Mülteci Kimdir?: 1951 Cenevre Sözleşmesi’nin Eleştirel Analizi

Yıl 2023, Sayı: 62, 172 - 183, 31.12.2023

Ayşem Biriz Karaçay

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1370686

Öz

Bu makale 1951 tarihli Birleşmiş Milletler Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Cenevre Sözleşmesi'nin ortaya koyduğu uluslararası koruma sisteminin 70 yılı aşan serüvenini ve Türkiye'de uygulanmasını eleştirel bir analizle değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Literatür taraması ve GAR tarafından düzenlenen iki çevrimiçi panelin sonucu olarak ortaya çıkan araştırma, İkinci Dünya Savaşı sonrasında gelişen modern sığınma rejimini Sözleşme'nin tarihsel arka planı, hükümleri ve uygulaması açısından değerlendirmektedir. Bugün kapsayıcı uluslararası koruma rejimlerinin yerini güvenli bölge/ülke oluşturarak mültecileri ve göçmenleri uzak tutmaya çalışan dışlayıcı politikaların alması, alanda geçmişten günümüze yaşanan değişimin seyrini gözler önüne sermektedir. Dolayısıyla bu makalede, Sözleşme'nin sınırlara uymayan ve dışsallaştırma/güvenlik odaklı göç/sınır politikaları karşısında baskıları tanımayan yaygın ve karmaşık olarak gelişen nüfus hareketlerine dair bireyi güvence altına alan politikalar ve kalıcı çözümler üretip üretmediği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası göç, mülteci, dışsallaştırma, Birleşmiş Milletler, 1951 Cenevre Sözleşmesi

Proje Numarası

1

Who is a Refugee?: A Critical Assessment of the 1951 Geneva Convention

Öz

This article has been prepared to evaluate the adventure of the international protection system put forth by the 1951 United Nations Geneva Convention on the Legal Status of Refugees and its implementation by Turkey. The research, which is the culmination of a literature review and two online panels organized by GAR, discusses the modern asylum regime that emerged after the Second World War, in terms of the historical background, provisions, and implementation of the Convention. For, the fact that the inclusive international protection regimes are replaced by exclusionary policies that attempt to keep refugees and migrants away by forming a safe zone/country displays the course of the conspicuous change in the field from past to present. Hence, in this article, I have assessed whether the Convention produces durable solutions to extensive and complex population movements that neither abide by borders nor recognize the pressures in the face of externalization/security-oriented immigration/border policies that result in the erosion of protection of policies that secure the individual.

