SÜRDÜRÜLEBİLİR KIYI TURİZMİ VE REKREASYONEL KULLANIMDA PEYZAJ TASARIMI ÖNERİSİ: VAN GÖLÜ KIYISINDAN BİR ÖRNEK

Yıl 2019, 3. ULUSLARARASI BATI ASYA TURİZM ARAŞTIRMALARI KONGRESİ ÖZEL SAYISI, 275 - 290, 30.12.2019

Betül Yılmaz Feran Aşur

Öz

Kıyı alanları özenle korunması ve en verimli şekilde uygun amaçlar için kullanılması gereken doğal kaynakların parçalarıdır. Bununla birlikte kıyı kentleri her zaman insan kullanımları yönünden odak noktası oluşturmaktadır. Sürekli artan nüfusu ile peyzajı şekillendiren faktörlerden biri olan insan, kıyı kaynakları üzerindeki beklentileri çeşitlilik göstermiş ve değişimlere neden olmuştur.
Van kalesinin güney batı cephesindeki alan doğal ve kültürel peyzaj açısından zengin olmasına karşın mekânsal anlamda insanların rekreason için tercih ettiği bir durumda değildir. Bu çalışmada, Van Gölü kıyısında Van Kalesinin güney batı cephesinde yer alan yaklaşık 2,002 km uzunluktaki kıyı şeridi ve yakın çevresindeki mevcut kullanımlar incelenerek rekreasyonel kullanım potansiyeli ortaya konulmuştur. Çalışmada yerinde inceleme ve araştırma yöntemi kullanılmıştır. Konu ile ilgili yayınlardan yararlanılmış, alan araştırması yapılmış, ilgili kişi ve kurumlarla sözlü görüşmeler yapılmıştır. Bu doğrultuda Van kent merkezi ile yakın mesafede yer alan kıyı alanı için sürdürülebilir kıyı turizmi ve rekreasyonuna yönelik öneriler getirilmiştir. Öneriler belirlenirken koruma-kullanma dengesi gözetilerek alternatif alan kullanımları üretilmiştir. Çalışma sonunda adı geçen alan için kıyı alanı yönetimi çerçevesinde önerilen peyzaj tasarım projesi hazırlanmıştır. Öneriler ışığında, bu alan görsel peyzaj değerleri sunabilen ve çeşitli sosyal aktivitelere olanak sağlayan, ilgi çekici bir rekreasyon alanına dönüştürülebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

kıyı peyzajı, rekreasyon, sürdürülebilirlik, Van Gölü

Kaynakça

• Adızel, Ö. ve Durmuş, A. (2014). Van İlinin Ornito-Turizm (Kuş Turizmi) Potansiyeline Sahip Sulak Alanları. Van Turizmi Geleceğini Arıyor Çalıştay Raporu. s. 140-150.
• Alpay, B. (2011). Alaplı (Zonguldak) Kent Merkezi ve Kıyı Dolgu Alanı Düzenleme Süreci - Kentsel Tasarım Projeleri. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(3), 297-306.
• Andkjær, S., Arvidsen, J. (2015). Places For Active Outdoor Recreation – A Scoping Review. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 12, 25-46.
• Aşur, F. (2017). Van Kenti Yakın Çevresi Kıyı Alanı Örneğinde Sulak Alanlar ve Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4(4), 506-515.
• Aukerman, R. (2011). Water and Land Recreation Opportunity Spectrum (WALROS) Users’ Guidebook. CO: US Department of the Interior. Denver. P.167.
• Arriaza, M., Ortega, J. F. C., Medueno, J. A. C. ve Aviles, P. R. (2004). Assesing The Visula Quality of Rural Landscapes. Landscape and Urban Planning, 69: 115-125.
• Avşin, N. ve Erzen, S. (2018). Çevresel Faktörlerin Van Sazlığı Sulak Alanı Üzerindeki Etkileri, Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science, 32, 283-295.
• Bozkurt, S. (2016). Gürün (Sivas) İlçesinin Rekreasyon Kaynaklarının Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 66 (1), 318-328.
• Döker, M.F. (2006). İstanbul İli Marmara Denizi Kıyı Dolgu Alanlarının Tespiti ve Bu Alanlarda Arazi Kullanımı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, İstanbul.
• Dugan, P.J. (1990). Sulak Alanların Korunması: Güncel Konular ve Gerekli Çalışmalar Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Doğal Hayatı Koruma Derneği. Erdem, O. (1995). Türkiye’nin Kuş Cennetleri. Ankara: Çevre Bakanlığı.
• Ferudun, A. (2009). Kıyı Alanlarının Hukuki Statüsü. Journal of Naval Sciences and Engineering, 5(1), 76-93.
• Garipağaoğlu, N., Özcan, S. ve Uzun, M. (2014). Moda-Caddebostan (Kadıköy) Arası Kıyı Alanındaki Değişiminin İncelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 29, 60-80.
• Güneroğlu, N. (2017). Akarsu Rehabilitasyonunun Peyzaj Kalitesi Üzerindeki Etkileri. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 18 (1), 10-20.
• Henden Şolt, H. B. (2018). Kentlilerin Kıyı Alanı Düzenlemesine Bakışı: Alaplı Örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (2), 55-62.
• Karadeniz, N. (1995). Sultan Sazlığı Örneğinde Islak Alanların Çevre Koruma Açısından Önemi Üzerinde Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
• Karaşah, B. (2017). Kentsel ve Kırsal Rekreasyon Alanlarına Yönelik Kullanıcı Tercihlerinin Belirlenmesi ‘Artvin Kenti Örneği’. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19(1), 58-69.
• Kılıç, S. (2006). Van 2006 Kültür ve Turizm Envanteri I. Tarihsel Değerler. Van: Van Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
• Orman ve Su İşleri Bakanlığı. (2013). Sulak Alanlar. Meriç, T. ve Çağırtkankaya, S. (Ed.). Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Hassas Alanlar Dairesi Başkanlığı, Ankara, Türkiye.
• Özhancı, E. ve Yılmaz, H. (2011). Rekreasyon Alanlarının Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi: Erzurum Örneği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(2), 67-76.
• Özgüç, N. (2011). Turizm Coğrafyası. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Pala, K. (1975). Türkiye’nin Kıyı Sorunları ve Politikası. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisliği Dergisi, 10 (33-34), 3-38.
• Pekpak, H. E. (2012). Kıyı Alanlarında Turizm Odaklı Mekansal Gelişim: Lara Örneği. (Uzmanlık Tezi). Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara.
• Sesli, F.A., Aydınoğlu, A.Ç. ve Akyol, N. (2003). Kıyı alanlarının yönetimi. 9. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı Bildiriler Kitabı, 769-780, Ankara.
• Sesli, F.A. (2010). Determination of The Relations Between Shore Border Line And Land Ownership By Using GIS: An Example From Eastern Coast of Black Sea. Scientific Research and Essays, 5(5), 494-499.
• Schroeder, H. W.( 1982). Preferred Features of Urban Parks and Forests, Journal of Arboriculture, 8 (12): 317-322.
• Tırıl, A. (2006). Sulak Alanlar, Ankara: Peyzaj Mimarlar Odası Yayınları.
• Yazıcı, K. ve Sağlamer, A. A. (2019). Tokat Kenti -Yeşilırmak Yakın Çevresinde Bulunan Rekreasyonel Alanlarda Kullanıcı Memnuniyetinin Belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6 (4), 766-776.