Siyaset Sosyolojisine Dair Bir İnceleme: Siyasal Kültür ve Değişim

Yıl 2023, Sayı: 61, 254 - 272, 01.10.2023

Şaban Öztürk

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1326626

Öz

Toplumsal bir varlık olarak bireyler, etkileşim içinde oldukları çevrenin etkisinde toplumsallaşma sürecini yaşamaktadırlar. Birey ve toplum arasındaki karşılıklı ilişki aynı zamanda değer ve bilinç aktarımının gerçekleşmesine sebep olmaktadır. Dolayısıyla bireyler için yaşanan bu sürecin benzeri, toplumlarda da görülmekte, zamanla toplumsal bilinç düzeyinde belirli faktörlere bağlı olarak değişim yaşanmaktadır.
Genel olarak kabul edilen görüşe göre kültür, nesilden nesile aktarılabilen, insanların davranışları üzerinde kalıcı etkiler bırakan, bir yaşam biçimidir. Siyasal kültür veya politik kültür ise birey ve toplumların politik anlayış ve tavırlarının tümü şeklinde açıklanmaktadır. Politik kültürün oluşumunda siyasal, sosyal, dini ve kültürel yapılar gibi ekonominin de etkisi kabul edilmektedir. Bu kapsamda toplumların politik geleneklerine ilaveten kamu kurumlarına hâkim olan özellikler, resmi ya da resmi olmayan kurallar, politik ideolojiler ve hedefler ön plana çıkmaktadır. Ayrıca kültürün siyasal yönleri olarak da açıklanabilen siyasal/politik kültür, toplumun yönetimle ilgili bilgi, değer, anlayış ve faaliyetlerinin ele alınmasıyla da siyaset biliminin ve siyaset sosyolojisinin ilgi alanını oluşturmaktadır. Bu çalışmada siyasal kültürün oluşumunda etkili olan faktörlere ve bu faktörler arasında ekonomik unsurlara da değinilmiştir. Ayrıca Türkiye’de, toplumsal siyasal kültürün oluşumunda önemli yeri olduğu düşünülen resmi ideoloji ve diğer faktörlerle birlikte son dönemlerde neo-liberal anlayışın politik kültür üzerine etkileri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Siyaset, Siyasal Kültür

A Study of Political Sociology: Political Culture and Change

Öz

As a social being, individuals experience the process of socialization under the influence of the environment they interact with. The reciprocal relationship between the individual and the society also leads to the realization of the transfer of values and consciousness. Therefore, similar to this process experienced for individuals is also seen in societies, and over time, there is a change in the level of social consciousness depending on certain factors.
According to the generally accepted view, culture is a way of life that can be passed on from generation to generation, leaving lasting effects on people's behavior. Political culture or political culture is explained as the whole of the political understanding and attitudes of individuals and societies. In the formation of political culture, the effect of the economy is accepted as well as political, social, religious and cultural structures. In this context, in addition to the political traditions of societies, the features that dominate public institutions, official or informal rules, political ideologies and goals come to the fore. In addition, political / political culture, which can also be explained as the political aspects of culture, constitutes the area of interest of political science and political sociology, with the understanding of the knowledge, values, understanding and activities of the society. In this study, economic factors are mentioned among the factors that are effective in the formation of political culture. In addition, the effects of the neo-liberal understanding on political culture in recent years, together with the official ideology and other factors that are thought to have an important place in the formation of social political culture in Turkey, are discussed.

