Farklı Alanlarda Görevli Fabrika Çalışanlarında Ağrı Şiddeti ve Kas Kuvvetinin Yaşam Kalitesine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 16, 30.01.2019

Tuğçe Yüşün Nur Tunalı Ayşenur Çetinkaya Melek Güneş Yavuzer

Öz

Amaç: Fabrika ortamında farklı birimlerde çalışan işçilerin,
çalıştıkları birimlere ve yaptıkları işe göre sahip oldukları kas kuvvetlerinin
belirlenmesi, işe bağlı gelişen kas iskelet sistemi sorunlarının (KİSS)
değerlendirilmesi ve bunların yaşam kalitesi üzerine etkisini araştırmaktır.

Yöntem: Makine ve inşaat sanayi alanında üretim yapan bir
fabrikanın imalat bölümüne bağlı “montajlama ve kaynak” bölümlerinde yürütülen
çalışmaya yaşları 22-51 yıl arasında değişen, 60 erkek birey alındı. Çalışmaya
katılan 30 birey ağırlıklı olarak ellerini kullanarak “kaynak” bölümünde
çalışırken, diğer 30 birey de ağırlıklı olarak bel kaslarını kullanarak
“montaj” bölümünde çalışmaktaydı. Yaşam kalitesi “Yaşam Kalitesi Ölçeği [Kısa Form 36 (SF 36)]”, ağrı şiddeti “Visual Analog
Skala (VAS)”, el bileği kavrama kuvveti “hand-grip dinamometre (hidrolik el
dinamometresi)” ve gövde kas kuvveti “manuel kas testi” ile değerlendirildi.

Bulgular: Fabrikada çalışmakta olan bireylerin çalıştıkları birimlere göre sahip
oldukları kas kuvvetleri arasında anlamlı fark bulunmazken, KİSS arasında
anlamlı fark bulundu (p). Kullanılan vücut
bölümlerine göre montaj bölümünde çalışan bireylerde KİSS ağırlıklı olarak bel
bölgesinde iken, kaynak bölümünde çalışan bireylerin KİSS daha çok el bileği
bölgesindeydi. Montaj bölümünde çalışanlarda VAS’ın SF-36 alt
parametrelerinden; vücut ağrısı, canlılık, ruh sağlığı ve mental sağlık
arasında; kaynak bölümünde çalışanlarda ise fiziksel fonksiyon, fiziksel rol,
vücut ağrısı, genel sağlık durumu ve fiziksel sağlık arasında pozitif
korelasyon saptandı (p0,05).

Tartışma: Çalışma esnasında yapılan tekrarlı hareketler,
kullanılan güç, ağır yük kaldırma, vibrasyon ve sık fleksiyon gibi bedensel
çalışma koşullarına dayalı fiziki risklerin KISS arttırdığı görülmektedir.
Fizyoterapistin de dahil olduğu bir ekip ile çalışanların bu risklere karşı
bilinçlendirilmesi; yaşam kaliteleri, iş performansları ve verimliliklerini
arttırmaya yönelik yürütülen çalışmaların arttırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

