VAN TÜRKÜLERİNİN KONULARI BAKIMINDAN TAHLİLİ

Yıl 2019, Sayı: 43, 253 - 271, 27.03.2019

Talha Çiçek

Öz

Kültür,
her toplumun nesilden nesile aktardığı maddi ve manevi değerleri oluşturan
toplumun kendisine has özelliklerini meydana getirir. Böylece kültür ait olduğu
toplumun diğer toplumlardan ayrılmasını sağlayan bir hüviyet sergiler. Aynı
zamanda Kültür, toplumsal olay ve olguların yansıtıldığı bir yapıdadır. Bu
yansıma gündelik hayatta kendisini gösterdiği gibi kültür dairesi içinde yer
alan ürünlerle de sağlanmaktadır. Kültürel yapıya sahip olan halk ürünleri,
içinde bulundukları yörenin geleneğini yansıtan bir özellik sergilemektedir. Bu
durum, halk edebiyatı ürünleri olan türküler için de geçerlidir. Belli bir
ezgiyle okunan şiirler olarak karşımıza çıkan türküler, ait olduğu yöre
halkının yaşayışını, geleneklerini daha genel tabirle sosyo-kültürel yapısını
başarılı şekilde işlemekte ve aktarmaktadır. Söz konusu durum türkülerin
içeriğine de tesir etmektedir. Genel konular olan; aşk, hasret, ayrılık, din,
ölüm, tarihi olay vb. konuların dahi yöresel özellikler sergilemesi bu savı
güçlendirmektedir. Bu çalışmada, yapılmış olan derlemeler neticesinde kayıt
altına alınan Van türkülerinin konuları üzerinde durulacak ürünler konu
başlıklarına göre ele alınarak yöresel kavram ve ifadeler belirtilecektir.
Türkülerde işlenen konuların yoğunluğu saptanmaya çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Türk Halk Edebiyatı, Van, Kültür, Türkü, Konu

Kaynakça

• Aça, M. (2011). Tür ve Şekil Bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları. Artun, E. (22-24 Mart 2013). Türkü Söyleme Geleneği ile Türkülerde Tür, Şekil ve Tasnif Üzerine Düşünceler. 4. S Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kurultayı, Türkü, Türkülerimiz, Öyküleriyle Türküler Sempozyumu, Fethiye-Muğla. Atılgan, H. (2003). Türkülerin İsyanı. Ankara: Akçağ Yayınları. Ayas, G. (2015). Müzik Sosyolojisi Sorunlar-Yaklaşımlar-Tartışmalar. İstanbul: Doğu Kitapevi. Başgöz, İ. (2008). Türkü. İstanbul: Pan Yayıncılık. Boratav, P. N. (2016). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. Ankara: Bilgesu Yayıncılık. Cilacı, O. (1994). Dua Maddesi. İslam Ansiklopedisi İçinde. (Cilt. 9) 529-530. Çiçek, T. (2018). Van Türkülerinde İcra Şekil ve Muhteva. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van. http://www.tdk.org.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c49ae9f5af7b8.45275118 (E.T. 18.01.2019) Kaya, D. (2004). Anonim Halk Şiiri. Ankara: Akçağ Yayınları. Köprülü, M. F. (2012). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Akçağ Yayınları. Oğuz, M. Ö. (2001). Halk Şiirinde Tür, Şekil ve Makam. Ankara: Akçağ Yayınları. Oto, M. M. (2013). Geçmişten Geleceğe Van Türküleri 1/ Kırık Havalar. İstanbul: Mavi Fikirler Medya Prodüksiyon. ______. Geçmişten Geleceğe Van Türküleri 2/ Uzun Havalar. Yayımlanmamış Derleme Çalışması. Soykan, Ö. Naci. (2012). Müzik Nedir? Felsefi Bir Araştırma. Doğu Batı. (62). 29-42. TRT Yayınları. (2002). Türk Halk Müziği Sözlü Eserler Antolojisi III. Ankara. ______. (2006a). Türk Halk Müziği Sözlü Eserler Antolojisi I. Ankara. ______. (2006b). Türk Halk Müziği Sözlü Eserler Antolojisi II. Ankara. Uğurlu, S. B. (2007). Van Türkülerinde Aşk, Ayrılık ve Memleket Sevgisi. II. Van Gölü Havzası Sempozyumu. Tam Metin İçinde (s. 359-367). T.C. Bitlis Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. Yakıcı, A. (2007). Halk Şiirinde Türkü. Ankara: Akçağ Yayınları. Yardımcı, M. (2013). Türk Halk Şiiri. İzmir: Kanyılmaz Matbaacılık.