Anahtar Kelimeler

: Culture, Politics, Political Culture

Kaynakça

• Bağcı, İ. (2022). Siyasal kültür: Kültürün siyasallığı ve işlevleri. S. Kahraman (Ed.). Siyasal Yazılar Siyasal Kavramlar ve Terimler Üzerine Tetkikler (1. baskı, s. 351-362) içinde. Eğitim Yayınevi.
• Bornschier, V. (2005). Culture and Politics in Economic Developments, Routledge Frontiers of Politic Economy, Routledge (First published 2005).
• Bölükbaşı, H. T. (2016). Ekonomi politik. M. Heper & S. Sayarı (Der. ) ve K. Tanrıyar (Çev.) Dünden Bugüne Türkiye Tarih Politika Toplum ve Kültür (1. baskı, s. 439-455) içinde. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 2012, 1. baskı).
• Çalışkan, K. (2016). Siyasal kültür: Yeni yaklaşımlara genel bir bakış. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 4(2), 23-46.
• Çam, E. (1999). Siyaset Bilimine Giriş (6. baskı). Der Yayınları.
• Çarkoğlu, A. (2016). Oy verme davranışı. M. Heper & S. Sayarı (Der. ) ve K. Tanrıyar (Çev.) Dünden Bugüne Türkiye Tarih Politika Toplum ve Kültür (1. baskı, 211-224) içinde. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 2012, 1. baskı).
• Dağdelen, A. (2013). Küreselleşme sürecinin yerelleşme ve siyasal kültür üzerindeki etkileri, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 27-44.
• Durdu, Z. (2018). Siyasal kültür, modern devlet ve demokrasinin demokratikleştirilmesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 574-582. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2
• Dursun, D. (2016). Siyaset Bilimi (8. baskı). Beta Yayınları.
• Duverger, M. (1984). Politikaya Giriş. S. Tiryakioğlu (Çev.). Varlık Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 1964, 1. baskı).
• Duverger, M. (2019). Siyaset Sosyolojisi (12. baskı). (Ş. Tekeli, Çev.). Varlık Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1968, 1. baskı).
• Erden, Ö. O. (2023). Türkiye’de siyasal kültür: Temel bir demokrasi meselesi. Memleket Siyaset Yönetim (MSY), 18(39), 166-193. https://doi.org/10.56524/msydergi.1257062
• Erzen, M.Ü. & Yalın, B. E. (2012). Siyasal kültürün temel paradigmaları üzerine: Kültürden, siyasal toplumsallaşma, örgütlenme ve katılma süreçlerine yansıyanlar. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 41, 49-61 .
• Eyidiker, U. (2019), Siyasal davranış: Siyasal katılıma giden yol. Journal of Social, Humanities and Administrative Science, 5(18), 704-719. https://doi.org/10.31589/JOSHAS.154
• Fedayi, C. (2022). Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Siyaset, Toplum ve Kültür (1. baskı). Kadim Yayınları.
• Gencer, B. (2002). Türk siyasal kültürü ve Ahmed Cevdet Paşa. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 217-238.
• Güler, B. A. (1996). Yeni Sağ ve Devletin Değişimi: Yapısal Uyarlama Politikaları (1. baskı). TODAİE Yayınları.
• Heper, M. (2018). Türkiye’de Devlet Geleneği (6. baskı). Doğu Batı Yayınları.
• Kabaş, T. (2019). Türk toplumunda kültür, ekonomi ve siyaset ilişkisi. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(22), 62-77. https://doi.org/10.29228/TIDSAD.30874
• Kalaycıoğlu, E. (2016). Siyasal kültür. M. Heper & S. Sayarı (Der.) ve K. Tanrıyar (Çev.) Dünden Bugüne Türkiye Tarih Politika Toplum ve Kültür (1. baskı, s. 225-238) içinde. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 2012, 1. baskı).
• Karpat, K. H. (2017). Osmanlı’dan Günümüze Kimlik ve İdeoloji (6. baskı). (G. Ayas, Çev.) Timaş Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 2009, 1. baskı).
• Kayapınar, M. A. (2022). Siyaset nedir? Türkiye’de siyaset çalışmalarının imkânı üzerine kuramsal bir çözümleme. Artuklu Akademi Dergisi, 9(1), 1-21. https://doi.org/10.34247/artukluakademi.1072272
• Kurt, H. (2015). Politik kültür ve iletişim. H. Çetin (Ed.) Siyaset Bilimi (5. baskı, s. 419-468) içinde. Orion Kitabevi.
• Lipson, L. (2005). Siyasetin Temel Sorunları (1. baskı). (F. Yavuz, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. (Orjinal eserin basım tarihi 1997, 1. baskı).
• Müller, H. (2001). Kültürlerin Uzlaşması (1. baskı). (A. Çimen, Çev.). Timaş Yayınları.
• Oktay, A. (1993). Türkiye’de Popüler Kültür (1. baskı). Yapı Kredi Yayınları.
• Oktay, C. (1998). Siyaset Yazıları “Hum Zamirinin Serencamı” ve Diğerleri (2. baskı). Der Yayınları.
• Oktay, C. (2017). Siyasi Kültür Okumaları (1. baskı). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Poggi, G. (2002). Modern Devletin Gelişimi Sosyolojik Bir Yaklaşım. (Ş. Kut & B. Toprak, Çev.) İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. (Orjinal eserin basım tarihi 1978, 1. baskı).
• Pye, L. W. (2015). İntroduction: Political culture and political development, L.W. Pye & S. Verba (Ed.) Political Culture and Political Development (1. baskı, s. 3-26) içinde. Princeton University Press. (Orjinal eserin basım tarihi 1969, 1. baskı).
• Roskin, M. G. (2013). Countries and Concepts Politics, Geography, Culture (13.edition). Pearson Education.
• Sarıbay, A. Y. (1996). Siyasal Sosyoloji (1. baskı). Uludağ Üniversitesi.
• Sarıbay, A. Y. (1998). Siyasal Sosyoloji (4. baskı). Der Yayınları.
• Şanlısoy, S. & Çetin, M. (2017). Türkiye Ekonomisinde Politik İstikrarsızlık-Makro Ekonomik Performans İlişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(2), 207-237. https://doi.org/10.24988/deuiibf.2017322606
• Tatar, T. (1997). Siyaset Sosyolojisi (1. baskı). Turan Yayıncılık.
• TUİK (2023). Türkiye İstatistik Kurumu İstatistik Veri Portalı. https://data.tuik.gov.tr/Search/Search? text=se%C3%A7im
• Wallerstein, İ. (1993). Jeopolitik ve Jeokültür (1. baskı). (M. Özel, Çev.). İz Yayıncılık. (Orjinal eserin basım tarihi 1991, 1. baskı).