TÜRK BASIN HAYATINDA İSLAMCI BİR YAYIN OLARAK SEBİL GAZETESİ (1976-1992)

Yıl 2019, Sayı: 4, 185 - 210, 31.12.2019

İbrahim Hakkı Eroğul

Öz

Sebil Gazetesi, Türkiye’de Ocak 1976’dan itibaren İslamcı ideoloji ile çıkarılan bir neşriyattır. Bu gazetenin sahibi ve başyazarı Avukat Kadir Mısıroğlu’dur. Resmi olarak gazete künyesi taşıyan bu neşriyat, haftalık yayınlanması sebebiyle içerik olarak dergi formatında yayımlanmıştır. Sebil, toplamda 269 sayı basılmıştır. Bunun 250 sayısı Türkiye’de, son 19 sayısı ise Almanya’da yayımlamıştır. 1976-1980 arasında kesintisiz yayın yapan Sebil Gazetesi, 1980 darbesinden sonra Türkiye’de 2 yıl boyunca belli kesintilerle yayınlanmış ve 1982’de Türkiye’deki yayımı tamamen durmuştur.

1980 darbesinden sonra Almanya’ya giden Kadir Mısıroğlu, Sebil Gazetesi’ni 1988’den itibaren Almanya’da 19 sayı daha yayımlamayı başarmışsa da 1992’den sonra Sebil mecmuası bir daha yayımlanmamıştır. Gazetenin yazar kadrosunun çoğunluğu İslamcı cenaha mensuptur. Bu sebeple dergide bu ideoloji doğrultusunda yayınlar yapılmıştır. Sebil, o dönemlerde siyasi olarak kendisini Milli Selamet Partisi’nin çizgisine daha yakın hissetmiştir. Sebil’de yapılan haberler, yazılan yazılar ve öne çıkarılan konular İslamcı düşünceye göre şekillenmekte ve yayın politikası olarak Anti-Komünizm, Anti-Siyonizm, Anti-Emperyalizm Anti-Kapitalizm ilkeleri benimsenmiştir. Sebil, muhteva olarak yakın tarihten anekdotlar, hatıralar, inkılap eleştirileri, Siyonizm aleyhtarlığı, önemli din alimlerinin görüşleri, Osmanlı Türkçesine dair yazılar ve aktüel konulara yer vermiştir. Özellikle de Sebil Gazetesinin kurucu ve başyazarı olan Kadir Mısıroğlu’nun görüşleri gazetenin genel havasını belirlemiş; kapak tasarımları ve manşetleri karşıt siyasi oluşumlara muhalefeti apaçık ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Sebil, Gazete, İslamcılık, Kadir, Mısıroğlu, İslam

Kaynakça

• Kitaplar:
• Albayrak, H. (2008). Trabzonlu Meşhurlar Ansiklopedisi. Ankara: Vadi Yayınları.
• Albayrak, S. (1989). Siyasi Boyutlarıyla Türkiye’de İslamcılığın Doğuşu. İstanbul: Risale Yayınları.
• Bal, M. A. (2009). Trabzonlu Simalar ve Aileler. İstanbul: Trabzon Kitaplığı.
• Brynjar, L. (2000). Müslüman Kardeşlerin Doğuşu. Toker, İ. (Çev). İstanbul: Ekin Yayınları.
• Çakırgil, S. E. (2016). Dili Yok Kalbimin. İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Çavdar, T. (2008). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1839-1950. Ankara: İmge Yayınları,
• Düzdağ, E. (1991). Yakın Tarihimizde Gizli Çehreler. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Ersoy, M. A. (2014). Safahat. Düzdağ, E. (Haz.). İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kara, İ. (1997). Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi. Cilt:1. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Işık, İ. (1990). Yazarlar Sözlüğü, İstanbul: Risale Yayınları.
• Mısıroğlu, K. (1995). Geçmiş Günü Elerken II. İstanbul: Sebil Yayınları.
• Sarı, İ. (2016). Münzevi Bir Yıldız: Cemil Meriç. İstanbul: Nokta e-Kitap.
• Şeriati, A. (2007). İslam Bilim ve Bir İdeoloji Olarak İslamcılık. Cesur, E. (Haz.). İstanbul: BakışYayınları.
• Süreli Yayınlar ve Makaleler:
• Başgil, A. F. (1955). Din ve Laiklik. Sebilürreşad, 9 (204), 55.
• Gencer, T. (2007). Cemil Meriç İle Türk Modernleşmesine Bir Bakış. Bitlis Eren Üniversitesi SosyalBilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 19-34.
• Mısıroğlu, K. 1976(b). Başlarken. Sebil, 1 (1), 3.
• Mısıroğlu, K. (1977). İnananlar MSP Bayrağı Altında Bir Varlık-Yokluk Mücadelesine Girmiştir.Sebil, 2 (72), 11.
• Mısıroğlu, K. 1976(a). Sağ Cephe’de Mütareke İhtiyacı ve Sebil. Sebil, 1 (5), 3.
• Sarıkaya, M. S. (1999). Osmanlı Türkiye’sindeki İslamcılık Düşüncesine Genel Bir Bakış. Arayışlarİnsan Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 97-112.
• Sebil, 1976(a). 1 (1), 1.
• Sebil, 1976(b). 2 (42), 7.
• Sebil, 1976(c). 2 (43), 2.
• Sebil, 1979. 4 (181), 9.
• Yazgan, M. (1976). Sebil Başlarken. Sebil, 1 (1), 7.
• Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri:
• Alkış, A. (2018). Türk Siyasi Hayatında Muhalif Bir Yayın Organı: Sebil Dergisi. (YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi/Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Duman, D. (1996). Çok Partili Dönemde Türkiye’de İslamcılık. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).Dokuz Eylül Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Eroğul, İ. H. (2019). Sebil Gazetesi’nde Yahudilik. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). YüzüncüYıl Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Uzun, N. (2011). Türkiye’de İslamcı Hareketin Gelişimi, İlişkileri, Ayrılıkları ve Dönüşümü.(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atılım Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• İnternet Kaynakları:
• http://katalog.idp.org.tr/dergiler/100/sebil (Erişim Tarihi:24.08.2019).
• http://katalog.idp.org.tr/arama?journal_name=sebil&order_by=match (Erişim Tarihi: 05.09.2019).
• https://www.biyografya.com/biyografi/11371 (Erişim Tarihi: 05.09.2019).
• https://www.biyografya.com/biyografi/12945 (Erişim Tarihi: 05.09.2019).
• https://idp.org.tr/kisiler/mustafa-yazgan (Erişim Tarihi: 05.09.2019).
• http://katalog.idp.org.tr/arama?order_by=match&direction=desc&journal_name=sebil&authors[0]=34 81 (Erişim Tarihi: 07. 09.2019).
• http://www.tyb.org.tr/tybnin-40-yilinda-ilk-40-uyemiz-s-alparslan-yasa-yesevizade-35045h.htm(Erişim Tarihi:07.09.2019).
• http://www.tyb.org.tr/tybnin-40-yilinda-ilk-40-uyemiz-s-alparslan-yasa-yesevizade-35045h.htm(Erişim Tarihi :07.09.2019).