Heterosis and genotypic variability for some yield and fiber properties in F2 generations of two cotton (Gossypium spp.) crosses

Year 2008, Volume: 45 Issue: 3, 153 - 163, 01.09.2008

Emre İlker Metin Altınbaş Muzaffer Tosun F. Çiğdem Sakinoğlu

Abstract

Keywords

-

İki Pamuk Melezinin (Gossypium spp.) F2 Generasyonunda Bazı Verim ve Lif Özellikleri İçin Heterosis ve Genotipik Değişkenlik

Abstract

E ge Bölgesi koşullarında yüksek verim ve çırçır randımanının yanı sıra daha iyi lif kalitesine sahip genotiplerin yetiştirilebilmesi amacıyla standart çeşit Nazilli-84 (G. hirsutum L.) ile Avustralya kökenli Carmen (G. hirsutum L.) ve Mısır kökenli Giza45 (G. barbadense L) çeşitleri arasında elde edilen iki melezin F2 generasyonlarında bazı verim ve lif özelliklerine ilişkin heterosis değerleri, geniş anlamda kalıtım dereceleri ve fenotipik korelasyon katsayıları elde edilmiştir. Nazilli-84 x Carmen melezinin bitki başına kütlü verimi dışında incelenen tüm özellikler yönünden her iki melezde de ebeveynler ve F2 generasyonu ortalamaları arasında önemli farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Bitki başına koza sayısı ve çırçır randımanı bakımından her iki melezde; lif uzunluğu ve lif inceliği için de Nazilli-84 x Giza-45 melezinde önemli heterosis değerleri elde edilmiştir. En yüksek (h2>%70) kalıtım dereceleri Nazilli-84 x Carmen melezinde koza sayısı ve çırçır randımanı; diğer melezde de koza sayısı, lif uzunluğu ve lif inceliği için tahmin edilmiştir. Her iki melezde bitki başına kütlü veriminin verim öğeleri ile olan korelasyonları önemli olurken, lif özellikleri ile kütlü verimi arasında önemli ilişki bulunamamıştır. Nazilli-84 x Giza-45 melezinde lif uzunluğu için F2 generasyonunda yapılacak seleksiyonun etkili olabileceği sonucuna varılmıştır

