Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmetleri Kolundaki Sendikalara İlişkin Görüşleri

Yıl 2016, Sayı: 28, 225 - 245, 01.08.2016

Cemal Aküzüm

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.721

Öz

Bu araştırma, ilköğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin ve öğretmenlerin eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri kolunda faaliyet gösteren sendikalara ilişkin görüşlerini ortaya koymaya yönelik bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında, Diyarbakır ili merkez ilçelerindeki (Bağlar, Kayapınar, Sur, Yenişehir) resmi ilköğretim kurumlarında görev yapan 8891 okul yöneticisi ve öğretmen oluşturmaktadır. Örneklemini ise, evren içerisinden basit seçkisiz (random) örnekleme yöntemiyle seçilen 422 yönetici ve öğretmen oluşturmaktadır. Yönetici ve öğretmenlerin görüşleri, araştırmacı tarafından geliştirilen “Eğitim Hizmetleri Kolu Sendikalarını Değerlendirme Ölçeği” kullanılarak alınmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler SPSS ve AMOS paket programları aracılığı ile analiz edilmiştir. Araştırma bulguları; yöneticilerin ve öğretmenlerin eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri kolunda faaliyet gösteren sendikaları eğitim kurumları için “üst düzeyde” gerekli görüldükleri ancak, hizmet üretme bakımından “alt düzeyde” yeterli, çalışma hayatına etkileri ile kurumsal temsiliyet güçleri bakımlarından ise “orta düzeyde” yeterli görüldükleri sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sendika, eğitim sendikaları, mesleki örgütlenme, yönetici, öğretmen

The Opinions of Teachers and School Principals Towards Unions in Education, Training and Science Services Branch

Öz

This investigation is a research aiming to find out the views of primary school teachers and school principals in regard to unions which are active in education, training and science services branch. The population of the study was composed of 8891 school principals and teachers working in schools in central districts (Bağlar, Kayapınar, Sur, Yenişehir) of Diyarbakır, in 2015-2016 academic year. 422 school principals and teachers selected with simple random sampling method constituted the sample. The participants’ opinions were obtained through “The Training Services Branch Unions Evaluation Questionnaire” developed by researcher. The data was analyzed with SPPS and AMOS package programs. The findings showed that school principals and teachers see training services unions as necessary for educational institutions at “high level” but find them adequate at “low level” from the aspect of serving and at “middle level” from the aspects of effects on work life and organizational representation.

