Yerel Dergicilikte Folklorun Temsili: Çağrı Dergisi Örneği (1993-2016)

Year 2025, Issue: 69, 159 - 169, 01.10.2025

İbrahim Ethem Arıoğlu , Duygu Uysal Altun

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1752233

Abstract

Bu makale, Türkiye’deki folklor dergiciliğinin gelişimini ve yerel dergilerin halk kültürünün korunması ve aktarılmasındaki merkezi rolünü Çağrı dergisi örneğiyle incelemektedir. Türk matbaacılığının başlangıcından günümüze kadar uzanan sürecinde dergicilik, büyük bir role sahip olmuştur. Milliyetçilik akımının etkisiyle folklora olan ilgi artmış ve bu ilgi dergicilik faaliyetlerini de şekillendirmiştir. Folklor araştırmalarının ilk adımı kabul edilen derleme faaliyetlerine çeşitli yerel dergiler aracılığıyla hız verildiği görülmektedir. Yerel dergiler; kültür, sanat ve edebiyat alanlarında büyük bir işleve sahip olmuş ve halk kültürünün tüm unsurlarını gelecek nesillere aktarmıştır. Çalışmanın odağını oluşturan 1957 yılında Konya’da Feyzi Halıcı öncülüğünde yayım hayatına başlayan Çağrı dergisi, daha yakın bir tarihte 62 cilt, 744 sayı yayımlanan yerel dergilerden biridir. Yerel bir dergi için uzun sayılabilecek bir yayın süresi geçiren Çağrı, uzun yıllar Türk halk kültürüne dair derlemeler başta olmak üzere çeşitli yazıların yayımlandığı en önemli dergilerden biri olmuştur. Çağrı, 1957’de yayın hayatına başlamasına rağmen, bu çalışmada dergide yayımlanmış folklor yazıları 1993-2016 yılları arasındaki 23 yıllık dönemi kapsayacak şekilde incelenmiştir. Bu sınırlamanın temel nedeni, araştırmanın kapsamını daraltarak daha yönetilebilir bir veri oluşturmaktır. Cumhuriyet döneminde günümüze daha yakın tarihler olması güncel folklor yaklaşımlarını değerlendirme olanağı sunmuştur.

Keywords

Yerel dergicilil , Çağrı Dergisi , folklor, halk kültürü

Ethical Statement

ETİK BEYAN Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Makale Yazım Kurallarına uygun olarak hazırladığımız bu makale çalışmasında; • Makale içindeki bütün bilgileri etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde ettiğimizi, makalenin başka bir yerde yayınlanmadığını, • Makale çalışmasının hazırlık, bilgi, belge, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarda bilimsel etik ve ahlak kurallarına uygun davrandığımızı, • Makale çalışmasında kullanılan tüm eserlere eksiksiz atıf yaptığımızı ve kullanılan tüm eserlere kaynaklar/kaynakçada yer verdiğimizi, • Makale çalışmasının özgün olduğunu, başka bir dergiye yayınlanmak üzere göndermediğimizi, makale süreçleri devam ederken Derginin yazım ve yayın politikalarına uyacağımızı, makale mali haklarını, çoğaltma ve yayın haklarını dergiye devrettiğimizi, telif hakkını devrettiğimizi, .Makalede etik kurul kararı gerektiren bir husus olmadığını, •Makale çalışmasının “bilimsel intihal tespit programı” ile tarandığını ve hiçbir şekilde “intihal içermediğini” beyan eder, aksinin ortaya çıkması durumunda her türlü yasal sonucu kabullendiğimizi bildiririz. YAZARLAR

Supporting Institution

yok

Project Number

Bir proje kapsamında değildir.

Thanks

Yok

Representation of Folklore in Local Magazine Publishing: The Example of Çağrı Magazine (1993-2016)

Abstract

This article examines the historical development of folklore magazines in Turkey and the central role of local magazines in preserving and transmitting folk culture, using the example of Çağrı magazine. Magazine publishing has played a significant role throughout the history of Turkish printing, from its inception to the present day. Under the influence of nationalist movements, interest in folklore increased, and this interest shaped magazine publishing activities. It appears that compilation activities, considered the first step in folklore research, were accelerated through various local magazines. Local magazines have played a significant role in the fields of culture, art, and literature, passing on all elements of folk culture to future generations. Çağrı magazine, the focus of this study, was launched in Konya in 1957 under the leadership of Feyzi Halıcı. It is one of the local magazines that has recently published 62 volumes and 744 issues. Having experienced a relatively long publication period for a local magazine, Çağrı has long been one of the most important magazines publishing various articles, especially compilations on Turkish folk culture. Although Çağrı began publication in 1957, this study examined folklore articles published in the journal over a 23-year period, from 1993 to 2016. The primary reason for this limitation was to narrow the scope of the study and create more manageable data. The closer dates to the present day, during the Republican era, provided an opportunity to evaluate contemporary approaches to folklore.

Keywords

local magazine publishing , Çağrı magazine , folklore , folk culture.

Project Number

Bir proje kapsamında değildir.