: Fabrika Çalışanları, Kas Kuvveti Ölçümü, VAS, SF-36

Kaynakça

• 1. Luttmann A., Jager M., Oriefahn B., Caffier G., Liebers F., Steinberg U. Preventing musculoskeletal disorders in the workplace.World Health Organisation (WHO), Berlin, 2003.
• 2. David G., Woods V., Li G., Buckle P. The development of the quick exposure check (QEC) for assessing exposure to risk factors for work related musculoskeletal disorders. Applied Ergonomics, 2008, 39:57-69.
• 3. Bevan S., Quadrella T., McGee R., Mahdon M., Vavrovsky A., Barham L..Fit for work? Musculoskeletal disorders in the European workforce. The work foundation, London, 2009.
• 4. Bernard BP. (Ed) Musculoskeletal disorders and workplace factors. A critical review of epidemiologic evidence for work-related musculoskeletal disorders of the neck, upper extremity and low back. National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH), Cincinnati, OH, 1997.
• 5. Gatchel RJ., Schultz IZ. Handbook of Occupational Health and Wellness, Handbooks in Health, Work and Disability. Springer Science+Business Media, New York, 2012.
• 6. İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Genel Yayın, No:146, Sayı:34, 2007.
• 7. Aksungur A. Dr. Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Çalışan Ebe ve Hemşirelerin İş Doyumu ve Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, (Danışman: Doç.Dr. Dilek Aslan), 2009.
• 8. Akbay A. Spinal ve Periferik Sinir Cerrahisi Grubu.Türk Nöroşirürji Derneği, 2008.
• 9. Otman S., Köse N. Tedavi Hareketlerinde Temel Değerlendirme Prensipleri, H.Ü., Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Yayınları, (4. Baskı), s.122, Ankara, 2008.
• 10. Tanır F., Güzel R., İşsever H., Polat U.Ç. Bir Otomotiv Fabrikasında Kas İskelet Sorunları ve İstirahat Raporu Alanlara Verilen Ergonomi ve Egzersiz Eğitimi Sonuçları. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 2013, 59: 214-21.
• 11. Nelson ZC., Schiller JS., Adams PF. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Health Statistics, Division of Health Interview Statistics, Hyattsville, MD 20782, USA, 2003.
• 12. Türkkan A. İşe Bağlı Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları ve Sosyoekonomik Eşitsizlikler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2009, 35 (2) 101-106.
• 13. Aydoğan N. Lomber Disk Hernisi Nedeniyle Cerrahi Girişim Uygulanan Hastaların Taburculuk Aşamasındaki Bilgi Gereksinimleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Programı, 2005.
• 14. Bakırcı N., Torun S.D., Sülkü M., Alptekin K. İstanbul’da Üç Tekstil Fabrikasında Çalışan İşçilerde Mekanik Bel Ağrısı. Toplum Hekimliği Bülteni, Cilt: 26, Sayı:2, 2007.
• 15. Comper MLC., Macedo F., Padula R.S. Musculoskeletal Symptoms, Postural Disorders and Occupational Risk Factors: Correlation analysis. Work, 2012, 41: 2445-2448.
• 16. Bilgiç E. İş Yerinde Ergonomik Risklerin Değerlendirilmesi: Tehlikeli Sınıfta Yer Alan Bir Fabrikanın Üretim Sahalarında Çalışan Kişilerin Kas İskelet Sistemi Yakınmaları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, (Danışman: Yrd.Doç.Dr. Ayşe Nilüfer Özaydın), 2013.
• 17. Tsigonia A., Tanagra D., Linos A., Merekoulias G., Alexopoulos E.C. Musculoskeletal Disorders Among Cosmetologist. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2009, 6: 2967-2979.
• 18. Altuğ M., Çankaya H., Gülen S. Bilgisayar Kullanıcılarında Ergonomik Değerlendirme. XIII. Fizyoterapide Gelişmeler Sempozyumu, 2010.
• 19. Silahlı B. Isometric Grip Strenght Distribution of a Turkish Sample as a Function of Posture and Support, Industrial Engineering, Yıldız Technical University, 2004.
• 20. Demirel, P. El Antropometrik Ölçümleri ve El Kavrama Kuvvetinin Farklı SporBranşlarında Karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Karaelmas ÜniversitesiSağlık Bilimleri Enstitüsü Anatomi Anabilim Dalı, Zonguldak, 2005.
• 21. Demiral Y. Çalışanlarda ve İşsizlerde Yaşam Kalitesine Etki Eden Etmenler ve Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Karşılaştırılması, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir, (Danışman: Prof.Dr. Zuhal Okuyan), 2001.
• 22. Telatar T.G. Sanayide Çalışan 20-24 Yaş Grubu Erkeklerin Yaşam Kalitesi ve Riskli Davranışlarının Belirlenmesi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Ankara, (Prof. Dr. Hilal Özcebe), 2007.
• 23. Aytar A. Kas İskelet Sistemi Hastalıklarına Bağlı Kronik Ağrıların Yaşam Kalitesi Üzerine Olan Etkileri, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, (Danışman: Doç.Dr. Emine Handan Tüzün), 2007.