Tekerlekli Sandalye Basketbolcularının Spora Katılım Motivasyonu İle Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki

Yıl 2020, Sayı: 48, 433 - 450, 30.06.2020

Sağbetullah Meriç Öznur Turay

Öz

Engelli olmak, engelli kişiler tarafından kimliğin bir parçası olarak kabul edilmektedir. Bu durum engellilerin engellerini genellikle kabul ettiklerini ve benimsediklerini göstermektedir. Engellilerin yaşam kalitesi ne düzeydedir? Engellilerin spora katılma motivasyonları ne düzeydedir? Bunlar arasında bir ilişki var mı? Bu sorular, araştırmanın cevabını bulmayı amaçladığı temel sorulardır. Bu araştırma, tekerlekli sandalye basketbolu sporcularının spora katılım motivasyonunu ve bu sporcuların yaşam kalitesini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Bu iki durum arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı ve demografik özelliklere göre bu durumların farklılık gösterip göstermediği araştırmada incelenmiştir. Araştırmada, spora katılım nedenlerini ortaya koyan “Katılım Motivasyonu Envanteri” ve sosyal hayatta karşılaşılan engelleri ölçerek yaşam kalitesini belirleyen “Nottingham Sağlık Profili Ölçeği” kullanılmıştır. Bu çalışmaya tekerlekli sandalye basketbolu sporcusu olan yüz otuz dört kişi (103 erkek, 31 kadın) katılmıştır. Araştırmada kullanılan veriler anket ile toplanmıştır. Veriler SPSS 24 programı yardımı ile analiz edilerek yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda, sporcuların sosyal hayatta karşılaştığı engellerin düşük düzeyde algılandığı, dolayısı ile yaşam kalitesinin yüksek olduğu ve spora katılım motivasyonunun genel olarak yüksek olduğu bulunmuştur. Spora katılım motivasyonu ile yaşam kalitesi arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Araştırma sonunda, topluma ve gelecekte bu konuda araştırma yapacak olan araştırmacılara öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Spora katılım motivasyonu, sosyal hayattaki engeller, yaşam kalitesi

Kaynakça

• Bayramlar, K. ve Ergun, N. (2009). Engelli Masa Tenisi Oyuncularında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 1(1), 53-57.
• Berezina, L. A., Bystrova, O. L. ve Nemytov, D. N. (2018). Psychological Compatibility of Female Basketball Palyers as the Factor of Competitive Activity Effectiveness. Pedagogical-Psychological and Medico-Biological Problems of Physical Culture and Sports, 13(3), 20-25.
• Brodkin, P. ve Weis, M. R. (1990). Developmental Differences In Motivation For Participating In Competitive Swimming, Journal of Sport and Exercise Psychology,12, 248-263.
• Campbell, E. (2002). Sources of Stress Cxperienced by Elite Male Wheelchair Basketball Players. Adapted Physical Activity Quarterly, 19, 82–99.
• Fiorilli, G., Iuliano, E., Aquino, G., Battaglia, C., Giombini, A., Calcagno, G., ve Di Cagno, A. (2013). Mental Health and Social Participation Skills of Wheelchair Basketball Players: A Controlled Study. Research in developmental disabilities, 34(11), 3679-3685.
• Gill, D. L., Gross J. B. ve Huddleston, S, (1983): Participation Motivation In Youth Sport. International Journal of Sport Psychology, 14, 1-14.
• Hunt, S. M., McEwen, J. ve McKenna, S. P. (1985). Measuring Health Status: A New Tool for Clinicians and Epidemiologists. Journal of the Royal College of General Practitioners, 35(273), 185-188.
• Kaman, M. B., Gündüz, N. ve Gevat, C. (2017). Tenis Sporcularının Spora Katılım Motivasyonlarının İncelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(2), 65-72.
• Kosma, M., Cardinal, B. J. ve Rintala, P. (2002). Motivating Individuals with Disabilities to be Physically Active. Quest, 54(2), 116-132.
• Kumcağız, H., & Avcı Çayır, G. (2018). Sporun, Fiziksel Engelli Bireylerin Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisine İlişkin Görüşler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 654- 669.
• Küçükdeveci, A. A., McKenna, S. P., Kutlay, S., Gürsel, Y., Whalley, D. ve Arasil, T. (2000). The Development and Psychometric Assessment of the Turkish Version of the Nottingham Health Profile. International Journal of Rehabilitation Research, 23(1), 31-38.
• Martin, J. J., Byrd, B., Watts, M. L. ve Dent, M. (2015). Gritty, Hardy, and Resilient: Predictors of Sport Engagement and Life Satisfaction in Wheelchair Basketball Players. Journal of Clinical Sport Psychology, 9(4), 345-359.
• Meriç, S. ve Işık, H. (2019). Van İlindeki Otellerin Engelli Bireylere Uygunluğunu Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 520-529.
• Oyar, Z. B., Aşçı, H. F., Çelebi, M. ve Mülazımoğlu, Ö. (2001). Spora Katılım Güdüsü Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 21- 23.
• Salguero, A., Gonzales-Boto, R., Tuero, C. ve Marquez, S. (2004). Relationship Between Perceived Physical Abilility and Sport Participation Motives in Young Competitive Swimmers. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 44(3), 294-299.
• Şirin, E. F. (2008). Futbolcu Kızların (12-15 Yaş) Spora Katılım Motivasyonlarının Belirlenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-7.
• Şirin, E. F. ve Hamamioğlu, Ö. (2007). Uzak Doğu Spor Branşlarındakî (Taekwondo, Karate, Judo) Sporcu Gençlerin Spora Katılım Motivasyonlarının Belirlenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 29-42.
• Tekkurşun Demir, G. ve İlhan, E. L. (2019). Spora Katılım Motivasyonu: Görme Engelli Sporcular Üzerine Bir Araştırma. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 157- 170.
• Winnick, J. P. (1987). An Integration Continuum for Sport Participation. Adapted Physical Activity Quarterly, 4, 157–161.
• Yalçın, İ., Turğut, M., Gacar, A. ve Çalık, F. (2017). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu’nda Öğrenim Gören Kadın Sporcuların Spora Katılım Motivasyonlarının Bazı Değişkenlere Göre Araştırılması. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 3(Special Issue 2), 201-210.
• Yenişehirlioğlu, E. ve Türkay, O. (2013). Engelli Turistlerin Konaklama İşletmelerinde Kabul Görme Düzeyine Yönelik Algılama ve Sorunlar: Karşılaştırmalı Nitel Bir Araştırma, Akademik Turizm ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 46-56.
• Yıldırım, S. ve Özcan, G. (2011). Lisanslı Olarak Takım Sporu ve Bireysel Spor Yapan İle Spor Yapmayan Ortaöğretim Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeylerinin Karşılaştırılması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(23), 111-135.