Erzincan İli Farklı Su Kaynaklarından Cryptosporidium spp’ nin Moleküler Yöntemlerle Tespit Edilmesi

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 13, 24.03.2019

Seçil Yalçın Nalan Yıldırım Doğan

https://doi.org/10.18185/erzifbed.342568

Öz

Cryptosporidium son 30 yıldan beri insan ve birçok hayvan türünde önemli enterik protozoon patojen olarak kabul edilmektedir. Su ise Cryptosporidium’ un taşınmasında en önemli araçlardan biri olarak görülmektedir. Bu nedenle günümüzde Cryptosporidium içme sularında kontrol edilmesi gereken yeni ve en önemli kontaminantlardan biri haline gelmiştir. Buna dayanarak yapılan bu çalışmada Erzincan iline bağlı ilçe ve köylerden 2016 yılı Mart ve Ağustos ayları arasında, 6 ay boyunca topam 140 farklı noktadan içme ve kullanma suyu örneği toplanmıştır. Toplanan örneklere PCR ve LAMP tekniği uygulanmıştır. PCR ile toplanan örneklerden 6’ sı (% 4,3) pozitif sonuç verirken, LAMP ile 9’ u (% 6,4 ) Cryptosporidium spp. açısından pozitif olarak bulunmuştur. Çalışmamız sonucunda elde edilen veriler ile geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olan Erzincan ilinin sularındaki bu kirliliğe, enfekte hayvan dışkılarının çevreye bırakılması ve tarımda kullanılan atık suların çevresel sular aracılığı ile su kaynaklarına ulaşmasından kaynaklandığı, yağan yağmur ve nemli havanın, içme suyu ve çevresel sularda kontaminasyonu arttırdığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cryptosporidium parvum, içme ve kullanma suyu, LAMP

Determination Of Cryptosporidium spp by Molecular Methods In Different Water Resources Durin Erzincan

Öz

Cryptosporidiumhas been accepted as a major enteric protozoan pathogen in human and many animal species since last 30 years.Water is seen as one of the most important means of transporting Cryptosporidium.Today, Cryptosporidiumhas become one of the newest and most important contaminants to be controlled in drinking waters.Based on this, we have collected samples of potable water and drinking water from 140 districts and villages of Erzincan province between March and August of 2016 for 6 months.PCR and LAMP techniques were applied to the collected samples.PCR yielded 6 (4.3%) positive results in 140 water samples, whereas 9 (6.4%) of 140 water samples with LAMP were positive for Cryptosporidium spp.This data obtained as a result of our work and the contamination in the waters of Erzincan which is a livelihood of agriculture and livestock are caused by the exposure of infected animal feces to the environment and the access of agricultural  wastewater to the water resources through environmental waters and the contamination of wet rain and humid air and drinking water and environmental waters.

