Ortaokullarda Demokrasi Eğitimi İçeriğine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Karşılaştırılması

Yıl 2018, Sayı: 34, 70 - 82, 01.08.2018

ÖZCAN Ekici , Recep Dündar

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.1914

Öz

Bu araştırmanın amacı, Avusturya ve Türkiye’deki ortaokullarda demokrasi eğitimi içeriğinin öğretmen görüşleriyle yeterliliğini belirleyip, karşılaştırabilmektir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması temelli yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Diyarbakır il merkezinde yer alan ortaokullarda görev yapan Sosyal Bilgiler öğretmenleri ile Viyana şehir merkezinde yer alan ortaokullarda görev yapan, toplam 100 Tarih ve Sosyal Bilgiler öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmada, çalışma grubunun seçilmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Çalışma grubunu oluşturan Türkiye ve Avusturya’daki tarih ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin demokrasi eğitimine ilişkin, görüşlerini belirlemek amacıyla 5 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre Türkiye ve Avusturya’daki öğretmenlerinin demokrasi kavramına ilişkin algıları birbirinden farklı olsa da genelindeki algılarının “ifade özgürlüğü” ekseninde birleştikleri sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Türkiye’de ortaokullarda yer alan öğretim programlarında demokrasi eğitimini temele alan kazanımların öğretmenler tarafından yetersiz bulunduğu, Avusturya’da ortaokullarda hazırlanıp uygulanan öğretim programlarında demokrasi eğitimini temele alan kazanımların öğretmenler tarafından yeterli bulunduğu belirlenmiştir. Avusturya’da ortaokullarda demokrasi eğitimine yönelik kazanımların, değerlerin daha çok sosyal öğrenme kuramına dayalı olarak öğrenciye aktarılmaktadır. Türkiye’de demokrasi eğitimine yönelik olarak öğrenciye aktarılması gereken nitelikleri aktarmada öğretmenlerin yeterlilik olarak eksiklikleri olmasına rağmen Avusturya’da böyle bir durumun çok fazla olmadığı tespit edilmiştir. Türkiye’de demokrasi eğitiminin daha çok değerlere, Avusturya’da ise bilgiye yönelik olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Demokrasi Eğitimi, Sosyal Bilgiler Eğitimi

Comparison Of Teachers' Views On The Content Of Democracy Education İn Secondary Schools

Öz

The aim of this study is to compare the qualification of the content of democracy education in the secondary schools in Austria and in rapidly democratizing Turkey by determining the teachers’ notions. The survey was carried out on the basis of case study of qualitative research designs. This study group of the research encompasses the social science teachers located in the centre of the Diyarbakır province in the academic year of 2012-2013 with a total of 100 teachers of history and social science teachers serving in the secondary schools located in the centre of Vienna. In the research, criterion sampling from purposive sampling methods was used for selection of the study group. Semi-structured interview including five open-ended questions was applied for assessing the notions on democracy education of the history and social science teachers forming the study group in Turkey and in Austria. Although the perceptions of the democracy concept of teachers in Turkey and in Austria are different, it is identified that general perceptions are united around “freedom of speech”. It is determined that acquisitions based on democracy education in the curriculums which are in the secondary schools in Turkey are disqualified by teachers, and acquisitions based on democracy education in the curriculums which are prepared and implemented in the secondary schools in Austria are found adequate by teachers. Acquisitions and values for democracy education in the secondary schools in Austria are transferred to the students mostly by basing on social learning theory. Though in Turkey teachers are lack of qualification about the democracy education intended to transfer attributes to the students, it is stated that there aren’t many cases in Austria those like in Turkey. It was observed that the contents within curriculums prepared for democracy education in Turkey was not enough but in Austria the content was enough. It is defined that democracy education in Turkey is mostly oriented to the values; however, in Austria for the knowledge.

