Fen Eğitimi Alanındaki Lisansüstü Öğrencilerinin Bilim ve Bilim İnsanı Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları

Year 2023, Volume: 20 Issue: 1, 108 - 125, 17.04.2023

Nagehan Demir , Zeliha Gökçe , Hasan Gökçe , Esra Kızılay

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1092820

Abstract

Bu araştırmada fen eğitiminde lisansüstü düzeyde öğrenim gören öğrencilerin bilim ve bilim insanı kavramlarına yönelik metaforik algılarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda geliştirilen metafor formu online ortamda gönüllü 36 katılımcıya uygulanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yoluyla çözümlenerek metaforlara ilişkin kodlar ve kategoriler belirlenmiştir. Katılımcılar “bilim” kavramına ilişkin daha çok “güneş” metaforu oluşturmuşlardır. “Bilim” kavramına ilişkin lisansüstü öğrencilerinin görüşleri, bilimin fayda sağlayan yönüne ilişkin algılarının fazla olduğunu ortaya koymuştur. Öğrenciler “bilim insanı” kavramına ilişkin daha çok “çocuk” metaforunu üretmişlerdir. “Bilim insanı” kavramıyla ilgili olarak katılımcılar genellikle bilim insanlarının bilgiyi üreten bireyler olduğuna ilişkin algılarını ortaya koymuşlardır.

Keywords

Bilim, bilim insanı, metafor, metaforik algı, fen eğitimi

Graduate Students in Science Education's Metaphorical Perceptions of the Concepts of Science and Scientist

Abstract

The purpose of this study was to determine the metaphorical perceptions of graduate students studying science education regarding the ideas of science and scientists. The metaphor form that was created for this purpose was tested on 36 volunteers through the internet. The data was evaluated using content analysis, and metaphor-related codes and categories were determined. The majority of participants created a "sun" metaphor to represent the concept of "science." The perceptions of postgraduate students on the idea of "science" demonstrated that they valued the positive aspects of science. When it came to the concept of "scientist," the pupils primarily used the metaphor of "kid." When it came to the concept of "scientist," the participants generally agreed that scientists are people who create knowledge.

