Batman Hasankeyf Müzesi’nde Bulunan Bir Gurup Ahşap Eser

Year 2025, Issue: 68, 104 - 115, 27.06.2025

Ercan Çalış

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1640789

Abstract

Tarih boyunca var olma mücadelesi içerisinde kendini bulan insanoğlu, pek çok malzemeden yararlanma yoluna gitmek zorunda kalmıştır. İlk evrelerde maden ve benzeri pek çok ürünün keşfedilmediği ve üretilmediği dönemlerde doğada kendiliğinden var olan taş, toprak ve ahşap malzemeler, insanoğlunun hayatında dünden bugüne dek çok önemli yer edinmiştir. Ahşap doğal yapısı itibariyle kullanım açısından oldukça elverişli bir üründür. Ahşap en ilkel dönemlerden başlamak üzere, günümüz teknoloji dünyasında da gerek dayanıklılığı gerekse de sıcaklığı açısından çokça tercih edilmiştir. Ağaç malzeme ısınmada, barınak-ev yapımında, süs ve gündelik eşya üretiminde çağlar boyunca tercih edilmiştir. Ahşabın kullanımına dayalı bu anlayış günümüzde de devam etmektedir. Dolayısıyla ahşap, insan hayatında kullanım sürekliliği gösteren çok önemli bir malzeme olmuştur. Türk sanatı içinde de ahşap kullanımı oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Batman Hasankeyf Müzesi’nde bulunan bir grup ahşap eser bu çalışmaya konu edilerek, Türk sanatı içinde ahşap kullanımının ve gelişiminin analiz edilmesi hedeflenmiştir. Çalışmada ele alınan eserlerin yapımında kullanılan malzeme ile üretim teknikleri ve kullanım alanları gibi hususlar detaylı bir şekilde değerlendirilmiştir.

Keywords

Hasankeyf, Müze, Ahşap, Sanat

Thanks

Çalışmaya konu olan Hasankeyf Müzesi’nde bulunan bir gurup ahşap eserin araştırılıp incelenmesinde, her türlü desteği esirgemeyen Hasankeyf Müze Müdürlüğüne ve sorumlu uzman personel Cuma İBRAHİMOĞLU, Mustafa KILIÇ ve Zülal Gözde GÖRKEM’e teşekkürlerimizi bildiririz.

A Group of Wooden Artifacts in Batman Hasankeyf Museum

Abstract

Throughout history, mankind, who has found himself in the struggle for existence, has had to resort to using many materials. In the early stages, when many minerals and similar products were not discovered and produced, natural stone, soil and wood materials have had a very important place in mankind's life from the past to the present. Wood is a very convenient product in terms of its texture. Starting from the most primitive periods, it has been widely preferred in today's technological world in terms of both its durability and warmth. Wood has been preferred for heating, shelter-house construction, and the production of ornaments and utility items throughout the ages, and this understanding continues today. Therefore, wood has been a very important material that has been used continuously in human life. The use of wood also has a very important place in Turkish art. A group of wooden works in Batman Hasankeyf Museum is the subject of this study, and it is aimed to analyze the use and development of wood in Turkish art. The materials used in the production of the works discussed in the study, production techniques and areas of use are evaluated in detail.

Keywords

Hasankeyf, Museum, Wooden, Art

References

• Akınay A., Top M. (2024). İstanbul Deniz Müzesi’ndeki Ahşap Levhadan Tuğra Örnekleri, Van İnsani ve Sosyal Bilimler Dergisi (VİSBİD)
• Altun, C. Y. Ahşap Eserlerin Kullanım Alanlarının Sınıflandırılması. Akademik Sanat, 5(10), 1-18.
• Barışta, H. Ö. (1998). Türk El Sanatları, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları/2168, Ankara: Yayımlar Dairesi Başkanlığı, Sanat Eserleri Dizisi/192.
• Bozer, R. (2002). Ortaçağ Anadolu Türk Ahşap Sanatında Kündekari Tekniği. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim
• Koca (Ed.). Türkler içinde (s. 911-917). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Bozer, R. (2006). Ahşap Sanatı, Anadolu Selçukluları Ve Beylikler Dönemi Uygarlığı Mimarlık Ve Sanat Dergisi, 2, 533-541.
• Ersoy, A. (1993). XV. Yüzyıl Osmanlı Ağaç İşçiliği, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Öney, G. (1992). Anadolu Selçuklu Mimarisi Süslemesi ve El Sanatları. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Öney, G & Erginsoy, Ü. (1978). Anadolu Mimarisinde Süsleme ve El sanatları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Genel Yayın No: 185, Sanat Dizisi; 33.
• Özbek G., Aytekin, O. (2023). Artvin- Hopa’daki Etnografya Müzesi ile Batum Acara’daki Borcğalo Etnografya Müzesi’nin Ortak Bileşenleri Açısından Değerlendirilmesi, Karadeniz 12. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Rize, 3-5 Mart. 527-553ç.
• Ulay, G., & Yıldırım, M. (2021). An Investıgation of Art Works Consisting of Wood Material and Evaluatıon of The Inventory Information. Wood Industry and Engineering, 3 (1), 20-29.
• Yıldırım, M. (2025). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Mimari Yapılarında Ahşap Kapı ve Pencere Kanatları. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü.