyeterlik algısı ve uygulama örneği. Turkophone, 1(1), 14 – 25.
• Bradley, R. H., & Corwyn, R. F. (2002). Socioeconomic status and child development. Annual Review of Psychology, 53(1), 371-399. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.53.100901.135233 Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Carter, C., Bishop, J., & Kravits, L. (2002). Key to effective learning. Printice Hall.
• Coady, J., & Huckin, T. (1997). Second language vocabulary acquisition: A rationale for pedagogy. Cambridge University Press.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2002). Research methods in education. Routledge.
• Cunningham, A. E., & Stanovich, K. E. (1998). What reading does for the mind? American Educator, 22(1), 8–15.
• Diemer, M. A., & Ali, S. R. (2009). Integrating social class into occupational psychology: Theory and practical implications. Journal of Career Assessment, 17(3), 247-265. https://doi.org/10.1177/1069072708330462
• Dilidüzgün, Ş., Çetinkaya Edizer, Z., Karagöz, M., & Ak Başoğul, D. (2019). Türkçe öğretiminde metin türüne uygun okuma eğitimi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 165-185.
• Erdem, İ., Altunkaya, H., & Ateş, A. (2017). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin okur özyeterlikleri ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. International Journal of Language Academy, 5(4), 74-86. https://doi.org/10.18033/ijla.3622
• Geoffroy, M. C., Côté, S. M., Borge, A. I., Larouche, F., Séguin, J. R., & Rutter, M. (2007). Association between nonmaternal care in the first year of life and children's receptive language skills prior to school entry: the moderating role of socioeconomic status. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 48(5), 490-497. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2006.01704.x
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference, 17.0 Update, 10th Edition. Pearson.
• Grabe, W. (2009). Reading in a second language moving from theory to practice. Cambridge University Press.
• Güleç, E., & Kalenderoğlu, İ. (2023). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin anlama becerilerine yönelik öz yeterlikleri. International Journal of Language Academy, 11(1), 249-264.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Nobel Yayın Dağıtım.
• Güngör, H., & Kan, A. (2020). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin okuma öz yeterliklerinin belirlenmesine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. International Journal of Language Academy, 8(3), 49-62.
• Güzel, A., & Barın, E. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Akçağ Yayınları.
• İşçi, C., & Akkaya, N. (2021). Comparison of bilingual students’ self-efficacy toward Turkish speaking skills with respect to socio-economic status. Revista de Investigación Apuntes Universitarios, 11 (4), 399-412. https://doi.org/10.17162/au.v11i4.820
• Harris, A. J., & Sipay, E. R. (1990). How to increase reading ability. (Ninth Edition). Longman.
• Karaman, H., & Yılar, R. (2024). Ana dili Türkçe olmayan ilkokul öğrencilerinin okuduğunu anlamaya yönelik öz yeterlilik algılarının değerlendirilmesi. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 14, 1079-1093.
• Kardoğan, M., & Kardaş, M. N. (2023). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında yayımlanan makalelerin akademik metin yazma ilkelerine uygunluğu. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 41-62. https://doi.org/10.48066/kusob.1208169
• Kaya, M., & Kardaş, M. N. (2020). Okuma eğitimi. Pegem Akademi.
• Keklik, S. (2009). On bir yaşına kadar çocukta dil edinimi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Marmara Üniversitesi.
• Kılıç Avan, Ş. (2019). Ortaokullarda okuyan yabancı uyruklu öğrencilerin Türkçe okuma yeterlilikleri üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Gazi Üniversitesi.
• Mar, R. A., Oatley, K., & Peterson, J. B. (2009). Exploring the Link Between Reading Fiction and Empathy: Ruling Out Individual Differences and Examining Outcomes. Journal of Research in Personality, 43(4), 442–454.
• Marks, G. N. (2011). Issues in the conceptualisation and measurement of socioeconomic background: do different measures generate different conclusions? Social Indicators Research, 104 (2), 225-251. https://www.jstor.org/stable/41476599
• Marmot, M. (2005). Social determinants of health inequalities. The lancet, 365(9464), 1099-1104. 10.1016/S0140-6736(05)71146-6
• Maslow, A. H. (1943). A Theory of Human Motivation. Psychological Review, 50(4), 370- 396. https://www3.canyons.edu/faculty/rafterm/rafterm/02019-Narcissism /2019DayPages0andFilesOLLI/02019DayPages/1943-Atheoryofhumanmotivation.pdf
• Mills, N., Pajares, F., & Herron, C. (2006). A reevaluation of the role of anxiety: Self efficacy, anxiety, and their relation to reading and listening proficiency. Foreign language annals, 39(2), 276-295. https://doi.org/10.1111/j.1944-9720.2006.tb02266.x
• Özbay, M. (2016). Anlama teknikleri I: okuma eğitimi. Öncü Kitap.
• Özdemir, E. (2013). Eleştirel okuma. Bilgi Yayınevi.
• Pan, J., Kong, Y., Song, S., McBride, C., Liu, H., & Shu, H. (2017). Socioeconomic status, parent report of children’s early language skills, and late literacy skills: a long term follow-up study among Chinese children. Reading and Writing, 30 (2), 401-416. https://link.springer.com/article/10.1007/s11145-016-9682-4
• Paul, R., & Elder, L. (2006). Critical Thinking: Tools for Taking Charge of Your Learning and Your Life. Pearson.
• Shiel, G., & Cartwright. F. (2015). Analyzing data from a national assessment of educational achievement. World Bank Group.
• Sirin, S. R. (2005). Socioeconomic status and academic achievement: A meta-analytic review of research. Review of Educational Research, 75, 417-453.
• Slavin, R. E. (2012). Educational psychology: Theory and practice. Pearson.
• Smith, S. A., Kass, S. J., Rotunda, R. J., & Schneider, S. K. (2006). If at first you don't succeed: effects of failure on general and task-specific self-efficacy and performance. North American Journal of Psychology, 8(1), 171-182.
• Soysal, T. (2022). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin okuma öz yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Aydın Tömer Dil Dergisi, 7(2), 287-308.
• Thompson, W., & Hickey, J. (2008). Society in focus: an introduction to sociology. Pearson.
• Tulumcu, F. M. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin anlama becerilerine yönelik öz yeterlikleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Sakarya Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu [TDK] (2023). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Uslu, B. (2017). Anadili Türkçe olan 50-74 aylık çocuklar için yaşantı odaklı yabancı dil edinimi programının İngilizce öğrenimine etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Selçuk Üniversitesi.
• Uzunboylu, H., & Sarıgöz, O. (2015). The evaluation of anthropological attitudes towards social professional and lifelong learning in terms of some veriables. The Anthropologist, 21(3), 439-449.
• White, K. R. (1982). The relation between socioeconomic status and academic achievement. Psychological Bulletin, 91(3), 461-481. https://www.proquest.com/docview/302793902?pqorigsite=gscholar&fromopenview=true
• Yaylı, D. (2009). Anadilinde ve yabancı dilde okuma. D. Yaylı ve Y. Bayyurt (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi (s.57-70) içinde. Anı Yayıncılık.