8. Sınıf Öğrencilerinin Siber Zorbalık Eğilimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Sakarya İli Adapazarı İlçesi Örneği

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 42 - 58, 07.05.2019

Cüneyt Öztürk

Öz

Bu çalışmada Sakarya İli Adapazarı İlçesinde 2017-2018 eğitim-öğretim yılında 8.sınıf düzeyinde öğrenim görmekte olan öğrencilerin siber zorbalık eğilimleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmada 722 (386 kız, 336 erkek) öğrenci örneklem olarak belirlenmiştir. Çalışmada Arıcak, Kınay ve Tanrıkulu (2012) tarafından geliştirilen 24 maddeden oluşan siber zorbalık ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda, erkek öğrencilerin siber zorbalık eğilimlerinin, kız öğrencilerin siber zorbalık eğilimlerine göre anlamlı derecede yüksek olduğu görülmüştür. Devlet okullarında ve özel okullarda 8. sınıf düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin siber zorbalık puanlarının benzer olduğu belirlenmiştir. Yüksek düzeyde internet kullanma becerisine sahip öğrencilerin siber zorbalık eğilimlerinin; orta düzeyde internet kullanma becerisine sahip öğrencilerin siber zorbalık eğilimlerine göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. Öğrencilerin günlük internet kullanım süresi arttıkça siber zorbalık eğilimlerinin arttığı görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin aylık ortalama gelir düzeylerine siber zorbalık eğilimlerinin farklılaşmadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Siber Zorbalık, Sosyoekonomik Düzey, Cinsiyet, İnternet Kullanım Becerisi

Assessment of Cyberbullying in 8th Grade Students in Aspect of Different Variables (Sample students, Sakarya/Adapazarı)

Öz

In
this study is to investigate the cyber bullying status of the middle school
students in the 8th grade of secondary school in the 2017-2018 academic year in
Adapazarı district of Sakarya province. The screening model was used for this
purpose. In this study, 722 (386 female, 336 male) students studying in the 8th
grade of state and private secondary schools in Adapazarı district of Sakarya
province were taken as a sample. The cyber bullying scale consisting of 24
items and one factor developed by Arıcak, Kınay and Tanrıkulu (2012) was used
in order to investigate the students' cyber bullying status. As a result of the
analysis of the data obtained, it was seen that cyber bullying averages of
female gender students were significantly lower than the cyberbullying averages
of male gender students. It was determined that cyberbullying scores of 8th
grade students studying in state and private secondary schools were similar. It
was determined that there was a statistically significant difference between
the students who have medium level internet use and cyber bullying average of
students who have high level of internet usage skills in favor of students who
have medium level internet use skills. It was found that there was a
statistically significant difference between the daily internet usage times and
the students' cyberbullying average scores. In addition, it was found that the
cyber bullying scores of the students whose families had different incomes were
similar.