Keywords

-

References

• Akdemir, H. ve Ş.H. Emiroğlu, 1985. Pamukta Erkenciliğin Kalıtlımı ve Bunun Bazı Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri İle Olan İlişkileri Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniv. Zir. Fak. Derg., 22 (2): 139-153.
• Akdemir, H., A. Gürel ve H.B. Karadayı, 2001. Ege Bölgesi Koşullarına Uygun Uzun-İnce Elyaflı Pamukların Adaptasyonu Üzerine Araştırmalar. Anadolu, Ege Tar. Arş. Ens. Derg., 11 (2): 56-75.
• Akdemir, H., A. Gürel ve B. İzci, 2003. Pamuk Tarımı ve Sorunları, s. 29-35. Pamuk Eğitim Semineri (İzmir) Bildirileri..
• Azhar, F.M., M. Naveed and A. Ali, 2004. Correlation analysis of seed cotton yield with fiber characteristics in Gossypium hirsutum L. Int. J. Agri. Biol., 6 (4): 656-658.
• Baloch, M.J., A. R. Lakho, H. Butto and R. Rind, 2002. Seed cotton yield and fibre properties of F1 and F2 hybrids of upland cotton. Asian J. Plant Sci., 1 (1): 48-50.
• Barut, A., 2003. Türkiye’de Uygulanmakta Olan Pamuk Islah Metotları, s. 317-332. Pamuk Eğitim Semineri (İzmir) Bildirileri.
• Başal, H., 2001. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Diallel Analiz Yöntemi İle Verim, Verim Öğeleri ve Lif Kalite Özelliklerinin Genetik Analizi. Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Başal, H. and İ. Turgut, 2003. Heterosis and Combining Ability for Yield Components and Fiber Quality Parameters in a Half Diallel Cotton (Gossypium hirsutum L.) Population. Turk. J. Agric. For., 27: 207-212.
• Bozbek, T., 2006. Pamuk Melez Populasyonlarında Verim Bileşenlerinin Kalıtımı ve Genetik Korelasyonların Saptanması. Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Bozdoğan, İ., 2006. Doğal Krem Renkli Pamuk Hattı (Gossypium hirsutum L.) İle Bölge Standart Çeşitleri Maraş-92 ve Sayar-314’ün Bazı Agronomik ve Teknolojik (Gossypium hirsutum L.) Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Cochran, W.G. and G.M. Cox, 1950. Experimental Designs. John Wiley and Sons, Inc., New York, pages 454.
• Çetin, M.D., B. Samancı ve E. Özkaynak, 2003. Bazı Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitleri ve Melez Populasyonlarında Heterosis ve Korelasyon Katsayılarının Belirlenmesi, s. 104-108. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi (13.-17 ekim 2003, Diyarbakır) Bildirileri, Cilt 1, s. 104-108.
• Davis, D.D., 1979. Synthesis of commercial F1 hybrids in cotton II. Long, strong-fibered Gossypium hirsutum L. x Gossypium barbadense L. hybrids with superior agronomic properties. Crop Sci., 19: 115-116.
• Fonseca, S. And F.L. Patterson, 1968. Hybrid vigour in a seven-parent diallel cross in common winter wheat (Triticum aestivum L.). Crop Sci., 8: 85-88.
• Gencer, O., 1980. Gossypium hirsutum L. ve Gossypium barbadense L. Türlerinden Sekiz Pamuk Çeşidinin Diallel Melezlerinde Pamuk Verimi ve Lif Özelliklerinin Kalıtımı Üzerine Araştırmalar, s. 31-48. Bitki Islahı Sempozyumu (22-25 Mayıs 1979, Menemen) Bildirileri, Ege Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Yay. No: 17/41.
• Gencer, O. Ve M.A. Kaynak, 1994. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Verim, Verim Unsurları ve Lif Özelliklerinin Genotip x Çevre İnteraksiyonu, Kalıtım Derecesi Ve Genotiplerin Stabilite Parametrelerinin Saptanması Üzerinde Bir Araştırma, s. 199-202. Tarla Bitkileri Kongresi (25-29 Nisan 1994, İzmir) Bildirileri (Cilt II).
• Günel, E., M. Mert ve M. E. Çalışkan, 1997. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Verim, Verim Öğeleri ve Lif Teknolojik Özelliklere İlişkin Genotip x Çevre İnteraksiyonu ve Kalıtım Derecelerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma, s. 668-670. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi (22-25 Eylül 1997, Samsun) Bildirileri.
• Gürel, A., H. Akdemir, A. Ünay, M. A. Kaynak, A. Civaroğlu ve Ş. H. Emiroğlu, 1997. Farklı Lif Rengi ve Lif Uzunluklarına Sahip Bazı Pamuk Çeşitlerinin Agronomik ve Teknolojik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar, s. 320-324. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi (22-25 Eylül 1997, Samsun) Bildirileri.
