Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stilleri ile Üniversite Yaşamına Uyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 60, 56 - 70, 30.06.2023

Şahabettin Mutlu , Zöhre Kaya , Kaan Altınışık

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1231332

Öz

Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin karar verme stilleri ile üniversite yaşamına uyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, 2021-2022 eğitim öğretim yılında Türkiye’nin farklı üniversitelerinde eğitimlerine devam eden 257 kadın ve 114 erkek olmak üzere toplam 371 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri, “Melbourne Karar Verme Stilleri Ölçeği”, “Üniversite Yaşamına Uyum Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde, Pearson korelasyon analizi, ilişkisiz örneklemler t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, öğrencilerin karar verme stilleri ile üniversite yaşamına uyum düzeyleri arasında anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Yapılan regresyon analizine göre, karar verme özsaygısının kişisel uyumu anlamlı düzeyde yordadığı, dikkatli karar verme stilinin ise akademik ve sosyal uyumu anlamlı olarak yordadığı görülmüştür. Ayrıca demografik değişkenlere göre yapılan karşılaştırmada; kadınların panik karar verme stili puanlarının erkeklerin puanlarından anlamlı olarak daha yüksek olduğu, sınıf değişkeninin ise öğrencilerin karar verme stilleri ve üniversite yaşamına uyum düzeyleri açısından anlamlı bir farklılık yaratmadığı saptanmıştır. Çalışmadan elde edilen bütün bulgular bir arada değerlendirildiğinde, öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum sağlamalarında karar verme stillerinin önemli rol oynadığı belirtilebilir.

Anahtar Kelimeler

Üniversite Öğrencileri, karar verme stilleri, üniversite yaşamına uyum

Investigation of the Relationship between University Students' Decision-Making Styles and Level of Adjustment to University Life

Öz

In this study, it was aimed to examine the relationship between university students' decision-making styles and their level of adaptation to university life. Relational survey model, one of the quantitative research methods, was used in the research. The participants of the research consist of a total of 371 students, 257 women and 114 men, who continue their education at different universities in Turkey in the 2021-2022 academic year. The data of the study were collected through the "Melbourne Decision-Making Styles Scale", "University Adjustment Scale" and "Personal Information Form". Pearson correlation analysis, unrelated samples t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and multiple linear regression analysis were used in the analysis of the data. As a result of the analysis, it was determined that there were significant relationships between students' decision-making styles and their level of adaptation to university life. According to the regression analysis, it was observed that decision-making self-esteem significantly predicted personal adjustment, while careful decision-making style significantly predicted academic and social adjustment. In addition, in the comparison made according to demographic variables; women's panic decision-making style scores were significantly higher than men's; on the other hand, it was determined that the class variable did not make a significant difference in terms of students' decision-making styles and their level of adaptation to university life. When all the findings obtained from the study are evaluated together, it can be stated that decision-making styles play an important role in students' adaptation to university life.

