Examination of traditional street texture in terms of plant existence: Kilis urban protected area

Year 2025, Volume: 62 Issue: 2, 189 - 199, 23.06.2025

Saliha Taşçıoğlu

https://doi.org/10.20289/zfdergi.1509915

Abstract

Objective: The study examines the identification and use of plant materials in the streets in Kilis urban protected area.
Material and Methods: Within the scope of the study, the traditional street texture in the Kilis urban protected area was examined. In the study, the protected area with an area of 720 decares was divided into four regions. A total of 40 streets were examined and on-site identification and analysis were made, and plant species and usage areas in the historical texture were determined.
Results: At the end of the study, a total of 18 different species were identified, including 9 trees, 4 shrubs and 5 climbers. In terms of usage rates, the most commonly used species were 44.15% (Vitis vinifera), 12.98% (Morus alba), 9.09% Parthenocissus quinquefolia and 6.49% Campsis radicans.
Conclusion: In line with the findings obtained, it was emphasized that the historical texture should be handled and protected as a whole by determining the existing plant species.

Keywords

Historical environment, Kilis, planting design, street, urban protected area

Geleneksel sokak dokusunun bitki varlığı açısından incelenmesi: Kilis kentsel sit alanı

Abstract

Amaç: Çalışmada Kilis kentsel sit alanında sokaklarda yer alan bitkisel materyallerin tespiti ve kullanımı incelenmektedir.
Materyal ve Yöntem: Çalışma kapsamında Kilis kentsel sit alanındaki geleneksel sokak dokusu incelenmiştir. 720 dönüm alana sahip kentsel sit alanı dört bölgeye ayrılmıştır. Toplam 40 cadde incelenerek yerinde tespit ve analizler yapılarak tarihi dokudaki bitki türleri ve kullanım alanları belirlenmiştir.
Araştırma Bulguları: Çalışma sonucunda 9'u ağaç, 4'ü çalı, 5'i sarılıcı ve tırmanıcı olmak üzere toplam 18 farklı tür tespit edilmiştir. Kullanım oranlarına bakıldığında ise en çok kullanılan türler %44.15 (Vitis vinifera), %12.98 (Morus alba) %9.09 Parthenocissus quinquefolia ve %6.49 Campsis radicans olarak belirlenmiştir.
Sonuç: Elde edilen bulgular doğrultusunda mevcut bitki türlerinin tespit edilerek tarihi dokunun bir bütün olarak ele alınması ve korunması gerektiği vurgulanmıştır.

