İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVREYE YÖNELİK TUTUMLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ (KARABÜK İLİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2012, Sayı: 18, 189 - 207, 01.06.2012

Fatih Aydın Osman Çepni

Öz

Bu araştırma, Karabük ilindeki ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumlarını bazı değişkenlere göre değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya 2010-2011 eğitim-öğretim yılında, Karabük il merkezindeki ilköğretim okullarında öğrenim gören toplam 790 öğrenci katılmıştır. Tarama modelinin uygulandığı bu araştırmada, veri toplama aracı olarak Atasoy (2005) tarafından geliştirilen “Çevre Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevreye ilişkin olumlu tutuma sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları “cinsiyet”, “sınıf düzeyi”, “baba öğrenim düzeyi” ve “aile gelir düzeyi” değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterirken; “anne öğrenim düzeyi”, “anne meslek durumu” ve “baba meslek durumu” değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermemiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Çevre eğitimi, Çevreye Yönelik Tutum

Investigation of Primary Education Second Grade Students’ Attitudes towards Environment in Terms of Various Variables

Öz

This research was carried out in order to evaluate the attitudes of the primary education second grade students-in Karabuk, towards environment according to some variables. 790 primary school students participated in the research in 2010-2011 academic year in Karabük city centre. Survey model was applied, and “Environment Attitude Scale” developed by Atasoy (2005) was used for data collecting instrument in the research. It was concluded that primary education second grade students in Karabük have positive attitudes concerning with the environment. The attitudes of Primary education second grade students to the environment have shown significant differences according to “gender”, “class level”, “father education level” and “family income” variables, however, it did not show significant differences according to “mother education level”, “mother profession situation” and “father profession situation” variables.

