Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Hız ve Sürat Kavramlarına İlişkin Bilişsel Yapıları: Kelime İlişkilendirme Testi (KİT) Uygulaması

Yıl 2018, Sayı: 33, 38 - 47, 01.04.2018

Mustafa Zafer Balbağ

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.1875

Öz

Bu araştırmanın amacı kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla fen bilgisi öğretmen adaylarının hız-sürat kavramlarına yönelik bilişsel yapılarını ortaya koymak ve kavram yanılgılarını belirlemektir. Tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmada öğretmen adaylarının sözü edilen kavramlara ilişkin bilişsel yapılarını belirlemek için kelime ilişkilendirme testi (KİT) kullanılmıştır. Araştırma, 2016-2017 öğretim yılı bahar döneminde bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Programı üçüncü ve dördüncü sınıfında öğrenim gören 88 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak kelime ilişkilendirme testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda kavramlara ilişkin elde edilen sözcükler ayrıntılı olarak incelenmiş, tekrarlanan sözcükler dikkate alınarak belirlenen kesme noktaları doğrultusunda kavram ağları oluşturulmuştur. Araştırmada öğretmen adaylarının hız ve sürat kavramlarına ilişkin en çok “zaman”, sözcüğünü tekrarladıkları görülmektedir. Yol, ivme, araba sözcükleri ise her iki kavram için öğretmen adayları tarafından en çok tekrarlanan diğer sözcüklerdir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının sürat kavramına ilişkin daha fazla bilimsel olmayan ya da yüzeysel bilgiye sahip oldukları, hız kavramına ilişkin ise daha fazla kavram yanılgısına sahip oldukları belirlenmiştir. Bu araştırmanın diğer araştırmalara göre farkı hız ve sürat kavramlarının kelime ilişkilendirme testi kullanılarak incelenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Kelime ilişkilendirme testi, öğretmen adayı, hız, sürat

Cognitive Constructs Related to Velocity and Speed Concepts of Science Teacher Candidates: Application of Word Association Test (WAT)

Öz

The aim of this research is to reveal the cognitive structures of science teachers' velocity-speed concepts and to determine the conceptual misconceptions through the word association test. In the research conducted in the screening model, the word association test (WAT) was used to determine the cognitive structures of the teacher candidates regarding the mentioned concepts. The research was carried out with 88 teacher candidates studying in the third and fourth year of Science Education Teaching Program of the Faculty of Education at a state university during the spring semester of 2016-2017 academic year. Word association test was used as data collection tool in the study. As a result of the research, the obtained words about the concepts were examined in detail and concept nets were formed in the direction of the cut points determined by considering the repeated words. In the research, it is seen that the teacher candidates repeated the word "time" most frequently regarding the concepts of velocity and speed. Road, acceleration, car words are the most frequently repeated words for teacher candidates for both concepts. As a result of the research, it has been determined that the teacher candidates have more non-scientific or superficial knowledge about the concept of speed and they have more misconceptions about the concept of velocity. The difference between this study and the other researches is that the concepts of velocity and speed are examined using word association test.