Anahtar Kelimeler

Union, education unions, occupational organization, principal, teacher

Kaynakça

• Acuner, A. M. (1994). Öğretmen örgütlenmesine ilişkin model önerisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aksoy, H. H. (2014). Sendikalar ile ilişkili ya da ilişkisizliğimiz üzerine. Eleştirel Pedagoji Dergisi, (34), 34-35.
• Aksu, A. (1998). Öğretmenlerin sendikalaşma engelleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (7), 24-30.
• Akyüz, Y. (2004). Türk eğitim tarihi M.Ö. 1000-M.S. 2004. (9. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Aslan, S., & Gül. C. (2004). Geçmişten günümüze Türkiye’de baskı grupları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 85-100.
• Baysal, Ö. (2006). Sınıf öğretmenlerinin mesleki örgütlenme tutumları (Uşak örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Baysal, Ö., Türkmen, L., & Yücel, C. (2010). Sınıf öğretmenlerinin mesleki örgütlenmeye yönelik tutumları: Uşak ili örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(3), 329-352.
• Boyacı, H. (1994). Öğretmenlerin mesleki örgütlenmeye ilgilerinin düzeyi ve bu ilgi düzeyinin etkenleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (17.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. (Geliştirilmiş 11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cerev, G. (2013). Geçmişten günümüze öğretmenlerin sendikal örgütlenme mücadelesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 203-216
• Çınar, G. (2008). İlköğretim okullarında sendikalaşma faaliyetlerinin öğretmenler ve yöneticiler üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ÇSGB. (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı). (2012). 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu, https://www.csgb.gov.tr/media/2058/4688.pdf
• ÇSGB. (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı). (2016). 4688 Sayılı Kanuna Göre Faaliyet Gösteren Kamu Görevlileri Sendikaları. http://www3.csgb.gov.tr/csgbPortal/cgm.portal?page=sendikalar&id=1.1
• Demir, F. (2013). Öğretmen görüşlerine göre sendikaların okul yaşamına etkileri ve eğitim çalışanlarının sendikalara üye olmama nedenleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Eraslan, L. (2011). Sivil toplum ve eğitim (ESTK). Ankara: Maya Akademi.
• Eraslan, L. (2012). Türkiye’de eğitim sendikacılığının tarihsel perspektifi ve günümüz eğitim sendikacılığının değerlendirilmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bahar (28), 1-15.
• Erdem, A. R. (1996). İlkokul öğretmenlerinin ve yöneticilerinin eğitim sendikalarından beklentileri (Ankara ili örneği). (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erdem, A. R. (2001). İlköğretim yöneticilerinin ve sınıf öğretmenlerinin eğitim sendikalarından gerçekleştirilmesini istedikleri mesleki beklentiler. Eğitim Araştırmaları Dergisi, (3-4), 36-47.
• Gemici, Y. (2002). Eğitim sendikalarının okul geliştirme sürecine etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Gerboğa, D. (2006). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin sendikal örgütlenmeye ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gökçe, E. S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin öğretmen örgütlerine (sendikalara) üye olmama sebepleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Gül, M. H. (2007). Eğitim çalışanlarının eğitim sendikalarına bakışı, beklentileri ve sendikaların eğitim çalışanlarına yönelik faaliyetleri ve beklentileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Işık, R. (1962). Sendika hakkının tanınması ve kanuni sınırları. Ankara: AÜHF Yayınları.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Tekışık Ofset.
• Karakaya, H. (2001). Öğretmenlerin örgütlenme nedenleri (Ankara ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. (20. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Kayıkçı, K. (2013). Türkiye’de kamu ve eğitim alanında sendikalaşma ve öğretmen ile okul yöneticilerinin sendikalardan beklentileri. Amme İdaresi Dergisi, 46(1), 99-126.
• Kurt, A. (1994). Öğretmenlerin sendikal eğilimleri (Ankara örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). TODAİE, Ankara.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G. A. (2005). SPSS for İntermediate Statistics; Use and İnterpretation. (2nd Ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Mutlu, L. (2001). Memurların sendikalaşması ve ekonomik-sosyal haklara etkisi. Sayıştay Dergisi, (42), 20-36.
• Öcal, L. (1998). Türkiye’de memur sendikacılığı: öğretmen sendikacılığı örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztekin, A. (1989). Cumhuriyetten günümüze Türkiye’de kamu görevlilerinin örgütlenme süreci. Abece Dergisi, (44), 23-30.
• Öztürk, H. (2004). Eğitim hizmet kolundaki sendikaların eğitim anlayışları ve amaçladıkları insan modelleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Resmi Gazete. (2001). Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu, Sayı: 24460.
• Sarpkaya, R. (2005). Öğretmenlerin sendikalara üye olma durumlarını etkileyen etmenlerin profili. Mülkiye Dergisi, 29(247), 109-127.
• Talas, C. (1975). Sendikacılık ve toplum. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, XXX(1-4), 1-23.
• Talas, C. (1995). Toplumsal politika. Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• Taş, A. (1995). İlköğretim okulları öğretmenlerinin eğitim sendikalarından, sendikacıların öğretmenlerden beklentileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Taşdan, M. (2013). Eğitim işkolundaki sendikalara ilişkin öğretmen görüşleri; Nitel bir araştırma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 231-265.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tok, T. N. (1996). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin mesleki örgütlenmeye ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(4), 609-629.
• Tosun, F. Ç., & Soydan, T. (2013). Eğitim öğretim ve bilim hizmetleri işkolundaki sendikalar ve etkinliklerine ilişkin öğrenci görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1133-1150.
• Turan, K. (1999). Dünyada ve Türkiye’de kamu görevlileri sendikalarının hukuki gelişmeleri. Kamu-İş Dergisi, 4(4), 1-14.
• Ulutaş, A., & Sönmez, İ. (2011). Eğitimci kadınların sendikal örgütlenme eğilimleri ve sendikal sürece katılım düzeyleri üzerine bir inceleme (Eskişehir örneği). Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Bursa.
• Yasan, T. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin ve öğretmenlerinin sendikalara ilişkin görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi: Malatya il merkezi örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 271-293.
• Yıldırım, İ. S. (2007). Türkiye’de sendikalılaşma sürecinde öğretmen sendikaları ve siyasetle ilişkisi: Adapazarı örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Yildirim, M. (2003). Sivil toplum ve devlet. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 226-242.