Anahtar Kelimeler

Cyber Bullying, Socioeconomic Level, Gender, Internet Use Skills

Kaynakça

• Arıcak, O. T., Tanrıkulu, T., & Kınay, H. (2012). Siber Mağduriyet Ölçeği’nin İlk Psikometrik Bulguları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(11),
• Ayas, T, ve Horzum, M.B. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Sanal Zorba Ve Mağdur Olma Durumu. İlköğretim Online, 11(2), 369-380.
• Ayas, T. & Pişkin, M. (2011). Lise Öğrencileri Arasındaki Zorbalık Olaylarının Cinsiyet, Sınıf Düzeyi Ve Okul Türü Bakımından İncelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 550-568.
• Bayar, Y. (2010). Okul Sosyal İklimi İle Geleneksel Ve Sanal Zorbalık Arasındaki İlişkiler: Genelenmiş Akran Algısının Aracılığı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Psikoloji Bölümü / Psikoloji Anabilim Dalı / Gelişim Psikolojisi Bilim Dalı
• Beran, T. & Li, Q. (2005). Cyber Harassment: A Study of New Method for an Old Behavior, Journal of Educational Computing Research, 32(3), 265-277.
• Betts, L. R. (2016). Cyberbullying approaches, consequences and interventions. London:Palgrave Macmillan. doi:10.1057/978-1-137-50009-0
• Burnukara, P. (2009). İlk ve orta ergenlikte geleneksel ve sanal akran zorbalığına ilişkin betimsel bir inceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Çayırdağ, N. (2006). İlköğretim 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Okul Kültürünü Algılayışları İle Zorbalık Eğilimleri Ve Zorbalıkla Baş Etme Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü/Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı
• Çetinkaya, B. (2010). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinde Siber Zorbalığın Yaygınlığı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya
• Çifçi, S. (2010). Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Düzeyleri ile Empatik Eğilim Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi /Sosyal Bilimler Enstitüsü/Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı/Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı.
• Çubukcu, A., & Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri, Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5: 149-174Elmas, B. (2016). Öğretmen Adaylarının Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet AlgıDüzeylerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Ensitüsü, Afyon.
• Erdur-Baker, Ö & Kavşut F. (2007). Akran Zorbalığının Yeni Yüzü: Siber Zorbalık. Eğitim Araştırmaları (EJER), 27, 31-42.
• Erdur-Baker, Ö. (2013). Görünümleri ve İlgili Değişkenleriyle Siber Zorba ve Siber Kurbanlar. 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı.
• Eroğlu, Y. (2011). Koşullu Öz-Değer, Riskli İnternet Davranışları, İnternet Kullanım Sıklığı ve Siber Zorbalık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı / Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bilim Dalı.
• Eroğlu, Y. (2014). Ergenlerde Siber Zorbalık ve Mağduriyeti Yordayan Risk Etmenlerini Belirlemeye Yönelik Bütüncül Bir Model Önerisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Gelibolu, M . F., Bayır, E. A., Demiralay, R. ve Akdenizli, İ. (2016). Öğrencilerin Siber Mağduriyet Yaşama Durumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. 3.Uluslararası Eğitimde Yeni Yönelimler Konferansı, 107-115
• Gürgün, S. ve İşman, A. (2008). Özel okullarda öğrenim gören ilköğretim öğrencilerini internete yönelik tutum ve düşünceleri (Acarkent Doğa Koleji örneği). 8. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı, Anadolu Üniversitesi, 3(3), Makale No: 01 ISSN: 2146-9199.
• Hague , B. N. and Loader, B. D. (2005). Digital democracy: an introduction. Hague,B. N. and Loader, B. D. (Ed.), Digital democracy: discourse and decision making in the information age (p. 3-22). London: Taylor & Francis.
• Hinduja, S.& Patchin, J.W. (2009). Bullying Beyond the Schoolyard: Preventing and Responding to Cyberbullying, California: Carwin Pres.
• Hinduja, S., ve Patchin, J. W. (2015). Bullying beyond the schoolyard preventing and responding to cyberbullyin. USA: Corwin.
• Horzum, M.B & Ayas, T. (2014) Orta Öğretim Öğrencilerin Psikolojik Belirtilere Göre Sanal Zorba Ve Sanal Mağdur Düzeylerinin Yordanması. Online Journal Of Technology Addiction & Cyberbullying, 1 (2) , 21-36.