Keywords

Tarihi çevre, Kilis, bitkisel tasarım, sokak, kentsel sit alanı

References

• Acar, C., E. Demirbaş, P. Dinçer & H. Acar, 2003. Anlamsal farklılaşım tekniğinin bitki kompozisyonu örneklerinde değerlendirilmesi. Turkish Journal of Forestry, 4 (1): 15-28.
• Acar, C., E. Eroğlu & H. Acar, 2010. “Kentsel mekanlardaki modern bitkilendirme tasarımlarında süs bitkilerinin kullanımına yönelik yeni yaklaşımlar, 494-500”. IV. Süs Bitkileri Kongresi, Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, (20-22 Ekim 2010, Mersin), 639 s.
• Aklıbaşında, M. & E. Özhancı, 2017. “The Courtyard Culture in Traditional Avanos Houses and Design Properties, 97-105”. In: Current Researches in Geography (1st Ed.), (Eds. H. Arslan, M. A. İçbay & K. Stoychev), E-BWN, 333 pp. ISBN: 978-83-943963-3-6.
• Atabeyoğlu, Ö., K. N. Beyli & A. Argan, 2019. Ordu kenti tarihi dokusu üzerine kentsel baskılar; Tarihi sit alanı örneği. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 35 (2): 45-61.
• Bekar, M., M. Pulatkan & N. Güneroğlu, 2017. Tarihi bir sokak analizi Trabzon “Orta Mahalle” örneği. Akademik Sosyal Araştırma Dergisi, 5 (44): 487-503.
• Bolund, P. & S. Hunhammar, 1999. Ecosystem services in urban areas. Ecological Economics, 29 (2): 293-301.
• Caneva, G., F. Bartoli, I. Zappitelli & V. Savo, 2020. Street trees in Italian cities: story, biodiversity and integration within the urban environment. Rendiconti Lincei. Scienze Fisiche e Naturali, 31 (2): 411-417.
• Çelik, D. & M.E. Yazgan, 2007. Kentsel peyzaj tasarımı kapsamında tarihi çevre korumaya yönelik yasa ve yönetmeliklerin irdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 9 (11): 7–8.
• Çelik, D. & M.E. Yazgan, 2009. Kentsel peyzaj tasarımı kapsamında tarihi çevre yenileme çalışmalarının araştırılması: Beypazarı örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (3): 235-244.
• Çolakoğlu, Ş., 1995. Kilis Tarihi Üzerine Deneme (Vol. 2). Kilis Kültür Derneği Yayınları, Ankara,136 s.
• Ekici, B. & M. Sarıbaş, 2006. Bartın kenti peyzaj düzenlemelerinde kullanılan bitki materyali üzerine bir araştırma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 8 (9): 1-9.
• Ekici, B., 2010. Bartın kenti ve yakın çevresinde yetişen bazı doğal bitkilerin kentsel mekanlarda kullanım olanakları. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi seri: A, (2): 110-126.
• El Abidin, M. Z. & S. Saatçi, 2019. Halep geleneksel evleri ve özellikleri. FSM Ilmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (13): 237-250.
• Erdoğan, N. & E. Kuter, 2008. Çankırı kentsel sit alanı kaynak potansiyelinin saptanmasında bir yöntem. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 (1): 35-44.
• Eroğlu, E., G. A. Kesim & H. Müderrisoğlu, 2005. Düzce kenti açık ve yeşil alanlarındaki bitkilerin tespiti ve bazı bitkisel tasarım ilkeleri yönünden değerlendirilmesi. Journal of Agricultural Sciences, 11 (3): 270-277.
• Eroğlu, E., S. Kaya & Z. Özçelik, 2016. Tarihi nitelik taşıyan kentsel bir alanda bitkisel çeşitliliğin floristik ve estetik açıdan irdelenmesi. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 12 (2): 163-177.
• Gunawardena, K. R., M. J. Wells & T. Kershaw, 2017. Utilising green and bluespace to mitigate urban heat island intensity. Science of the Total Environment, 584: 1040-1055.
• Gür, N. & Ö. Kahraman, 2024. Şanlıurfa kent dokusunda önemli yere sahip bazı tarihi ve kültürel alanların kurakçıl peyzaj açısından değerlendirilmesi. Journal of the Institute of Science and Technology, 14 (1): 447-457. https://doi.org/10.21597/jist.1296301
• Jacobs, J., 1961. The Death and Life of Great American Cities. Vintage Books. New York, 474 pp.
• KAİP, 2003. Kilis Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı Açıklama Raporu, Gaziantep, 32 s.
• Karaşah, B. & M. Var, 2012. Trabzon ve bazı ilçelerinde kent dokusundaki bitkilendirme tasarımlarının ölçü-form açısından irdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14 (1. Special Issue): 1-11.
• Kesici, Ö., 1994. Kilis Yöresinin Coğrafyası. Kilis Kültür Derneği Genel Yayın No: 12 Araştırma Dizisi-1, Kilis, 175 s. Kilis Kültür Ve Turizm Müdürlüğü, 2014. Kilis Gezi Rehberi. Ofset Matbaa, 84 s.
• Kösa, S. & M. Atik, 2013. Bitkisel peyzaj tasarımında renk ve form; çınar (platanus orientalis) ve sığla (liquidambar orientalis) kullanımında peyzaj mimarlığı öğrencilerinin tercihleri. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14 (1): 13 - 24.
• Krier, R., 1979. Urban Space. London: Academy Editions,173 pp.
• Kuter, N. & E. Erdoğan, 2010. Çankırı kentsel sit alanının bitki varlığı açısından değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi,7 (2): 105-111.
• Lawrence, H.W.,1994. Origins of the tree lined boulevard. Geographical Review, 78 (4): 355-374.
• McPherson, E.G., D. Nowak, G. Heisler, S. Grimmond, C. Souch, R. Grant & R. Rowntree, 1997.Quantifying urban forest structure, function, and value: the chicago urban forest climate project. Urban Ecosystems, 1: 49–61.
• Mullaney, J., T. Lucke & S.J. Trueman, 2015. A review of benefits and challenges in growing street trees in paved urban environments. Landscape Urban Plan, 134: 157-166.
• Nadel, I. B., C. H. Oberlander & L. R. Bohm, 1977 Trees in the City. Pergamon Press,94 pp.
• Nagendra, H. & D. Gopal, 2010. Street trees in bangalore: density, diversity, composition and distribution. Urban Forestry & Urban Greening, 9 (2): 129-137.
• Nemutlu, F. E., 2012. Bitkisel tasarımda espalier kullanımı ve çanakkale örneğinde irdelenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43 (1): 89-100.
• Nemutlu, F. E., 2014. Kentsel koruma alanında bitkisel tasarım: çanakkale (Türkiye) örneği. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (1): 91-99.
• Nemutlu, F. E., A. Çelik, A. Sağlık & N.E. Devecioğlu, 2013. "Tarihi kentlerde dış mekan süs bitkilerinin kullanımı, 51-60". V. Süs Bitkileri Kongresi, (6-9 Mayıs 2013, Yalova, Türkiye), Cilt.1, 505 s.
• Sakıcı, Ç., H. Karakaş & M. D. Kesimoğlu, 2013. Kastamonu kent merkezindeki kamusal açık yeşil alanlarda kullanılan bitki materyali üzerine bir araştırma. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 13 (1): 153-163.
• Savaşçıoğlu, R., 2008. Tarihi Kilis Evleri. Fen Bilimleri Enstitüsü, Selçuk Üniversitesi, (Unpublished) Yüksek Lisans Tezi, Konya,176 s.
• Sezen, İ. & E. Patan, 2015. Kentsel sitlerin kentsel peyzaja katkıları: Giresun zeytinlik mahallesi örneği. Mavi Atlas, (4): 201-215.
• Southworth, M. & P. M. Owens, 1993. The evolving metropolis: Studies of community, neighborhood, and street form at the urban edge. Journal of the American Planning Association, 59 (3): 271-287.
• Surat, H., 2020. Doğu karadeniz geleneksel konut bahçelerinde kullanılan bitki materyallerinin belirlenmesi: Arhavi örneği. Journal of International Social Research, 13 (75): 347-357.
• Tırnakçı, A. & M. Aklıbaşında, 2018. Tarihi çevrelerde kentsel peyzaj tasarımın Kayseri Mimar Sinan Parkı örneğinde incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 34 (3): 58-73.
• Yeşil, M. & S. Yılmaz, 2007. Erzurum kentinde konut bahçelerinin peyzaj tasarım ilkelerine göre incelenmesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 38 (1): 25-35.
• Yılmaz, S., H. Özgüner & S. Mumcu, 2018. An aesthetic approach to planting design in urban parks and greenspaces. Landscape Research, 43 (7): 965-983.