Anahtar Kelimeler

Environment, Environment Education, Surrounding, Attitudes towards Environment

Kaynakça

• Alp, E., Ertepinar, H., Tekkaya C. & Yilmaz, A. (2006). A statistical analysis of children’s environmental knowledge and attitudes in Turkey. International Research in Geographical and Environmental Education, 15(3), 210 – 223.
• Alp, E., Ertepınar, H., Tekkaya, C., & Yılmaz, A. (2008). A survey on Turkish elementary school students’ environmental friendly behaviors and associated variables. Environmental Education Research, 14(2), 129-143.
• Arslanyolu, K. (2010). İlköğretim öğrencilerinin çevreye karşı tutumlarının çoklu zeka kuramına göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Aslan, O., Sağır Uluçınar, S. ve Cansaran, A (2008). Çevre tutum ölçeği uyarlanması ve ilköğretim öğrencilerinin çevre tutumlarının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25: 283-295.
• Atasoy, E. (2005). Çevre için eğitim: İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. Yayımlanmamış doktora tezi. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Atasoy, E., & Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.
• Aydın, F. ve Çepni, O. (2010). University students’ attitudes towards environmental problems: a case study from Turkey. International Journal of the Physical Sciences, 5(17), 2715-2720.
• Aydın, F. ve Kaya, H. (2011). Secondary education students’ thoughts and behaviours towards environment (Karabuk Sample-Turkey). American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental, 10(2), 248-256.
• Aydın, F., Coşkun, M., Kaya, H. & Erdönmez, İ. (2011). Gifted students’ attitudes towards environment: a case study from Turkey. African Journal of Agricultural Research, 6(7):1876-1883.
• Ayhan, F.N (1999). İlköğretimin ilk üç sınıfındaki öğrencilerin yakın çevre bilincini etkileyen etmenler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Baş Tarsus, M (2010). Evaluation of environmental school students. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Bonnett, M. & Williams, J. (1998). Environmental education and primary children's attitudes towards nature and the environment, Cambridge Journal of Education, 28 (2).
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara:PegemA Yayıncılık.
• Çevre ve Orman Bakanlığı (2004). Türkiye çevre atlası. Ankara.
• Eagles, P.F.J. & Demare, R. (1999). Factors ınfluencing children’s environmental attitudes. The Journal of Environmental Education, 30(4), 33-37.
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. ve Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online E- Dergi, 6(3), 452-468.
• Güney, E. (2004). Çevre sorunları coğrafyası. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• İşyar, N. (1999). İlköğretim (3., 4., 5. sınıf) öğrencilerinin olumlu çevresel tutumların yaş ve sosyo ekonomik düzeye göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Jaus, H.H. (1982). The effect of environmental education instruction on children's attitudes toward the environment. Science Education, 66(5): 689-692.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş (12. Basım). İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kasapoğlu, A. ve Turan, F. (2008). Attitude-behavior relationship in environmental education: a case study from Turkey. International Journal of Environmental Studies, 65(2), 219-231.
• Kaya, N.Ç. ve Turan, F. (2005). Sekizinci sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin bilgi ve duyarlılıkları: Ankara’da resmi ve özel ilköğretim okulları örneğinde bir çalışma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 21:103-112.
• Keleş, R. ve Hamamcı, C. (1998). Çevrebilim, Ankara: imge Kitabevi.
• Kuhlemeier, H., Bergh, H.V.D., & Lagerweij, N. (1999). Environmental knowledge, attitudes, and behavior in Dutch secondary education. The Journal of Environmental Education, 30(2), 4-15.
• Ma, X. & Bateson, D.J. (1999). A multivariate analysis of the relationship between attitude toward science and attitude toward the environment. The Journal of Environmental Education, 31(1), 27-32.
• Meydan, A., ve Doğu, S. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevre sorunları hakkındaki görüşlerinin bazı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 267-277.
• Özdemir, A. (2003). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin çevre bilgi ve bilinçlerinin araştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Özey, R. (2001). Çevre sorunları. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Öznur, A.S. (2008). İşbirlikli öğrenme yaklaşımının öğretmen adaylarının çevreye ilişkin tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Özpınar, D. (2009). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları hakkındaki görüşleri (Afyonkarahisar ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Paraskevopoulos, S., Padeliadu, S. & Zafiropoulos, K. (1998). environmental knowledge of elementary school students in Greece. Journal of Environmental Education, 29(3):55.
• Sağır Ş., Aslan O. ve Cansaran A. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online E-Dergi, 7(2), 496-511.
• Şahin, H. ve Erkal, S. (2010). The attitudes of middle school students towards the environment. Social Behavior and Personality, 38(8):1061-1072.
• Tecer, S. (2007). Çevre için eğitim: Balıkesir ili ilköğretim öğrencilerinin çevresel tutum, bilgi, duyarlılık ve aktif katılım düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Tekin, H. (2002). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayıncılık.
• Tuncer, G., Sungur, S., Tekkaya, C. & Ertepınar, H., (2004). Environmental attitudes of the 6th grade students from Rural and Urban areas: A case study for Ankara. Hacettepe Universitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 167-175.
• Uzun, N. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi ve tutumları üzerine bir çalışma. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünal, F.T. (2009). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum, bilgi, duyarlılık ve aktif katılım düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma-Çorlu örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünlü, H. (1995). Yerel yönetim ve çevre. İstanbul: Çevre Bakanlığı Yayınları.
• Ürey, M. (2005). İlköğretim öğretmen ve öğrencilerinin çevreye karşı tutumları, yeterlilikleri ve çevre eğitiminde bölgesel farklılıklar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kars.
• Vural, M. (2003). En son değişiklikleriyle ilköğretim okulu programı. Erzurum: Yakutiye Yayıncılık.
• Worsley, A. & Skrzypiec, G. (1998). Environmental attitudes of senior secondary school students in South Australia. Global Environmental Change, 8(3), 209- 225
• Yaman, S., Deniz, M., & Akyiğit, G. (2010). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyonları ile çevreye ilişkin tutumları arasındaki ilişki. IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi İzmir.
• Yılmaz, Ö., Boone, W.J., & Andersen, H.O. (2004). Views of elementary and middle school Turkish students toward environmental issues. International Journal of Science Education, 26(12), 1527-1546.