SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KULLANILAN DİL VE ANLATIMINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN ALGILARI

Yıl 2014, Sayı: 22, 65 - 77, 01.06.2014

EROL Koçoğlu Cemal Aküzüm

Öz

İlkokul ve ortaokul çağındaki öğrencilerin öğrenmesinde öğretmen çok önemli bir faktördür. Bu kademelerdeki öğrenciler öğretmenlerinin gözlemleyebildikleri bütün davranışlarını, kullandıkları cümleleri taklit etmektedirler. Sosyal öğrenme kuramının öğrencinin öğrenmesi üzerinde en fazla etkili olduğu dönemdir. Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenlerinin, sosyal bilgiler dersinde kullanılan dil ve anlatım becerilerinin öğrenciler üzerindeki etkisine ilişkin görüşlerini belirlemeye yöneliktir. Bu amaç doğrultusunda, Diyarbakır, Elazığ ve Malatya merkeze bağlı ilkokul ve ortaokullarda görev yapan 30 sosyal bilgiler öğretmeni ile nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme yoluyla veriler elde edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi tekniği kullanılmış ve elde edilen veriler sayısallaştırılarak sunulmuştur. Araştırma sonucunda Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde kullanılan dil ve anlatım becerilerinin öğrencilerin öğrenmesi üzerindeki etkililiğine ilişkin görüşlerinin birbirinden farklılık gösterdiği, bu farklılıklara sebep olan kaynakların çeşitlilik gösterdiği çalışma sonucunda elde edilen bulgularla ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler dersi, öğrenme düzeyi, dil ve anlatım, sosyal bilgiler öğretmeni.

The Opinions Of Teachers Towards The Effectiveness Of Language And Expression Used In Social Studies

Öz

Elementary and secondary school students in teacher learning is a very important factor. All these senior observe behavior of teachers, students, imitating phrases are used. Social learning theory is the biggest impact on student learning period. The purpose of this study, teachers of social studies, social studies and narrative skills of course, the language used is to find out their views on the impact on students' learning. For this purpose, Diyarbakir, Elazig and Malatya 30 social studies teachers working in secondary schools and primariy schools connected to the center of qualitative research methods, data were collected through semi-structured interviews. Content analysis technique was used to analyze the data and the data obtained are digitized. Result of the study of language and expression used in the social studies teachers in social studies lessons views regarding the effectiveness of students' learning skills differ from each other, as a result of these differences, the results of this study demonstrated that caused the

Anahtar Kelimeler

Social studies lesson, learning level, language and expression, social studies teacher

Kaynakça

• Aksan, D. (1977). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, I. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aktaş, S. ve Gündüz, O. (2009). Yazılı ve Sözlü Anlatım, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Balcı, A. (2004). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem, Teknik ve İlkleler, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cavkaytar, S. (2010). İlköğretimde Yazılı Anlatım Becerilerini Geliştirmede Yazma Süreci Modelinden Yararlanma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 133- 139.
• Çınar, İ. (2008). İlköğretimin Önemi ve Öğretmen, Eğitişim Dergisi, 20.
• Çilenti, K. (1979). Eğitim Teknolojisi, Ankara: Gül Yayınevi.
• Çubukçu, Z. ve Gültekin, M. (2006). İlköğretimde Öğrencilere Kazandırılması Gereken Sosyal Beceriler, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (37), 155-174.
• Demirel, Ö. (2003). Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem A yayıncılık.
• Doğan, Y. (2009). Konuşma Becerisinin Geliştirilmesine Yönelik Etkinlik Önerileri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 185-204.
• Erol, B. ve Kıroğlu, K. (2012). Hayat Bilgisi Ders Kitaplarının Dil ve Anlatım Yönünden Değerlendirilmesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 155-166.
• Gömleksiz, M.N. (1999). Yabancı Dil Öğretiminde Kullanılan Yöntemler ve Yöntem Sorunu, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 253-264.
• Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim, Ankara: Engin Yayınevi.
• Karakuş Aktan, E.N. (2013). “Öğrencilerin Dil ve Anlatım Dersine Yönelik Tutumlarının Akademik Başarılarıyla İlişkisi (Çankaya İlçesi Örneği)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Maltepe, S. (2006).Türkçe Öğretiminde Yazılı Anlatım Uygulamaları İçin Bir Seçenek: Yaratıcı Yazma Yaklaşımı, Ankara Üniversitesi Dil Dergisi, 132, 56-66.
• Miles, M. & Huberman, A. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book (2nd Ed.), Thousand Oakes: Sage Publications.
• Önal, H. ve Kaya, N. (2006). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının (4 ve 5. Sınıf) Değerlendirilmesi, BAÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 21-37.
• Özben, R. (1989).Türkçe Diksiyon, İstanbul: İnkılâp Kitapevi.
• Sallabaş, M.E. (2008). Relationship between 8th Grade Secondary School Students’ Reading Attitudes and Reading Comprehension Skills, İnönü University Journal of the Faculty of Education, 9(16), 141-155.
• Sever, S. (1995). Türkçe Öğretiminde Tam Öğrenme, İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• _______. (1998) Dil ve İletişim (Etkili Yazılı ve Sözlü Anlatım), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 31, 51–66.
• Şimşek, N., Aydınözü, D. ve İbret, Ü. (2009). Yeni İlköğretim Sosyal Bilgiler Programı Hakkında Müfettiş Tutumları, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 513-524.
• Taşer, S. (1987). Konuşma Eğitimi, Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
• Tekin, H. (1980). Okullarımızdaki Türkçe Öğretimi, Ankara: Mars Matbaası.
• Temizyürek, F. (2004). Türkçe Öğretiminde Konuşma Eğitiminin Yeri ve Önemi, XII. Eğitim Bilimleri Kongresi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, C.4, 2769-2784.
• _______. (2007). İlköğretim İkinci Kademede Konuşma Becerisinin Geliştirilmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2), 113-131.
• Vardar, B. (1982). Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 492, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Yalçın, A. (2002). Türkçe Öğretim Yöntemleri, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yapıcı, Ş. (2004). Çocukta Dil Gelişimi, Uluslar Arası İnsan Bilimleri Dergisi, 1-17.
• Yelok, V.S. ve Sallabaş, M.E.(2009). Öğretmen Adaylarının Sözlü Anlatım Dersine ve Sözlü Anlatıma Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 581-606.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.