Keywords

Science, scientist, metaphor, metaphorical perception, science education

References

• Acar, D., Ecevit, T. & Büyükşahin, Y. (2020). Fen bilimleri öğretmen adaylarının STEM eğitimine yönelik metaforik algıları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1839-1873. https://doi.org/10.29299/kefad.768397
• Ataş, E. (2018). Fen bilimleri öğretmen adaylarının biyoloji kavramına yönelik zihinsel algıları. Anadolu Öğretmen Dergisi, 2(2), 100-113.
• Atik, A. D. (2020). Fen Bilimleri öğretmen adaylarının uzaktan eğitim algısı: Bir metafor analizi. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 3(2), 148-170.
• Avcı, F. & Atik, H. (2020). Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin “Web 2.0 araçları” kavramına yönelik metaforik algıları ve görüşleri. Nitel Sosyal Bilimler, 2(2), 142-165. https://doi.org/10.47105/nsb.800117
• Ayvacı, H. Ş. & Er Nas, S. (2010). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimsel bilginin epistemolojik yapısı hakkındaki temel bilgilerini belirlemeye yönelik bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 691-704.
• Bal İncebacak, B., Sarışan Tungaç, A. & Yaman, S. (2018). Sınıf öğretmenlerinin gözünden eğitimde yenilik ve inovasyon kavramlarına bir bakış: Metafor analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi (ESTÜDAM Eğitim Dergisi), 3(2), 19-29.
• Buldu, M. (2006). Young children’s perceptions of scientists: A preliminary study. Educational Research, 48 (1), 121-132.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Chambers, D.W. (1983) .“Stereotypic images of the scientists: The Draw- A Scientists Test”. Science Education, 67 (2). pp 255-265.
• Çil, D. & Çelik, H. (2020). Ortaokul öğrencilerinin temel fizik kavramlarına yönelik metaforik algılarının incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi (ESTÜDAM) Eğitim Dergisi, 5 (2), 206-225.
• Demi̇r, C., & Demi̇r, S. (2019). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fizik’e İlişkin Metaforik Algılarının İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(35), 22-29.
• Dinçer, B. B. & Erdemir, M. (2020).Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin “Canlı” ve ”Cansız” kavramlarını algılamasında sahip oldukları metaforlar. Kastamonu Education Journal, 28(5), 2044-2057. DOI: 10.24106/kefdergi.754445
• Ergün, A. & Kıyıcı, G. (2019). Fen bilgisi öğretmeni adaylarının STEM eğitimine ilişkin metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2513-2527. http://dx.doi.org/10.24106/kefdergi.3405
• Eryılmaz Toksoy, S. & Akdeniz, A. R. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fizik ve fizik problemine ilişkin yaklaşımlarının metaforlar aracılığı ile belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 688-703. http://dx.doi.org/10.16986/HUJE.2019049973
• Fung, Y. Y. H. (2002). A Comparative Study Of Primary And Secondary School Students Images Of Scientists. Research In Science And Technological Education, 20 (2), 199–207. https://doi.org/10.1080/0263514022000030453
• Finson, K. D., Beaver, J. B., & Cramond, B. L. (1995). Development and field test of a checklist for the draw a scientist test. School Science and Mathematics, 95(4), 195-205.
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education (7. Edition). Boston, McGraw-Hill.
• Gencer, M. (2020). Öğrenci ve velilerin öğretmen kavramına ilişkin metaforik algıları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(44), 805-825. https://doi.org/10.31795/baunsobed.742089
• Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları: Doktora tezi. Anadolu üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Göksu, İ., & Koçak, Ö. (2020). Öğretmen adaylarının öğretim teknolojilerine yönelik metaforik algıları. Journal of Instructional Technologies and Teacher Education, 9(2), 125-143.
• Güven, B. & Güven, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi,17 (2), 503-512.
• Harman, G. & Şeker, R. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel araştırma yapmaya yönelik metaforik algıları . Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 109-123. https://doi.org/10.30794/pausbed.446702
• Hurd, P. D. (1998). Scientific Literacy: New Minds for a Changing World. Science Education, 82, 407‐416.
• İmer Çetin, N., Timur, S. & Pehlivan, H. (2021). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Covid-19 Pandemi Sürecinde “Virüs” Kavramına Yönelik Metaforik Algılarının İncelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 12(43), 47-59. http://dx.doi.org/10.35826/ijoess.2864
• Kalaycı, S., & Yoğun, C. (2018). Ortaokul öğrencilerinin “alyuvar”,“akyuvar” ve “kan pulcukları” kavramları hakkındaki algılarının metafor yoluyla incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 188-216. https://doi.org/10.26466/opus.364107
• Kalyoncu, R. & Liman, S. (2013). Öğretmenlerin görsel sanatlar dersi ve görsel sanatlar öğretmeni kavramlarına ilişkin metaforları. E-Journal of New Worlds Sciences Academy, 8(1), 115-130.
• Kazu, İ. Y. & İşık, S. N. (2020). The metaphorical perceptions of science teachers regarding STEM education. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(3), 359-372. DOI: 10.38089/ekuad.2020.34
• Kefeli, N., & Kara, F. (2020). Fen bilimleri öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanına yönelik algıları. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 10(2), 651-677. https://doi.org/10.23863/kalem.2020.170
• Kızılay, E., & Tanık Önal, N. (2020). Fen eğitimi alanındaki akademisyenlerin fen bilimleri dersine yönelik algılarının incelenmesi. Journal of Individual Differences in Education, 2(1), 1-11.
• Korkut, A. & Keskin, İ. (2016). Üniversite öğrencilerinin kariyer algıları: Metaforik bir analiz çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 194-2011.
• Krajkovich, J.G. & Smith, J.K. (1982) “The development of the image of science and scientist scale”. J. Res. Sci. Teach, 19(1), 39-44.
• Kuhn, T. (1970). The Structure of Scientific Revolutions. Chicago: University of Chicago Press.
• Kurtdede Fidan, N. & Konak, S. (2016). Yüksek lisans öğrencilerinin bakış açısıyla bilim ve bilim insanı. Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, 8(22), 189-222.http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.31040
• Linn, G. B., Sherman, R., & Gill, P. B. (2007). Making meaning of educational leadership: The principalship in metaphor. NASSP Bulletin, 91(2), 161-171.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2016). Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel Veri analizi (2. Baskı) (Çev. Ed: Akbaba Altun, S. ve Ersoy, A.). Ankara: Pegem Akademi.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Monhardt, R. , M. (2003). The image of the scientist through the eyes of Navajo children. Journal of American Indian Education, 42(3), 25-39.
• Öcal, E. (2007). İlköğretim 6, 7, 8. sınıf öğrencilerinin bilim insanı hakkındaki imaj ve görüşlerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özgün, B. B., Gürkan, G. & Kahraman, S. (2018). The investigation of preservice teachers’ perception about science and scientist via metaphoric analysis, Inonu University Journal of the Faculty of Education, 19(2), 204-225. https://doi.org/10.17679/inuefd.394780
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative research & evaluation methods (4th Edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Ryder, J., Leach, J., & Driver, R. (1999) “Undergraduate Science Students” Images of Science”. J.Res. Sci. Teac. 36(2), 201-219.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(55), 459-496. Saban, A. (2010). Prospective teachers' metaphorical conceptualizations of learner. Teaching and Teacher Education, 26(2), 290-305. https://doi.org/10.1016/j.tate.2009.03.017
• Shuell, T. J. (1990). Teaching and learning as problem solving. Theory into Practice, 29(2), 102-108.
• Şenel, T. & Aslan, O. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 76-95.
• TDK (2019). Bilim. Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 15.03.2022
• TDK (2020). Mecaz. Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 31.10.2021
• Uslu, N., Kocakülah, A., & Gür, H. (2016). Ortaokul öğrencilerinin bilim, bilim insanı ve öğretmen kavramlarına ilişkin metafor algılarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 354-364.
• Yadigaroğlu, M. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kimya laboratuvarına yönelik metaforik algıları, Anadolu Öğretmen Dergisi, 2(2), 71-82.
• Yavuz, S. & Akça, E. (2020). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersindeki kimya kavramlarına yönelik metaforik algılarının incelenmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 85–115.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Willison, J. W. & Taylor, P. C. (2006). Complementary epistemologies of science teaching. Metaphor and analogy in science education (25-35). Netherlands: Springer.