Anahtar Kelimeler

Word association test, teacher candidate, velocity, speed

Kaynakça

• Ausubel, D.P. (1963a). The Psychology of Meaningful Verbal Learning. Grune & Stratton: Newyork.
• Ausubel, D.P. (1963b). Cognitive structure and the facilitation of meaningful verbal learning. Journal of Teacher Education, 14, 217-221.
• Ayas, A., & Demirbaş, A. (1997). Turkish secondary students’ conception of introductory chemistry concepts. Journal of Chemical Education, 74 (5), 518-521.
• Aydın, S. (2008). İlköğretim 6. Sınıf fen ve teknoloji dersi kuvvet ve hareket ünitesinin sosyal yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı çerçevesinde öğretimi. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Bahar, M., Alex H., Johnstone & Sutcliffe, R. (1999). Investigation of Students’ Cognitive Structure in Elementary Genetics Through Word Association Tests. Journal of Biological Education, 33 (134).
• Bahar, M., & Özatlı, S. (2003). Kelime İlişkilendirme Test Yöntemi ile Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Canlıların Temel Bileşenleri Konusundaki Bilişsel Yapılarının Araştırılması, BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 75-85.
• Bahar, M., & Kılıç, F., (2001). Kelime İletişim Testi Yöntemi ile Atatürk İlkeleri Arasındaki Kavramsal Bağların Araştırılması, X. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Bolu.
• Başar, V. (1992). Ortaokullar İçin Uygulamalı (Projeli) Fizik (Fen) Öğretimi-Ödevleri-Sergi ve Yarışmaları. MEB Yayınları, İstanbul.
• Çiçek, Ş. (2008). Lise II Öğrencilerinin kimya dersinde başarıları ve tutumları üzerine bilim şenliklerinin etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Deveci, H., Çengelci Köse, T., & Gürdoğan Bayır, Ö. (2014). Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilimler ve Sosyal Bilgiler Kavramlarına İlişkin Bilişsel Yapıları: Kelime İlişkilendirme Testi Uygulaması, Adıyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (16), 101-124.
• Driscoll, M. P. (1993). Psychology of learning for instruction: Learning and instructional technology. Boston: Allyn & Bacon.
• Ecevit, T., & Özdemir Şimşek, P. (2017). Öğretmenlerin Fen Kavram Öğretimleri, Kavram Yanılgılarını Saptama ve Giderme Çalışmalarının Değerlendirilmesi, İlköğretim Online, 16 (1), 129-150.
• Ercan, F., Taşdere, A., & Ercan, N. (2010). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Bilişsel Yapının ve Kavramsal Değişimin Gözlenmesi, Türk Fen Eğitimi Dergisi (TÜFED), 7(2), 136-154.
• Hewson, M.G., & Hewson, P.W. (1983). Effect of instruction using students’ prior knowledge and conceptual change strategies on science learning. Journal of Research in Science Teaching, 20(8), 731-743.
• Işıklı, M., Taşdere, A., & Göz, N.L. (2011). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Öğretmen Adaylarının Atatürk İlkelerine Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1), 50-72.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Koç, Y., Çavdar, O., Okumuş, S., & Deveci, C. (2017). Temel Fen Kavramları ile İlgili Fen Bilgisi Öğretmeni Adaylarının Anlamalarının Belirlenmesi, International Journal of Education, Science and Technology, 3 (2), 46- 54.
• Nakhleh, M.B. (1992). Why some students don’t learn chemistry. Journal of Chemical Education, 69(3), 191-196.
• Nakiboğlu, C. (2008). Using Word associations for assessing nonmajor science students’ knowledge structure before and after general chemistry instruction:the case of atomic structure. Chem. Educ. Res. Pract, 9, 309-322.
• Özdemir, S. M. (2010). İlköğretim Öğretmenlerinin Alterantif Ölçme ve Değerlendirme Araçlarına İlişkin Yeterlilikleri ve Hizmet İçi Eğitim İhtiyaçları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4), 787-816.
• Pardo, J.Q., & Partoles, J.J.S. (1995). Students and teachers misapplication of Le Chatelier’s principle: implications for the teaching of chemical equilibrium. Journal of Research in Science Teaching, 328 (9), 939- 957.
• Yıldız, A. (2014). Öğretmen adaylarının, “c=3.108 m/s” sabitiyle ilgili görüşleri, The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), 28, 13-21.
• Yıldız, A., Büyükkasap, E., Erkol, M., & Dikel, S. (2007). Fen Bilgisi Öğrencilerinin, Hız, Sabit Hız, Sürat ve Yer Değiştirme Kavramlarını Anlama Düzeyleri, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (2), 1-12.
• Young, H. D., & Freeman, R. A. (2008). Sears and Zemansk’s University Physics with Modern Physics12th Edition, Pearson Addison Wesley.
• Yücel Özata, E., & Özkan, M. (2014). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre algılarının kelime ilişkilendirme aracılığıyla belirlenmesi, e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5 (4), 41-56.
• Zoller, U. (1990). Students’ misunderstandings and misconceptions in college freshman chemistry (General and Organic). Journal of Research in Science Teaching, 27 (10), 1053-1065.
• Citation Information
• Balbağ, M. Z. (2018). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Hız ve Sürat Kavramlarına İlişkin Bilişsel Yapıları
• Kelime İlişkilendirme Testi (KİT) Uygulaması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 38-47.