Anahtar Kelimeler

University students, decision making styles, adjustment to üniversity life

Kaynakça

• Akhunlar Turgut, M. N., Sarıot Ertürk, Ö., Karslı, F. ve Şakiroğlu, M. (2020). Algılanan stres ve üniversite yaşamına uyum ilişkisinde bir aracı değişken: Ayrılık anksiyetesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 338-353. doi: 10.16986/HUJE.2018044072
• Aladağ Bayrak, Ö. & Bülbül, T. (2013). The examination of vocational high school students' ıntegration levels to higher education according to various variables. Sakarya University Journal of Education, 3(2), 6-20.
• Alharthi, M. (2020). First-year students' adjustment to university life: A case study of ımplementing college buddy program. International Journal of Higher Education, 9(1), 116-125.
• Arıcı, F., Ekini Ö. ve Efendioğlu, A. (2019). Üniversite öğrencilerinin üniversite eğitimi ve yaşamına ilişkin problemleri: Bir durum çalışması. Journal of Advanced Education Studies, 1(2), 79-95.
• Aslan, S. (2015). Üniversite yaşamına uyum ölçeğinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(04), 132-145.
• Avşaroğlu, S. ve Üre, Ö. (2007). Üniversite öğrencilerinin karar vermede özsaygı, karar verme ve stresle başa çıkma stillerinin benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 85-100.
• Buote, V. M., Pancer, S. M., Pratt, M. W., Adams, G., Birnie-Lefcovitch, S., Polivy, J., & Wintre, M. G. (2007). The importance of friends: Friendship and adjustment among 1st-year university students. Journal of Adolescent Research, 22(6), 665–689. https://doi.org/10.1177/0743558407306344
• Bülbül, T. ve Acar Güvendik M. (2014). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin yükseköğretim yaşamına uyum düzeylerinin incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 397-418. http://dx.doi.org/10.12973/jesr.2014.41.21
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi
• Certel, Z., Aksoy, D., Çalışkan, E., Lapa, T. Y., Özçelik, M. A. ve Çelik, G. (2013). Research on self-esteem ın decision making and decision-making styles ın taekwondo athletes. Procedia –Social and Behavioral Sciences, 93, 1971-1975. https://doi.org/10.1051/shsconf/20163101011
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
• Clinciu, A. I. (2013). Adaptation and stres for the first year university students. Procedia-social and behavioral sciences, 78, 718-722.https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.04.382
• Coşkun, Y. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik danışma ve rehberlik ihtiyaç örüntüleri ve başvurdukları yardım kaynakları. Electronic Turkish Studies, 13 (2), 213-228.
• Çalışandemir, F. ve Şahin Baltacı, H. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının üniversiteye uyum düzeylerinin yordayıcıları olarak yaşam doyumu ve genel öz-yeterlik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 229-249. https://doi.org/10.21764/maeuefd.319821
• Çetin, M.Ç., Taşğın, Ö., & Arslan, F. (2011). The relationship between reaction time and decision-making in elite kickboxing athletes. World Applied Sciences Journal, 12(10), 1826-1831.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
• Deniz, M. E. (2004). Üniversite öğrencilerinin karar vermede öz saygı karar verme stilleri ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Eurasian Journal of Educational Research, (15), 23-35
• Dılekmen, M. (2007). Orientation program and adaptation of university students. Psychological Reports, 101(3_suppl), 1141-1144. https://doi.org/10.2466/pr0.101.4.1141-1144
• Dyson, R., & Renk, K. (2006). Freshmen adaptation to university life: Depressive symptoms, stress, and coping. Journal of Clinical Psychology, 62(10), 1231-1244. https://doi.org/10.1002/jclp.20295
• Elias, H.,Noordin, N., & Mahyuddin, R. (2010). Achievement motivation and self-efficacy in relation to adjustment among university students. Journal of Social Sciences, 6(3), 333–339. https://doi.org/10,3844/jssp.2010.333.339
• Engelberg, E. & Sjöberg, L. (2004). Emotional intelligence, affect intensity, and social adjustment. Personality and İndividual Differences, 37(3), 533-542. https://doi.org/10.1016/j.paid.2003.09.024
• Eraslan, M. (2015). Üniversite spor bölümü öğrencilerinin atılganlık ve karar verme stillerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education , 4(1) , 214-223
• Erkan, S., Özbay, Y. Cihangir-Çankaya, Z. ve Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllükleri. Eğitim ve Bilim, 37 (164), 94-107.
• Field, A. (2012). Discovering statistic using SPSS. Sage Publications.
• Filippello, P., Sorrenti, L., Larcan, R., & Rizzo, A. (2013). Academic under achievement, self-esteem and self- efficacy in decision making. Mediterranean Journal of Clinical Psychology, 1(3).http://dx.doi.org/ 10.6092/2282-1619/2013.1.934
• Friedman, B., & Mandel, R. G. (2009). The prediction of college student academic performance and retention: Application of expectancy and goal setting theories. Journal of College Student Retention: Research, Theory and Practice, 11(2), 227–246. https://doi.org/10.2190/CS.11.2.d