Anahtar Kelimeler

International Migration, refugee, externalization, 1951 Geneva Convention

Proje Numarası

1

Kaynakça

• Akyürek, B. İ. (2007). Mülteci hukuku ve Türkiye uygulaması (Thesis No: 214305) [Master Thesis, Kırıkkale University] Council of Higher Education Thesis Center.
• Aytekin, D. (2020). Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi’nin geri göndermeme ilkesi ile ilgili olan kararlarının incelenmesi. Yaşar Hukuk Dergisi, 2(1), 30-88.
• Ballinger, P. (2012). Entangled or “Extruded” Histories? Displacement, National Refugees, and Repatriation after the Second World War, Journal of Refugee Studies 25(3), 366‒86.
• Barkın, E. (2014). 1951 tarihli mülteciliğin önlenmesi sözleşmesi. Ankara Barosu Dergisi, 1, 331-360.
• Benhabib, S. (2020). The end of the refugee convention? Dilemmas of sovereignty, territoriality, and human rights. Jus Cogens, 2, 75-100.
• Chimni, B, S. (2009). The birth of a “discipline”: from refugee to forced migration studies’, Journal of Refugee Studies 22(1), 11‒29.
• Costello C. and Foster, M. (2022). Some refugees welcome: When is differentiating between refugees unlawful discrimination?, International Journal of Discrimination and the Law, 22(3), 245-280.
• Çiçekli, B. (2009). Uluslararası hukukta mülteciler ve sığınmacılar. Seçkin Yayınevi.
• Ekşi, N. (2016). İklim mülteciliği. Göç Araştırmaları Dergisi, 2(2), 10-58.
• Ergüven, N. S. and Özturanlı, B. (2013). Uluslararası mülteci hukuku ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (AÜHFD), 62(4), 1007-1062. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001733.
• Fiddian-Qasmiyeh, E. (2021). The right and role of critiquing the contemporary patchwork of protection, International Migration, 59, 261-264.
• Fitzpatrick, J. (2000). Temporary protection of refugees: Elements of a formalized regime. American Journal of International Law, 92(2), 279-306. https://doi.org/10.2307/2555293
• Glynn, I. (2012). The Genesis and Development of Article 1 of the 1951 Refugee Convention, Journal of Refugee Studies 25(1), 134‒48.
• Goodwin-Gill, G. S. (1985). Non-refoulement and the new asylum seekers, (non-refoulement). Virginia Journal of International Law, 26, 897-918. https://doi.org/10.1163/9789004261594_019
• Goodwin-Gill, G. S. and McAdam, J. (2007). The refugee in international law, (3rd edition). OUP, Oxford University Press.
• Haddad, E. (2008). The refugee in international society. between sovereigns. Cambridge University Press.
• Hakverir, B. (2019). Avrupa Birliği göç ve sığınma politikası perspektifinde CEAS. Social Science Journal, 5(35), 2597-2606. 10.26449/sssj.1501.
• Hathaway, J. C. (2005). The rights of refugees under international law. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hathaway, J. C. (2016). A global solution to a global refugee crisis?. https://www.opendemocracy.net/en/openglobalrights-openpage/global-solution-to-global-refugee- crisis/. (Accessed: 11.11.2023)
• Hathaway, J. C. and Foster, M. (2014). The law of refugee status. Cambridge University Press.
• İneli-Ciğer, M. (2016). Uluslararası hukuka uygun geçici koruma rejiminin unsurları üzerine. Göç Araştırmaları Dergisi, 2(3), 62-92.
• Kaboğlu, İ. (1995). Yerleşme özgürlüğü ve konut hakkı. İnsan Hakları Yıllığı, Prof. Dr. Muzaffer Sencer’e Armağan, 17(18), 150-169.
• Konyalı, G. (2021). Uluslararası hukukta küresel sığınma sözleşmesi ihtiyacı: Sorunlar ve çözüm önerileri. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 29(2), 1213 – 1245. https://doi.org/10.15337/suhfd.868003
• Köksal, D. T. (2020). Avrupa Birliği sınırlarının korunması yolu olarak “geri itmeler” ve pandemi sonrası için değerlendirme. Euro Politika, 4(2), 125-140.
• Krause, U. (2021). Colonial roots of the 1951 Refugee Convention and its effects on the global refugee regime, Journal of International Relations and Development, 24, 599–626.
• Madoroko, L. (2022). Eurocentrism and the International Refugee Regime, Journal of Modern European History 20(1), 34-39.
• Mayblin, L. (2014). ‘Colonialism, decolonisation, and the right to be human: Britain and the 1951 Geneva Convention on the status of refugees’, Journal of Historical Sociology 27(3): 423‒41.
• Odman, T. (1995). Mülteci hukuku. Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, İnsan Hakları Merkezi.
• Özkan, N. and Soykan, C. (2016). Yenilenmiş bir mülteci sözleşmesi çözüm sağlar mı?. https://www.openglobalrights.org/is-reformed-refugee-convention-solution/?lang=Turkish, (Accessed: 11.11.2023)
• Öztürk, N. Ö. (2015). Mültecinin hukuki statüsünün belirlenmesi. Seçkin Yayıncılık,
• Öztürk, N. Ö. (2017). Geçici korumanın uluslararası koruma rejimine uyumu üzerine bir inceleme. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (AÜHFD), 66(1), 201-2064. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001891.
• Savar, E. and Kedikli, U. (2019). Türkiye’de mülteci ve sığınmacılara sağlanan imkânlar ve uyum sorunları, Çankırı örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(4), 1119-1142. https://doi.org/10.17130/ijmeb.2019456401.
• Slingenber, L. (2014). The reception of asylum seekers and international law. Hart Publishing.
• Şimşek, D. (2019). Türkiye’de Suriyeli mülteci entegrasyonu zorlukları ve olanakları. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2), 172-187. 10.30784/epfad.596262.
• Turan, A. Y. (2019). Uluslararası koruma ve geçici koruma kapsamındaki yabancılarını çalışma hakkı, (Thesis No: 596693) [Master Thesis, Istanbul University] Council of Higher Education Thesis Center.
• UNHCR, (2022). UNHCR 2020 Global Trends Report, https://www.unhcr.org/fr-fr/en/media/global-trends- forced-displacement-2020 (Accessed on 1 September 2023)
• Yılmaz, S. (2015). Kitlesel akın durumunda geçici koruma rejimi ve asgari muamele standardı (Thesis No: 427348) [Master Thesis, Uludağ University] Council of Higher Education Thesis Center.