• Güvercin, R.Ş. ve O. Gencer, 2005. Pamuk Bitkisinde (Gossypium hirsutum L.) Erkenciliğin Kalıtımı, Verim ve Lif Özellikleri İle Olan İlişkilerin Belirlenmesi. Hr. Ü. Zir. Fak. Derg., 9 (4): 33-42.
• Harmancıoğlu, M., Ö. Sarı ve S. Koca, 1981. Ege Pamuklarının Presley ve Stelometer Mukavemetlerinin İncelik ve Olgunlukla İlişkilerinin Araştırılması. Ege Üniv. Zir. Fak. Derg., 18 (1-2-3): 79-84.
• Joshi, A.B., S. K. Jain and P. D. Hukeri, 1961. Inheritance studies on some components of yield in a cross of two Gossypium hirsutum varieties. I. Boll number and boll weight. Indian J. Genet. Plant Breed., 21 (2): 98-105.
• Karadayı, H.B., 2003. Türkiye’de Pamuk Tohumculuğu ve Tescil Edilen Çeşitler, s. 59-70. Pamuk Eğitim Semineri (İzmir) Bildirileri.
• Kaynak, M.A., A. Ünay, E. Acartürk ve İ. Özkan, 1997. Büyük Menderes Havzasında Yüksek Verimli ve Lif teknolojik Özellikleri Üstün Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Saptanması, s. 315-319. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi (22-25 Eylül 1997, Samsun) Bildirileri.
• Kaynak, M.A., A. Ünay, İ. Özkan ve H. Başal, 2000. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Erkencilik Kriterleri İle Önemli Tarımsal ve Kalite Özelliklerinde Heterotik Etkilerin ve Fenotipik İlişkilerin Saptanması. Türk Tar. Orman. Derg., 24 (1): 105-111.
• Khandro, M.M. ve O. Gencer, 1986. Gossypium hirsutum L. ve Gossypium barbadense L. türlerinden oluşturulan F1 , F2 ve geri melez döl kuşaklarında lif verimi ve lif teknolojik özelliklerinin kalıtımı üzerinde bir araştırma, s. 51, Bitki Islahı Sempozyumu (15-17 Ekim 1986, İzmir) Bildiri Özetleri.
• Kıllı, F. Ve O. Gencer, 1994. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Lif Verimi v Teknolojik Özelliklere İlişkin Genotip x Çevre İnteraksiyonu ve Kalıtım Derecesi Tahminleri, s.260-263. Tarla Bitkileri Kongresi (25-29 Nisan 1994, İzmir) Bildirileri (Cilt II).
• Mahmud, I.., and H.H. Kramer, 1951. Segregation for yield, height and stem rust resistance in wheat. Triticum aestivum L. Crop sci. 6:336-338.
• Marani, A., 1967. Heterosis and combining ability in intraspecific and interspecific crosses of cotton. Crop Sci., 7: 519- 522.
• Marani, A., 1968a. Heterosis and inheritance of quantitative characters in interspecific crosses of cotton. Crop Sci., 8: 299-303.
• Marani, A., 1968b. Inheritance of lint quality characteristics in interspecific crosses of cotton. Crop Sci., 8: 653-657.
• Meredith, W.R. Jr., 1990. Yield and fiber-quality potential for second generation cotton hybrids. Crop Sci., 30: 1045- 1048.
• Meredith, W.R., Jr. anf R. R. Bridge, 1972. Heterosis and gene action in cotton, Gossypium hirsutum L. Crop Sci., 12: 304-310.
• Mert, M. ve N. Bayraktar, 1999. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Tarımsal ve Teknolojik Özelliklere İlişkin genotip x çevre interaksiyonu ve kalıtım derecesi tahminleri, s. 1-5. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi (15-18 Kasım 1999, Adana) Bildirileri (Cilt III).
• Mustafayev, S., L. Efe ve F. Kıllı, 2003. Kahramankaraş Koşullarında “Mısır Pamuğu” (Gossypium barbadense L.) Ekim Perspektifi Üzerinde Araştırmalar, s. 277-281. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi (13-17 Ekim 2003, Diyarbakır) Bildirileri (I. Cilt).
• Özdil, N., 2003. Pamuk Lif Özelliklerinin Ölçümü ve Değerlendirilmesi, s. 237-247. Pamuk Eğitim Semineri (İzmir) Bildirileri.
• Özkan, İ., A. Zeybek ve K. Şimşek, 2005. Ege Bölgesi’nde Tarımı Yapılan Bazı Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Verim ve Lif Kalite Değerlerinin Belirlenmesi, s. 1043-1047. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi (5-9 Eylül 2005, Antalya) Bildirileri (Cilt II).
• Percy, R.G. and E. L. Turcotte, 1992. Interspecific hybrid fiber characteristics of cotton altered by unconventional Gossypium barbadense L. fiber genotypes. Crop Sci., 32: 1437-1441.
