Liszt ve Senfonik Şiir: Mazeppa’ya Analitik Bakış

Yıl 2020, Sayı: 47, 75 - 98, 31.03.2020

Selin Oyan

Öz

“Liszt ve Senfonik Şiir: Mazeppa’ya Analitik Bakış” adlı bu çalışma, F. Liszt’in senfonik şiirlerinden Mazeppa adlı eserinin program, armoni ve biçim arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Bu ilişkiyi derinden ve açıkça analiz etmek için yapısal ve içeriksel analiz en uygun biçimiyle geliştirilmiştir. Tarihsel olarak Liszt’in senfonik şiirlerine sonat formu içinde yaklaşmak ya da sadece eklenmiş programla beraber ele alındığında anlam bulacak bir form olarak görme düşüncesi kolaya kaçılan bir düşünce olmuştur. Bu yüzden her iki fikir de bu analiz içinde dikkatlice ele alınıp incelenmiştir. Her bir senfonik şiirin derin analizi öncesinde motiflerin, bölmelerin ve ton merkezlerinin fonksiyonlarını ve birbirileriyle ilişkisini gösteren bir grafik eklenmiştir. Bu şiirlerin analizleri sonat formu üzerine kolaylıkla oturtulamadığından ve her bir şiirin, doğrudan programından aldığı kendine has bir yapısı olduğu düşüncesi, senfonik şiirlerin detaylı analizinde zor bir ayrım olmuştur. Bu yüzden program ortak bir noktada desteklenememiştir. Bu doğrultuda bestecinin programlarının genellikle motif tipleri ve genellikle sekvensler içinde ifade edilen uygun armoni açısından ifade edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Yani, program daha geleneksel ve biçimsel yapıların özelliklerini, sunan şiirlerin bireyin bütünsel düşünüşü ile sentezlenerek farklı bir bakış açısıyla ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Liszt, romantik dönem, senfonik şiir, Mazeppa

Kaynakça

• Altar, C. M. (2005). Sanat Felsefesi Üzerine. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Barineau, E. (1954). “Critical Notes” Les Orientales Victor Hugo. Paris: Didier.
• Cook, N. (1999). Müziğin ABC’si. Doğan, T. (Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Denommé, R. (1969). Nineteenth-Century French Romantic Poets. London&Amsterdam: Feffer and Simons Inc.
• Duman, M. Z. (2008). Fransız Devrı̇minin Polı̇tik Sonuçları ve Tocqueville’in Devrı̇me İlişkin Görüşlerı̇. Sosyoloji Dergisi, 19 (19), 103-119. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/593549
• Fry, J. D. (1988). Liszt’s Mazeppa: The History and Development Of A Symphonic Poem, Athens: The Ohio State University.
• Griffits, P. (2015). Batı Müziğinin Kısa Tarihi. Spatar, M. H. (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hauser, A. (1984). Sanatın Toplumsal Tarihi. Gölönü, Y. (Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hodeir, A. (2011). Müzikte Türler ve Biçimler. Usmanbaş, İ. (Çev.). İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Hugo, V. (1944). Oeuvres Poétiques Complétes, Montreal: Valiquette.
• İlyasoğlu, E. (2013). Zaman İçinde Müzik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Johns, K. T. (1986). A Structural Analysis of the Relationship Between Programme, Harmony and Form in the Symphonic Poems of Franz Liszt. Australia: The University of Wollongong.
• Macdonald, H. (2001). Transformation, thematic, The New Grove Dictionary of Music and Musicians, ed. Stanley Sadie. Second Edition London: Macmillan, 29 vols. ISBN 0-333-60800-3
• Michels, U. ve VOGEL, G. (2015). Müzik Atlası. Uçar, S. (Çev.). İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Mimaroğlu, İ. (2014). Müzik Tarihi. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Ramann, L. (1880). Franz Liszt als Künstler und Mensh. Leipzig: Breitkopf und Härtel.
• Riasanovsky, V. N. (1977). A History of Russia. New York: Oxford Press.
• Rudé, G. (2015). Fransız Devrimi. Dalgıç, A. İ. (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Searle, H. (1970). “Orchestral Music” Franz Liszt, The Man and His Music. London: Barrie&Jenkins.
• Searle, H. (1980). “Franz Liszt”, New Grove Dictionary of Music and Musicians. United States: Macmillan Pub. Ltd.
• Selanik, C. (1996). Müzik Sanatının Tarihsel Serüveni. Ankara: Doruk Yayımcılık.
• Wheeler, M. (2011). Liszt and the Symphonic Poem, Instrumental Ensemble Literature. 1-15. Erişim:
• https://www.d.umn.edu/~rperraul/MU5204-EnsembleLit/MWheeler.pdf