Oxford Faydacılık Ölçeğı’nin Türk Kültürüne Uyarlama Çalışmasının Psikometrik Özellikleri

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 13, 132 - 147, 22.03.2019

Seda Erzi

https://doi.org/10.20304/humanitas.507126

Öz

Faydacı yargılara ilişkin çalışmalar genellikle ahlaki ikilemlere dayanmaktadır. Ancak Kahane ve ark. (2017) çalışmalarında faydacı yargılar arasında ayrım yapmıştır ve faydacılığın iki boyutunu ölçmek için yeni bir ölçek geliştirmiştir. Bu iki boyut, tarafsız yarar ve araçsal zarar olarak isimlendirilmiştir. Bu çalışma, Oxford Faydacılık Ölçeği’nin (OFÖ) uyarlanmış versiyonunun Türkiye örneklemindeki psikometrik özelliklerini kapsamlı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır (n = 290). Ölçeğin güvenirliği ile ilgili olarak iç tutarlılık ve madde-toplam korelasyon katsayıları yeterli bulunmuştur. Orijinal ölçeğe uygun olarak iki faktör modeli desteklenmiş (2 faktörlü model varyansı %54.24 düzeyinde açıklamıştır) ve doğrulayıcı faktör analizi yeterli bir uyum sağlamıştır. Geçerlilik çalışmaları için, ölçeğin yakınsak geçerliliği, subklinik psikopati, empati ve perspektif alma dahil olmak üzere, OFÖ toplam puanı tarafsız yarar ve araçsal zarar ile anlamlı düzeyde ilişkili bulunmuştur. Bu çalışmanın teorik ve pratik etkileri tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

faydacı muhakemeler, kişilik, yakınsak geçerlilik, doğrulayıcı faktör analizi, Oxford Faydacilik Ölçeği

Psychometric Properties of Adaptation of The Oxford Utilitarianism Scale to Turkish

Öz

Studies concerning utilitarian judgements have generally relied on sacrificial moral dilemmas. In their study, Kahane et al. (2017) made distinction between utilitarian judgements and developed a new scale to measure two dimensions of utilitarianism namely impartial beneficence and instrumental harm. This study aims to extensively examine the psychometric properties of adapted version of the Oxford Utilitarianism Scale in Turkish sample (n=290). Concerning the reliability of the scale, internal consistency and item-total correlation coefficients are found to be satisfactory. Consistent with the original scale two factor model was supported (2 factor solution was explained 54.24% of total variance) and confirmatory factor analysis revealed an adequate fit. As for the validity studies, convergent validity of the scale is supported revealing the association of OUS total, impartial beneficence and instrumental harm with conceptually related measures, which included sub-clinical psychopathy, empathy and perspective taking. The theoretical and practical implications of this study are discussed.

Anahtar Kelimeler

Oxford Utilitarianism Scale, utilitarian judgements, personality, convergent validity, confirmatory factor analysis

Kaynakça

• Baron, J., Gürçay, B., & Luce, M. F. (2018). Correlations of trait and state emotions with utilitarian moral judgements. Cognition and Emotion, 32(1), 116-129.
• Bartels, D. M., & Pizarro, D. A. (2011). The mismeasure of morals: Antisocial personality traits predict utilitarian responses to moral dilemmas. Cognition, 121(1), 154-161.
• Beauchamp, T. (2016). The Principle of Beneficence in Applied Ethics. Stanford encyclopedia of philosophy (Winter 2016 edition).
• Carmona-Perera, M., Verdejo-García, A., Young, L., Molina-Fernandez, A., & Pérez-García, M. (2012). Moral decisionmaking in polysubstance dependent individuals. Drug and Alcohol Dependence, 126, 389–392.
• Cevizci, A. (2012). Felsefe sözlüğü (3. baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Conway, P., & Gawronski, B. (2013). Deontological and utilitarian inclinations in moral decision making: a process dissociation approach. Journal of personality and social psychology,104(2), 216-235.
• Davis, M. H. (1983). Measuring individual differences in empathy: Evidence for a multidimensional approach. Journal of personality and social psychology, 44(1), 113.
• Demir, Ç. (2004) Pragmatizm üzerine bir deneme. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Duke, A. A., & Bègue, L. (2014). The drunk utilitarian: Blood alcohol concentration predicts utilitarian responses in moral dilemmas. Cognition, 134, 121–127.
• Gleichgerrcht, E., & Young, L. (2013). Low levels of empathic concern predict utilitarian moral judgment. PLoS ONE, 8(4), e60418.
• Greene, J., & Baron, J. (2001). Intuitions about declining marginal utility. Journal of Behavioral Decision Making, 14(3), 243-255.
• Greene, J. D., Morelli, S. A., Lowenberg, K., Nystrom, L. E., & Cohen, J. D. (2008). Cognitive load selectively interferes with utilitarian moral judgment. Cognition, 107(3), 1144-1154.
• Kahane, G., Everett, J. A., Earp, B. D., Caviola, L., Faber, N. S., Crockett, M. J., & Savulescu, J. (2017). Beyond sacrificial harm: A two-dimensional model of utilitarian psychology. Advance online publication. doi: org/10.1037/rev0000093
• Kahane, G., Everett, J. A., Earp, B. D., Farias, M., & Savulescu, J. (2015). ‘Utilitarian’judgments in sacrificial moral dilemmas do not reflect impartial concern for the greater good. Cognition, 134, 193-209.
• Karagöz, H. (2017). Spss ve Amos uygulamalı nitel -nicel- karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği (1. Baskı). İstanbul: Nobel Kitabevi
• Koenigs, M., Kruepke, M., Zeier, J., & Newman, J. P. (2012). Utilitarian moral judgment in psychopathy. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 7(6), 708–714.
• Kumru, A., Carlo, G. & Edwards, C. (2004). Olumlu sosyal davranışların ilişkisel, kültürel, bilişsel ve duyuşsal bazı değişkenlerle ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 19(54), 109- 125.
• Nichols, S., & Mallon, R. (2006). Moral dilemmas and moral rules. Cognition, 100(3), 530- 542.
• Özsoy, E., Rauthmann, J.F., Jonason, P.K., & Ardıç, K. (2017). Reliability and validity of the Turkish versions of Dark Triad Dirty Dozen (DTDD-T), Short Dark Triad (SD3-T), and Single Item Narcissism Scale (SINS-T). Personality and Individual Differences, 117, 11-14.
• Patil, I., Melsbach, J., Hennig-Fast, K., & Silani, G. (2016). Divergent roles of autistic and alexithymic traits in utilitarian moral judgments in adults with autism. Scientific reports, 6, 23637.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th Ed.), New Jersey: Pearson Education.