References

• Akça, K. (1944). Folklor ve Türk Folklorünün Karakteri. Folklor Postası, (1), 4.
• Alıç, S. (2016). Türk Halkbiliminin Gelişimi Bağlamında Dergicilik Faaliyetleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 9, S. 42, s.12-18.
• Assmann, J. (2008). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatıra ve Politik Kimlik. (Çev. A. Tekin). Ayrıntı Yayınları.
• Çağrı, Ağustos 2005.
• Çağrı, Aralık 1999.
• Çağrı, Ekim 1957.
• Çağrı, Ocak, 1960.
• Çağrı, Şubat 1996.
• Çetinkaya, N. (2011). Matbaanın Osmanlı Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Çevik, M. (2015). Türkiye’de Folklor Dergiciliğinden Bir Kesit: “Anadolu Folkloru Dergisi”. KSBD, Süreli Yayınlar Özel Sayısı, S. 7, s. 113-131.
• Çobanoğlu, Ö. (2023). Cumhuriyetimizin Yüzüncü Yılında Türk Halk Bilimi Çalışmalarının Genel Bir Değerlendirilmesi, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C. CXXV, S. 862, s. 41-77.
• Ekici, M. (2013). 100. Yılında Türk Halk Bilimi Çalışmaları ve Türkiye Kültür Politikalarına Eleştirel Bir Bakış. Millî Folklor, S. 99, s. 41-50.
• Güleç, S. Yalçın, A. (2025). Kültürel Mirasın Aktarılmasında Yerel Kültürel Unsurların Rolü. İzmir Sosyal Bilimler Dergisi C. 7, S. 1, s. 44-58.
• Gündoğan, T. (2008). Türk Folklor Araştırmaları İndeksi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Halıcı, F. (1994). Bizi Biraz Dinler Misiniz?. Çağrı, C. 38, S. 410, s. 1.
• Harmancı, M. (2024). Erken Cumhuriyet Dönemi Misyoncu Dergiciliği: Folklor Postası. İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi C. 64, S. 1, s. 97-116.
• Kaynak, L. (2015). 20. Yüzyıl Âşıklığının Dönüştürücü Unsuru Olarak Feyzi Halıcı ve Âşıklar Bayramı. İnternational Journal of Languages’ Education And Teaching (IJLET), (Özel Sayı), s.1563-1577.
• Kırmızı, Ö. (2024). Yerel Folklor Dergiciliğinde Uzun Soluklu Bir Hamle: Harran Dergisi Üzerine Tematik Bir İnceleme. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, Cilt. 8, S. 1, s. 399-412.
• Kocabaşoğlu, U. (1984). Cumhuriyet Dergiciliğine Genel Bir Bakış, Türkiye’de Dergiler ve Ansiklopediler (1849-1984). İstanbul, Gelişim Yayınları, s. 3-12.
• Köse, G. (2018). Sivas Folkloru Dergisi Kapsamında Yerel Türk Halkbilimi Dergiciliği ve Araştırmacılığı Geleneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Oğuz, M. Ö. (2014). Araştırmaların Tarihi. M. Ö. Oğuz (Ed.), Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. s. 1-60. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Örnek, S. V. (2000). Türk Halkbilimi. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Polat, N. H. (2002). Türkiye’de Yerel Basının Gelişimine Kısa Bir Bakış. Kültür Hayatımızda Yerel Dergiler ve Yerel Dergi Yayımcılığı Bilgi Şöleni (7-9 Haziran 2002, Bolu), Ankara, Atatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, s. 17-32.
• Satoğlu, A. (1996). Çağrı’nın 40. Yılı ve Dergilerimize Genel Bir Bakış, Çağrı, C. 40, S. 434, s. 17.
• Selçuk, S. (2007). A. Rıdvan Bülbül Hayatı, Sanatı, Eserleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Tan, N. (2008). Folklor (Halk Bilimi) Genel Bilgiler. İstanbul, Özal Matbaası.
• Tek, R. (2023). Türk Folklor Tarihinde Mehmet Halit Bayrı. Paradigma Akademi.
• Tekin, M. (1998). Dergiler ve Dergicilik Üzerine Sohbet. Türk Yurdu, S. 132, s. 15-17.
• Türkten, N. (2002). İlkeli Dergicilik ve Erciyes Dergisi, Kültür Hayatımızda Yerel Dergiler ve Yerel Dergi Yayımcılığı Bilgi Şöleni (7-9 Haziran 2002). Bolu, 177-182.
• UNESCO. (2003). Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. Retrieved from https://ich.unesco.org/en/convention
• Uysal, D. (2019). Cumhuriyet Dönemi Folklor Çalışmalarında Çağrı Dergisi’nin Yeri Üzerine İnceleme (1993-2016). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Uysal, D. (2019). Türk Folklor Çalışmalarında Bir Yerel Dergi: Çağrı Dergisi. Ordu Üniversitesi II. Genç Türkologlar Çalıştayı 4-5 Nisan 2019 Bildiriler Kitabı, s. 792-798.
• Yıldırım, D. (1998). Türk Bitiği, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Yıldız Altın, K. (2024). Kültürel Bellek ve Yerel Basın: Atatürk Döneminde Bartın Gazetesi. 10. Uluslararası Atatürk Kongresi Bildiriler Kitabı, C. 2, s. 1299-1331.