• Rauf, S., T. M. Khan, H. A. Sadaqat and A. I. Khan, 2004. Correlation and path coefficient analysis of yield components in cotton (Gossypium hirsutum L.). Int. J. Agri. Biol., 6 (4): 686-688.
• Self, F. W. and M. T. Henderson, 1954. Inheritance of fiber strength in a cross between the upland cotton varieties AHA 50 and Half and Half. Agron. J., 46: 151-154.
• Sındır, K.O., 2008. Ege Tarımı Üzerine. Cumhuriyet Ege Gazetesi, 4 (186): 4.
• Stiller, W.N., J. J. Read, G. A. Constable and P. E. Reid, 2005. Selection for water use efficiency traits in a cotton breeding program: Cultivar differences. Crop Sci., 45: 1107-1113.
• Sun, P.L.F., H. L. Shands and R. A. Forsberg, 1972. Inheritance of kernel weight in six spring wheat crosses. Crop Sci., 12: 1-5.
• Şimşek, K. ve İ. Özkan, 2005. Ege Bölgesi’nde Bazı Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Makineli Hasata Uygunluklarına İlişkin Önemli Bazı Morfolojik Özelliklerin Belirlenmesi, s. 303-307. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi (5-9 Eylül 2005, Antalya) Bildirileri (Cilt I)..
• Tang, B., J. N. Jenkins, J. C. McCarty and C. E. Watson, 1993a. F2 hybrids of host plant germplasm and cotton cultivars: I. Heterosis and combining ability for lint yield components. Crop Sci., 33: 700-705.
• Tang, B., J. N. Jenkins, J. C. McCarty and C. E. Watson, 1993b. F hybrids of host plant germplasm and cotton cultivars: II. Heterosis and combining ability for fiber properties. Crop Sci., 33: 706-710.
• Tang, B., J. N. Jenkins, C. E. Watson, J. C. McCarty and R. G. Creech, 1996. Evaluation of genetic variances, heritabilities and correlations for yield and fiber traits among cotton F2 hybrid populations. Euphytica, 91: 315- 322.
• Temiz, M., K. Boyacı ve O. Gencer, 2003. Pamukta (Gossypium SSP.) Çoklu Dizi (Line x tester) Melezlerinde Verim ve Lif Teknolojik Özelliklerinin Kalıtımı, s. 84-88. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi (13-17 Ekim 2003, Diyarbakır) Bildirileri (I. Cilt).
• Temiz, M., O. Gencer, 2005. Pamukta (Gossypium SSP.) Kombinasyon Yeteneği ve Melez Gücü Üzerine Araştırmalar, s. 1079-1082. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi (5-9 Eyül 2005, Antalya) Bildirileri (Cilt II).
• Toklu, P. ve O. Gencer, 1999. Gossypium hirsutum L. ve Gossypium barbadense L. Türlerinden Renkli Lifli İki Pamuk Çeşidinin Morfolojik, Fizyolojik ve Teknolojik Özellikleri ile Bu İki Türün F1 Melez Gücü Üzerinde Bir Araştırma, s. 264-269. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi (15-18 Kasım 1999, Adana) Bildirileri (Cilt II).
• Ulloa, M., 2006. Heritability and correlations of agronomic and fiber traits in an okra-leaf upland cotton population. Crop Sci., 46: 1508-1514.
• Ünay, A., A. Erkul ve M. A. Kaynak, 1999. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Çoklu Dayanıklılık Islahı Yönünden Seleksiyon Çalışmaları, s. 270-273. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi (15-18 Kasım 1999, Adana) Bildirileri (Cilt II).
• Wu, Y. T., J.M. Yin, W.Z. Guo, X.F. Zhu and T.Z. Zhang, 2004. Heterosis performance of yield and fibre quality in F1 and F2 hybrids in upland cotton. Plant Breed., 123: 285-289.
• Yemişçi, T., 2003. Dünya’da ve Türkiye’de Pamuk Durumu, s. 15-27. Pamuk Eğitim Semineri (İzmir) Bildirileri.
• Yılmaz, H.A., 1997. Türler Arası Melezleme (Gossypium hirsutum L. x Gossypium barbadense L.) İle Elde Edilen Hibrit Pamuklarda Erkencilik, Verim ve Verim Karakterlerinde Melez Azmanlığı, s. 337-341. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi (22-25 Eylül 1997, Samsun) Bildirileri.
• Yılmaz, A., C. İ. Cevheri ve V. Beyyavaş, 2005. GAP’ta Makineli Pamuk Hasadı, Sorunlar ve Çözüm Önerileri Konusunda Bir Araştırma, s. 315-320. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi (5-9 Eylül 2005, Antalya) Bildirileri (Cilt I).
• Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metotlar. Toprak ve Gübre Arş. Ens. Müd. Yay. No: 121, 623 s.