Manifestation of the Universe in Central Asian Shamanism

Year 2025, Issue: 67, 231 - 243, 18.03.2025

Kübra Nur Ender , Şengül Demirel

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1597330

Abstract

In this article, the universe view of Central Asian Shamanism is examined through the shaman drum. The shaman's drum is seen not only as a ritual instrument, but also as a symbol embodying the shamans' cosmological understanding of the universe. The physical structure of the drum, its function and the symbols on it reflect the layered structure of the universe and the relationship that the shaman establishes with this structure. At the heart of shamanism, it is believed that the universe consists of three layers: the sky (the place of gods and spirits), the earth (the center of human life) and the underground (the ancestral spirits and the land of the unknown). The surface of the shaman's drum usually represents the earth and the junction point of these layers. Its framework, on the other hand, expresses the cyclicity of the universe, a constantly moving understanding of time and space. Elements on the drum, such as symbols, animal figures, stars or spirits, symbolize parts of this cosmic order. The shaman goes into a trance through the rhythmic sound of the drum and embarks on a spiritual journey. During this journey, the sound of drums Decodes the rhythm of the universe and positions the shaman as a bridge between the cosmic layers. It has been emphasized that the sound of the shamanic drum plays a central role in communicating with spirits and maintaining balance for the individual or society. The article concludes that the shaman drum, as a microcosm, reflects the functioning of the universe and is a key to understanding the worldview of shamans. It has been argued that the shaman drum has both a physical and metaphysical meaning as a means of expressing the manifestation of the universe. Thus, the shaman's drum has been studied as a symbol that comprehends the place of both nature and man in the universe in integrity.

Keywords

Shamanism, Totem, Nature, Shaman Drum.

Orta Asya Şamanizm’inde Evrenin Tezahürü

Abstract

Bu makalede, Orta Asya Şamanizm’in evren görüşü, şaman davulu temel alınarak incelenmiştir. Şaman davulu, yalnızca bir ritüel enstrümanı değil, aynı zamanda şamanların evrene dair kozmolojik görüşlerinin somutlaştıran bir sembol olarak kabul edilmektedir. Davulun fiziksel yapısı, işlevi ve üzerindeki semboller, evrenin katmanlı yapısını ve şamanın bu yapıyla kurduğu ilişkiyi yansıtır. Şamanizm’in temelinde, evrenin üç katmandan oluştuğuna inanılır: “Gökyüzü” (tanrılar ve ruhların mekânı), “Yeryüzü” (insan yaşamının merkezi) ve “Yeraltı” (ataların ruhları ve bilinmeyenin diyarı). Şaman davulunun yüzeyi, genellikle yeryüzünü ve bu katmanların birleşim noktasını temsil eder. Çerçevesi ise, evrenin döngüselliğini, sürekli hareket eden bir zaman ve mekân anlayışını ifade eder. Davulun üzerindeki semboller, hayvan figürleri, yıldızlar veya ruhlar gibi öğeler, bu kozmik düzenin parçalarını simgeler. Şaman, davulun ritmik sesi aracılığıyla transa geçer ve ruhani bir yolculuğa çıkar. Bu yolculuk sırasında, davul sesi evrenin ritmini temsil eder ve şaman kozmik katmanlar arasında bir köprü görevi görür. Şaman davulunun sesinin, ruhlarla iletişim kurmada ve birey ya da toplum için denge sağlamada merkezi bir rol oynadığı, bilim insanlarınca vurgulanmaktadır. Bu çalışmada; şaman davulunun, bir mikro kozmos olarak evrenin işleyişini yansıttığı ve şamanların dünya görüşünü anlamak için bir anahtar olduğu sonucuna varılmıştır. Şaman davulunun evrenin tezahürünü ifade eden bir araç olarak hem fiziksel hem de metafiziksel bir anlam taşıdığı görüşü savunulmaktadır. Böylece, şaman davulu, hem doğanın hem de insanın evrendeki yerini bir bütünlük içinde kavramamızı sağlayan bir sembol olarak ele alınmıştır.

Keywords

Şamanizm, Totem, Doğa, Şaman Davulu.

References

• Bayat, F. (2006). Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı. Ötüken Neşriyat.
• Bozdemir, O. ve Özçelik, H. (2019). Şamanist Ritüeller Kapsamında Şaman Davulunda Bulunan Sembollerin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Akademik Sanat; Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 102-116.
• Çoruhlu, Y. (2000). Türk Mitolojisinin Anahtarı. Kabalcı Yayınevi.
• Demirel, Ş. (2017). Şamanizm ve Budizm Arasındaki Paralellikler. Akademik Hassasiyetler, 4/8, 139-144.
• Eliade, M. (1999). Şamanizm. (İ. Birkan, Çev.). İmge Kitapevi. (Orijinal eserin basım tarihi 2004).
• Emeç, G. (2019). Uygur Türklerinde Gök ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, 87-100.
• Gökalp, Z. (1976). Türkçülüğün Esasları. Milli Eğitim Basımevi.
• Güngör, H. (2019). Şamanizm. İslam Ansiklopedisi. C 38. Türkiye Diyanet Vakfı, 325-328.
• Hassan, Ü. (2015). Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler. Doğubatı.
• Hoppal, M. (2012). Şamanlar ve Semboller. ( F. Sel, Çev.). Yapı Kredi Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 2010).
• Işık, H. ve Öztürk, V. E. (2013). İlk Türklerin Geçiş Dönemlerine Dair İnançlarının Günümüz Kuzey Batı Ankara’daki İzleri. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 445-456.
• İnan, A. (1986). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. TTK.
• Kafesoğlu, İ. (1980). Türk Dini. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Kalafat, Y. (2004). Altaylar’dan Anadolu’ya Kamizm Şamanizm. Yeditepe Yayınevi.
• Ögel, B. (1987). Türk Mitolojisi I. Milli Eğitim Basımevi.
• Radlof, W. (2012). Türklük ve Şamanlık. Örgün Yayınevi.
• Roux, J. P. (2002). Türklerin ve Moğolların Eski Dini. (A. Kazancıgil, Çev.). Kabalcı Yayınevi. (Orijinal eserin basım tarihi 1984).
• Tanyu, H. (1983). Totem, Totemizm ve Tabu Üzerine Yeni Araştırmalar. Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 155-157.
• Tekin, T. (1988). Orhon Yazıtları, TDK.
• Yörükan, Y. Z. (2005). Müslümanlıktan Evvel Türk Dinleri Şamanizm. Ötüken Neşriyat.
• Şaman Davulu (2024, 11 Kasım). https://www.soylentidergi.com/tanrilarin-aracisi-samanlarda-kiyafet-ve-esya-gelenekleri/.
• Şaman Davulu (2024, 21 Kasım). https://tengriciturkiye.blogspot.com/2016/08/saman-davulu.html.