• Kaba, I. ve Keklik, I. (2016). Öğrencilerin üniversite yaşamına uyumlarında psikolojik dayanıklılık ve psikolojik belirtiler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 98-113.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil.
• Kacur, M. ve Atak, M. (2011). Üniversite öğrencilerinin sorun alanları ve sorunlarla baş etme yolları: Erciyes üniversitesi örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 31(2), 273-297
• Keskin, D. Ö. Y., Bayram, L., Derebaşı, D. G., Bostancı, Ö., ve Kabadayı, M. (2016). Üniversite öğrencilerinin kullandıkları karar verme stratejilerinin bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 1-12.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford.
• Kuzgun, Y. (2014). Meslek gelişimi ve danışmanlığı. Nobel Yayınları
• Julia, M.,&Veni, B. (2012). An analysis of thefactorsaffectingstudents’ adjustment at a university in Zimbabwe. International Education Studies, 5(6), 244–251. http://dx.doi.org/10.5539/ies.v5n6p244
• İkiz, F.E., Asıcı, E., Savcı, M. ve Yörük, C. (2015). Problemli internet kullanımı ile üniversite yaşamına uyum ilişkisi. Bartın University Journal of Faculty of Education , 4 (1) , 34-50
• Mann, L., Radford, M., Burnett, P., Ford, S., Bond, M., Leung, K., Nakamura, H., Vaughan, G., & Yang, K.S. (1998). Cross-cultural differences in self- reported decision-making style and confidence. International Journal of Psychology, 33, 325-335.
• Mau, W.C. (2000). Cultural differences in career decision-making styles and self- efficacy. Journal of Vocational Behavior, 57,365-378. https://doi.org/10.1006/jvbe.1999.1745
• Nes, L. S., Evans, D. R., & Segerstrom, S. C. (2009). Optimism and college retention: Mediation by motivation, performance, and adjustment. Journal of Applied Social Psychology, 39(8), 1887–1912.
• Öztemel, K. (2010). Teknik eğitim fakültesi öğrencilerinin uyum düzeylerinin incelenmesi. Politeknik Dergisi, 13(4), 319-325. http://dx.doi.org/10.2339/2010.13.4
• Paramo Fernandez, M. F., Araújo, A. M., Tinajero Vacas, C., Almeida, L. S., & Rodríguez González, M. S. (2017). Predictors of students’ adjustment during transition to university in Spain. Psicothema, 29(1), 67–72.
• Pasha, H. S. & Munaf, S. (2013). Relationship of self-esteem and adjustment in traditional university students. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 84, 999–1004. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.06.688
• Perera, H. N. & DiGiacomo, M. (2015). The role of trait emotional intelligence in academic performance during the university transition: An integrative model of mediation via social support, coping, and adjustment. Personality and Individual Differences, 83, 208-213. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.04.001
• Singh, T. K., Pandey, P., Mahajan, A., & Kaushik, S (2017). Personality, adjustment and emotional intelligence of college going graduates. IndianJournal of Health and Wellbeing, 8(5), 352-355.
• Song, J. Y. (2017). The effects of inter personal relation and social support on college freshmen's adaptation to college life. Journal of the Korea Academia-Industrial Cooperation Society, 18(12), 335-345.
• Sürücü, M. ve Bacanlı, F. (2010). Üniversiteye uyumun psikolojik dayanıklılık ve demografik değişkenlere göre incelenmesi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 30(2).
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multi variate statistics. Boston, MA: Pearson.
• Tatlıoğlu, K. (2014). Üniversite öğrencilerinin karar vermede öz-saygı düzeyleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişkinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (1), 150-170.
• Taşdelen, A. (2001). Öğretmen adaylarının bazı psiko-sosyal değişkenlere göre karar verme stilleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (10), 40-52.
• Tekin, Ö. A. ve Ehtiyar, V. R. (2010). Yönetimde karar verme: Batı Antalya bölgesindeki beş yıldızlı otellerde çalışan farklı departman yöneticilerinin karar verme stilleri üzerine bir araştırma. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 20(5), 3394-3414.
• Tuinstra, J., Van Sonderan F.L.P., Groothoff J.W., Van Den Heuvel W.J.A. & Post D. (2000). Reliability, validity and structure of the adolescent decision making questionnaire among adolescents in the Netherlands. Pesonality and Individual Differences, 28, 273-285. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(99)00096-3
• Turgut M, Ertürk Ö, Karslı F ve Şakiroğlu M (2020). Algılanan stres ve üniversite yaşamına uyum ilişkisinde bir aracı değişken: Ayrılık anksiyetesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 338 – 353.
• Yalım, D. (2007). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin uyumu: psikolojik sağlamlık, basa çıkma, iyimserlik ve cinsiyetin rolü [Yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi
• Yılmaz, H. ve Zembat, R. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının duygusal zeka düzeyleri ile üniversite yaşamına uyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52),118-136. https://doi.org/10.21764/maeuefd.569593
• Yiqun, G., Yueqin, H., & Yiwen, Z. (2010). Proactive and preventive coping in adjustment to college. Psychological Record, 60(4), 643–657.