Anahtar Kelimeler

Democracy, Democracy Education, Social Studies Education

Kaynakça

• Aktaş, M. (2015). Demokrasi Kavramına Eleştirel Bir Bakış. Muş Alparslan Üniiversiitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 87-105.
• Başgil, A. F. (2006). Demokrasi Yolunda. (2. baskı). İstanbul: Yağmur Yayınlar.
• Bayrakcı, M. (2007). Sosyal Öğrenme Kuramı ve Eğitimde Uygulanması. SAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 198-210
• Beetham, D.,ve Boyle, K. (1998). Demokrasinin Temelleri. (Çev. V. Bıçak). Ankara: Liberte Yayınları.
• Çam, E. (2002). Siyaset Bilimine Giriş.(8. baskı). İstanbul: Der Yayınları.
• Dağı, İ. D., ve Polat, N. (1999). Demokrasi ve İnsan Hakları El Kitabı. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı.
• Dahl, R.A. (2001). Demokrasi Üstüne.(Çev. B. Kadıoğlu). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Demir, S. B. (2016). Sosyal Bilgiler eğitimi ve V atandaşlık bilgisi. S. B. Demir. (Ed.). Vatandaşlık bilgisi içinde (ss. 2-14). Ankara: Anı.
• Dewey, J. (2010). Günümüzde Eğitim. J. Ratner (Editör), B. Ata ve T. Öztürk (Çev. Editörleri). Günümüz
• Dünyasında Demokrasi ve Eğitim. (Çev. H. Çalışkan). Ankara: Pegem Yayıncılık. Doğanay, A. (2005). Sosyal bilgiler öğretimi. C. Öztürk & D. Dilek (Edt.). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğretimi (5. baskı) içinde (ss.18-54). Ankara: Pegem Akademi.
• Duman, T., Karakaya, N.,ve Yavuz, N. (2001). Vatandaşlık Bilgisi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Eley, G. (2008). Demokrasiyi Kurmak Avrupa Solunun Tarihi 1850-2000. (Çev. A. Y. Güney). İstanbul: Doruk Yayıncılık.
• Er, H., Ünal, F. & Özmen, C. (2013). 8.Sınıf Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Dersinin 4. Sınıfa Alınmasına
• İlişkin Görüşler Üzerine Bir Araştırma. International Journal of Social Science, 6 (8), 179-196. Ersöz, Y. & Duruhan, K. (2015). Okul ortamında demokrasi yaşantıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri
• Enstitüsü Dergisi, 2 (3), 13-26
• Gözübüyük, Ş. (2007). Anayasa Hukuku Anayasa Metni ve 11. Protokole Göre Hazırlanmış Avrupa İnsan Hakları
• Sözleşmesi. (15. baskı). Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları. Gürel, R. (2014). Sosyal Pekiştireçlerin ve Model Davranışlarının, Çocukların Ahlaki Yargılarının
• Şekillenmesindeki Etkisi (Bandura Örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 12 (28), 101-119
• Hancock, B. (1998). Trent focus for research and development in primary health care: an ıntroduction to qualitative research. Trent Focus Group
• Hobbes, T. (2007). Elementa Philosophica De Cive Yurttaşlık Felsefesinin Temelleri. (Çev. D. Zarakolu). İstanbul: Belge Yayınları.
• Hotaman, D. (2010). Demokratik Eğitim: Demokratik Bir Eğitim Programı. Kuramsal Eğitimbilim, 3 (1), 29-42
• Kışlalı, A.T. (1987). Siyaset Bilimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Basın-Yayın Yüksekokulu Yayınları.
• Kozaner, Ç. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının İlköğretim İkinci Kademe Sosyal Bilgiler Derslerindeki
• Demokrasi Konularına Yönelik Görüşleri (Gazi Üniversitesi Örneği).Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara Leser, C. (2011). Politische Bildung in und Durch Schule.Wiesbaden: Vs-Verlag.
• Linde, J., & Ekman, J. (2003). Satisfaction with democracy: A note on a frequently used indicator in comparative politics. European Journal of Political Research, 42(3), 391-408. Doi: 10.1111/1475- 00089
• Oğuz, A. (2011). Öğretmen Adaylarının Demokratik Değerler ile Öğretme ve Öğrenme Anlayışları. Değerler
• Eğitimi Dergisi, 9 (22). 139-160
• Okutan, M. (2010). Türk Eğitim Sistemi’nde demokrasi eğitimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1), 938-946
• Öztaşkın, Ö. B., & İçen, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin hoşgörü eğilimleri ile demokrasi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(02).
• Saracaloğlu, A. S., Uça, S., Başara Baydilek, N. & Coşkun, N. (2013). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile değer algılarının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 45-59.
• Saray, M. (1999). Türk Devletlerinde Meclis (Parlamento), Demokratik Düşünce ve Atatürk. Ankara: Atatürk
• Araştırma Merkezi Yayını. Slev, A. M. (2014). Perceptions of democracy and democratic principles among Romanian law students. Land
• Forces Academy Review, 19(1), 38-44. Şimşek, N. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin demokratik kazanımlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 190, 188-202
• Şişman, M. (2006). Eğitimde demokrasi ve sosyal adalet: Türkiye eğitim sisteminindeğişmeyen miti. Türk
• Eğitim Sisteminde Yeni Paradigma Arayışları Bildiriler Kitabı, 4-5 Kasım,Ankara. Eğitim Bir-Sen Yayınları, 291-305. Şişman, M., Güleş, H. & Dönmez, A. (2010). Demokratik Bir Okul Kültürü İçin Yeterlilikler Çerçevesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 167-182
• Tanilli, S. (1996). Devlet ve Demokrasi Anayasa Hukukuna Giriş. (8.Baskı). İstanbul: Çağdaş Yayınları.
• Tutkun, Ö. F., & Okay, S. (2012). Bloom’un Yenilenmiş Taksonomisi Üzerine Genel Bir Bakış. Sakarya
• University Journal of Education, 1(3), 14-22. Ulusoy, K. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Laiklik Kavramının Öğretimi İle İlgili Görüşleri.Milli Eğitim Dergisi, 40 (185), 300-313
• Uygun, O. (2003). Demokrasinin Tarihsel Felsefi ve Ahlaki Boyutları. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Üste, B. (2011). Siyaset Bilimi. İstanbul: Beta yayınları.
• Weiss, M. (2010). Die Direkte Demokratie. Austria: Verlagholzhausengmbh.
• Yakar, A. (2016). Geleceğin Eğitimi Üzerine Program ve Tasarım Modeli Önerileri: “Yaşamsal Eğitim
• Programları” ve “Yaşamsal Öğretim Tasarımları. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (2), 1-15
• Yeşil, R. (2003). Demokratik Eğitim Ortamının İnsan Hakları Temeli. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, (2),45-54.
• Yeşil, R. (2004). İnsan Hakları Ve Demokrasi Eğitiminde Yöntem. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 41
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, İ. (2004). Demokrasi Sivil Toplum Kuruluşları ve Yönetişim. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılman, M. (2006). Demokrasimizin Kültürel Temelleri. (10.Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.