• Kartal, H. ve Bilgin, A. (2007), “İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Bir Zorbalık Karşıtı Program Uygulaması: Okulu Zorbalıktan Arındırma Programı”, Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 3(2),207-227
• Kavuk, M. ve Keser, H. (2015). İlköğretim Okullarında Siber Zorbalık. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31(3), 520-535.doi:10.16986/ HUJE.2015014222.
• Kuzu, A., Odabaşı, H.F. & Günüç, S. (2013). Evaluation of a Social NetworkActivity within the Scope of the Digital Citizenship. World Journal on Educational
• Küçük, S. (2016). Siber Zorbalık Ölçeği Türkçe Uyarlaması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• Manap, A. (2012). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencileri Ve Siber Zorbalık: Samsun İli Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Metli, G. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet ve İnsani Değerleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul
• Muslu G.K. ve Bolışık B. (2009). Çocuk ve gençlerde internet kullanımı. TAFP reventive Medicine Bulletin,, 8 (5): 445-450
• Olweus, D. (1992). Bullying Among School-Children: Intervention and prevention, InR. Peters, R. Mc Mahon & V. Quinsey (Eds), Aggression And Violence Throughout The Life Span, Newburry Park, CA, Sage.
• Olweus, D. (1993). Bullying at School: What We Know and What We can Do? Oxford and Cambridge, MA: Blackwll Publishers
• Olweus, D. (1999). The Nature of Scholl Bullying: ACross National Perspective. London and NewYorkRoutledge
• Padır, M. A., Eroğlu, Y., ve Çalışkan, M. (2015). Ergenlerde öznel mutluluk ile siber zorbalık ve mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction ve Cyberbullying, 2(1), 32-51.
• Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: Tanımı, Türleri, İlişkili Olduğu Faktörler Ve Alınabilecek Önlemler, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 531-562.
• Salı, J., Başak, B. ve Akca, E. (2015). Türkiye’de Ortaokul Öğrencileri Arasında Siber Zorbalık Anadolu Journal of Educational Sciences International. 5(2), 109-130.Doi: 10.18039/ajesi.59645.
• Schenk, A.M.ve Fremouw, W.J. (2012). Prevalence, psychological impact, and copingof cyberbully victims among college students. Journal of School Violence, 11(1), 21-37.
• Semerci, A. (2017). Lise Öğrencilerinin Siber Zorbalık ve Mağduriyet Durumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1285-1300
• Şahin, M. ve Akbaba, S. (2017). Okulda ve sanal ortamda zorbalık ve empati. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Şahin, M., Sarı, S.V., Özer, Ö. & Er, S.H. (2010). Lise Öğrencilerinin Siber Zorba Davranışlarda Bulunma Ve Maruz Kalma Durumlarına İlişkin Görüşleri, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 257-270.
• Taylan, H., Aydın, F. ve Topal, M. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorba Olma Durumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Sakarya İli Örneği. Online Journal Of Technology Addiction & Cyberbullying, 4(1). 41
• Topçu, Ç. (2008). Siber Zorbalığın Empati, Toplumsal Cinsiyet, Geleneksel Zorbalık, İnternet Kullanımı ve Yetişkin Denetimiyle İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Bölümü.
• Topçu, Ç., Erdur-Baker, Ö. & Çapa-Aydın, Y. (2008). Examination of Cyberbullying Experiences among Turkish Students from Different School Types. Cyberpsychology & Behavior, 11 (6), 643-648.
• Turan S .ve Karasu Avcı E. (2018). 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı'nın Dijital Vatandaşlık Bağlamında İncelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 2018, 1(1),28-38.
• Utku M. (2015) Üniversite Öğrencilerinin Vatandaşlık Ve Sosyal medya Sosyal Ağ) Vatandaşlık Algısının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erzincan.
• Willard, N. (2005). Educator’s Guide to Cyberbullying and Cyberthreats, OSDF Nation Conferance Tying It All Together: Compehensive Stratiges for safe and drug-free schols.
• Yaman, E., Eroğlu, Y. & Peker, A. (2011). Başa çıkma stratejileriyle okul zorbalığı Ve siber zorbalık, İstanbul: Kaknüs.
• Ybarra, M., Diener-West, M. & Leaf, P.J. (2007). Examining the Overlap in Internet Harassment and School Bullying: Implications for School İntervention. Journal of Adolescent Health, 41, 42-50.
• Ybarra, M.L. & Mitchell, K.J. (2004). Online aggressor/targets, aggressors, and targets:A comparison of associated youth characteristics, Journal Of Child Psychologyand Psychiatry