Ziya Gökalp's Adana Turkısh Header Conference And The New Türkiye Ideal

Yıl 2024, Sayı: Ölümünün 100. Yıl Dönümünde Ziya Gökalp'ı Yeniden Anlamak, 115 - 128, 06.12.2024

Abdurrahman Kütük

Öz

Ziya Gökalp, who is one of the prominent figures in Turkish intellectual history, is recognized as the founding philosopher of the Republic of Turkey. The view that the Republic of Turkey was founded on his fundamental ideas is widely accepted by a large part of society. In this regard, Ziya Gökalp needs to be better understood by the Turkish community. In Turkey, there is a significant group—both supporters and opponents of his ideas—that misunderstands and misrepresents Ziya Gökalp. A long lecture he gave at the Adana Turkish Hearths (Türk Ocakları) on April 10, 1923, close to the time of his death, holds historical significance in terms of the evolution of his thoughts. In this lecture, Gökalp provides detailed information about how cultural policies should be, including the historical mission of the Turkish Hearths, Turkish nationalism, culture, ideals, homeland, progress, national sovereignty, Turkish history, Turkish language, Turkish culture, and ethnography, and outlines the cultural policies that the new Turkish state should follow.

Anahtar Kelimeler

Ziya Gökalp, Adana Türk Ocakları, Turkish nationalism, Altun Yurd Journal, ideology, culture

Ziya Gökalp’in Adana Türk Ocağı Konferansı ve Yeni Türkiye Mefkûresi

Öz

Türk düşünce tarihinin önemli simalarından olan Ziya Gökalp, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefecisi olarak tanınır. “Türkiye Cumhuriyeti onun temel düşünceleri üzerine kuruldu” görüşü toplumun büyük bir bölümünde kabul görmektedir. Bu açıdan Ziya Gökalp’in Türk toplumu tarafından daha iyi anlaşılır olması gerekmektedir. Türkiye’de –gerek fikirlerini savunan gerekse muhalif olan- önemli bir grup, Ziya Gökalp’i yanlış anlamakta ve yanlış konumlandırmaktadır. Ölümüne yakın bir dönemde 10 Nisan 1923 tarihinde Adana Türk Ocaklarında verdiği uzun konferans, Gökalp’in fikriyatının tekâmülü olması bakımından tarihi bir öneme sahiptir. Gökalp, konferansta Türk Ocaklarının tarihi misyonu, Türkçülük, hars, mefkûre, vatan, terakki, milli hâkimiyet, Türk tarihi, Türk dili, Türk kültürü, etnoğrafya gibi kültür politikalarının nasıl olması gerektiği hakkında ayrıntılı bilgiler vermekte, Yeni Türk Devletinin takip etmesi gereken kültür politikalarının yol haritasını çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ziya Gökalp, Adana Türk Ocakları, Türkçülük, Altun Yurd Mecmuası, Mefkûre, Hars

Kaynakça

• Ağaoğlu, A. (Kânûn-ı Evvel 1340). Ziya Gökalp Bey. Türk Yurdu, 1, 163-190.
• Altun Yurd, 15 Mayıs 1339/29 Ramazan 1341, cilt.1,sayı.1.
• Altun Yurd, 31 Mayıs 1339/15 Şevval 1341, cilt.1, sayı.2.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Cilt II (1906-1938), Ankara 1997.
• Ebinç, S. (2024). Ziya Gökalp’in Ölümünün Yüzüncü Yılında Sönmeyen Işığı: Milliyetçilik, Türkiye Günlüğü, Sayı: 159, Yaz 2024, 134-150.
• Gökalp, Z. (2019). Türkçülüğün Esasları. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Gökalp, Z. (1928). Ocaklar Ne Yapmışdır, Vazîfesi ve Gâyesi Nedir. Türk Yurdu, 1-21(2-196), 3-7.
• Gürsoy, Ş. ve Çapcıoğlu, H. (2006). Bir Türk Düşünürü Olarak Ziya Gökalp: Hayatı, Kişiliği ve Düşünce Yapısı. AÜİFD, 2, 89-98.
• Karaca, N. (2014). Ziya Gökalp’in Şiir Dünyası Ve Şiirlerinin Bir Dökümü. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 5(1), 117-133.
• Kılıç, A. (2023). Ankara Etnoğrafya Müzesi’nin Ulus Kimliğinin İnşasındaki Yeri ve Müze Müdürü Dr. Hâmit Zübeyr (Koşay) (1897-1984). International Academic Social Resources Journal, 8(49), 2634-2651.
• Özalp, A. (2021). Ziya Gökalp’in Milliyetçilik ve Din Anlayışı Üzerine Sosyolojik Bir Tartışma. Toplum Bilimleri Dergisi, 30, 86-100.
• Pınar, M. (2015). Adana Türk Ocağı ve Faaliyetleri, (1923-1931). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 532-552.
• Sarınay, Y. (1993). Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Gelişimi ve Türk Ocakları (1291-1931). [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi], Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tanır, E.A. ve Aslan, C. (2019). Birinci Heyet-i İlmiye ve Çalışma Esasları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(1), 251-276.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, BCA, 11/57-15, 11.02.1924.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, BCA, 47/243-18.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, BOA, HR. İM. 245/23-3, 25.10.1340.
• Türk Yurdu, c.1, s.2, Kânûn-ı Evvel 1340, Ankara Şubat 1928, s.3-7.
• Yalçın, H.C. (1936). Tanıdıklarım. Yedi Gün Gazetesi, 155, 10.