Kaynakça

• Aksoy Ü., Erbay A., Akısü Ç., Apa H., Özkoç S., Öztürk S., (2003) “ Intestinal parasites in children with neoplasms”, The Turkısh Journal of Pediatrics, 45:129-132
• Alhassan, A., Thekisoe, O.M., Yokoyama, N., Inoue, N., Motloang, M.Y., Mbati, P.A. (2007) “Development of loop-mediated isothermal amplification (LAMP) method for diagnosis of equine piroplasmosis”, Veterinary Parasitology, 143: 155-60 . Altıntaş K., (2002) “Tıbbi Parazitoloji” , Nobel Tıp Kitapevleri Yayınları, 170- 172.
• Ardıç N., (2007) “İçme sularında parazit ve diğer patojenlere karşı dezenfeksiyon uygulamaları ve ara konaklarla mücadelede kullanılan kimyasallar”, 5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi, İstanbul
• Butler B.J., Mayfield C.I., (1996) “Cryptosporidium spp. - A Review of the Organism, the Disease, and Implications for Managing Water Resources”, Waterloo Centre for Groundwater Research, Waterloo, Ontario, Canada.
• Casemore D.P., Sands R.L. and Curry A., (1985) “Cryptosporidium species a new human pathojen. J. Clin”, Pathol, 38: 1321-1326. Cheng, H.W., Lucy, F.E., Graczyk, T.K., Broaders, M.A., Tamang, L., Connolly, M., (2009) “Fate of Cryptosporidium parvum and Cryptosporidium hominis oocysts and Giardia duodenalis cysts during secondary wastewater treatments”, Parasitol Res 105: 689-96
• Current W.L., Bick P.H., (1989) “Immunology of Cryptosporidium spp”, Pathology and İmmunopathology Research, 8: 141-160.
• Current W.L. and Garcia L.S., ( 1991) “Cryptosporidiosis. Clin”, Microbiol. Review, 4(3), 325-358 . Delibaş, S., Kurugöl, Z., Pektaş, B., Vardar, F., Özen, S., Turgay, N., (2001) “Case report: Diarrhea due to Crytosporidium in a hypogamaglobulinemic child”, Acta Parasitologica Turcica 25: 113-114.
• Dietz, V., Vugia, D., Nelson, R., (2000) “Active, Moltisite, Laboratory-based Surveillance For Cryptosporidium parvum” Am J Trop Med Hyg 62: 368–372 . Dorny, P., Praet, N., Deckers, N., Gabriel, S., (2009) “Emerging food-borne parasites” Vet Parasitol 163: 196-206
• Eckert, J., Protozoa. In: Kayser, F.H., Bienz, K.A., Eckert, J., Zinkernagel RM (eds), (2005) “Medical Microbiology”, Thieme, New York, USA 476-542 Eisenberg, J.N.S., Lei, X., Hubbard, A.H,. (2005) “The Role of Disease Transmission and Conferred Immunity in Outbreaks: Analysis of the 1993 Cryptosporidium Outbreak in Milwaukee, Wisconsin”, Am J Epidemiol 161: 62–72.
• Ergüven, S., Arıkan, S., Akyön, Y., Yurdakök, K., Günalp, A., (1998) “Hipogama-globulinemili bir hastada Cryptosporidium, Giardia ve Hymenolepis koenfeksiyonu”, Ankara Mikrobiyoloji Bülteni Derg. 32(1), 85- 91.
• Fayer, R., Ungar, B.L., (1986) “Cryptosporidium spp. and Cryptosporidiosis”, Microbiol. Rev. 50(38), 458-486
• Fayer, R., (2000) “Waterborne and foodborne protozoa: Foodborne Diseases Handbook”, Eds: Huı, Y.H., Gorham, J.R., Murrell, K.D., Clıver, D.O, New York., 289-322
• Gödemerdan, A., Kalkan, A., Özkellekçi, A., Erensoy, A., Kılıç, S., Sırrı A., (1999) “İshalli çocuklarda Cryptosporidium spp. görülme sıklıgı”, Türkiye Parazitoloji Derg. 23:2
• Hashwey, R., Smith, N.H., Cron, S., Graviss, E.A., Chappell, C.L. and White, A.C., (1997) “Cryptosporidiosis in Houston, Texas a report of 95 cases”, Medicine, 76(2), 118-139
• Howe, A.D., Forster, S., Morton, S., Marshall, R., Osborn K.S., Wright P., Hunter, P.R., (2002) “Cryptosporidium Oocysts in a Water Supply Associated with a Cryptosporidiosis”, Outbreak. Emer. Infect. Dis., 8: 619-624.
• Irmak, H., (2008) “Giriş Sularla ilişkili hastalıklar” Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Ankara, 7.
• Karanis, P., Kourenti, K., Smith, H.V., (2007) “Waterborne transmission of protozoan parasites: a worldwide review of outbreaks and lessons learnt”, Journal of Water and Health, 5: 1–38.
• Kaypmaz, A., Vehid, S.,Köksal, S.,Can,G.,Toprak, N., Yurtsever, E., (2001) “Çevre Sağlığı” , Halk Sağlığı Ders Notları ,Nobel Tıp , 570-592.
• Köktürk, O., (2002) “Parazit hastalıkları grup baskısı. Toraks Derneği Akciğer Hastalıkları Tanı ve Tedavi Rehberi”, Toraks Dergisi, Cilt 3, Ek 5. Mac Kenzie, W.R., Hoxie, N.J., Proctor, M.E., Gradus, M.S., Blair, K.A., Peterson, D.E., (1994) “A massive outbreak in Milwaukee of Cryptosporidium infection transmitted through the public water supply”, N Engl J Med, 331:161–167
• Miller, D.L., Ligett, A., Radi, Z.A., Branch, L.O., (2003) “Gastrointestinal Cryptosporidiosis in a puppy”, Vet. Parasitol, 115, 199-204.
• Ok, Ü.Z., Üner, A. ve Korkmaz, M., (1995) “İmmün Yetmezlikte Önemi Artan Parazit Hastalıkları”, Türk Parazitoloji Derneği, Ege Ünv. Basımevi İzmir. 12: 98
• Ok, U.Z., Balcıoğlu, İ.C., (2007) “Cryptosporidiosis” Ed. Özcel, M.A., Özbel, Y., Ak, M., “Özcel’in Tıbbi Parazit Hastalıkları”, Meta Basım Matbaacılık, 388-91
• Prescott, L.M., Harley, J.P., Klein, D.A., (2002) “Human Diseases Caused by Fungi and Protozoa: Cryptosporidiosis”, In: Microbiology, The McGraw-Hill Companies, USA., 952-3
• Saygı, G. , (1998) “Temel tıbbi parazitoloji”, Esnaf Ofset Matbaacılık, 78-80
• Spano, F., Crisanti, A., (2000) “Cryptosporidium parvum: The many secrets of a small genome”, International Journal for Parasitology, 30: 553-565
• Taş, B., Candan, A.Y., Can, Ö., Topkara, S., (2010) “Ulugöl (Ordu)’ün bazı fiziko-kimyasal özellikleri”, Journal of Fisheries Sciences.com, 4 (3): 254-263
• Usluca, S., Aksoy, Ü., (2006) “Su kaynaklı bir parazit: Cryptosporidium”, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Parazitoloji Anabilim Dalı, DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi , 20(1): 65-74
• Yıldız, M., Çöplü, N., Kılıç, S., Babür, C., Öncül, Ö., Esen, B., (2001) “İshali olan solid tümörlü olgularda Cryptosporidium spp. araştırılması”, Türkiye Parazitoloji Dergisi 25: 1-8
• Yücel, A., (1989) “Ülkemizde Yeterince İncelenmeyen Enterik Patojenler” ed. Töreci, K., Anadolu Ünv. Basım evi, Eskişehir 102