İŞLETME DÜZEYİ FAALİYETLERİNİN SİPARİŞ KARLILIĞINA ETKİSİNİ AHP VE TOPSİS YÖNTEMLERİYLE ANALİZ EDİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 159 - 187, 31.08.2018

Hakan Çelik , Recep Yılmaz , Kamil Taşkın

https://doi.org/10.22139/jobs.439727

Öz

Amaç: İşletme düzeyi faaliyet giderlerinin
maliyetlere ve karlılık düzeyine etkisini araştırmaktır.

Yöntem:
AHP ve TOPSIS ile karlılık değişimi ve FTM ile de maliyetlere olan etkisi
incelenmiştir.

Bulgular:  Birim maliyetlerin artmıştır ve karlılık
analize etkisi belirlenmiştir.

Sonuç: Maliyetleme ve karlılık çalışmalarında,
işletme düzeyi giderleri dağıtılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

FTM, Karlılık Analizi, AHP, topsis

THE ANALYSIS OF THE EFFECT OF MANAGEMENT LEVEL ACTIVITIES ON ORDER PROFITABILITY LEVEL WITH AHP AND TOPSIS METHODS

Öz

Aim: The purpose of this study is to investigate the impact of operating-level operating costs on costs and profitability.

Method: The cost impact of management-level expenses was examined by the FTM system. The change in profitability level and the most profitable customer analysis were evaluated with AHP and TOPSIS  methods.

Findings: The increase in the share of fixed costs within unit costs was caused by the fact that a significant share of the business-level costs were reflected as fixed costs. In addition, the distribution of management-level costs has increased fixed and variable costs. Although this has significantly affected the level of profitability , it has been determined that the effect on the most profitable customer order is less. 

Results: In costing and profitability studies, management-level expenses should be distributed.

Anahtar Kelimeler

ABC, Profitability Analysis, AHP, TOPSIS

Kaynakça

• Akın, O. (2014). Çağdaş Maliyetleme Yaklaşımlardan Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemi ve Ekmek Üretim İşletmelerinde Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(24): 117-134.
• Akmeşe, H., ve Kaya, S. (2017). Otellerde Yönetim Muhasebesi Uygulamaları: Maliyet-Hacim-Kâr Analizleri Üzerine Bir Uygulama. Social Sciences Studies Journal, 3(1): 1840-1849.
• Alkan, A. T. (2005). Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi ve Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13:39-56.
• Altıparmak, S. (2011), Genel Üretim Giderlerinin Dağıtımında Farklı Bir Yaklaşım: Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Bir Çentik İşletmesinde Uygulama., Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arıbaş, M. ve Özcan, U. (2016). Akademik Araştırma Projelerinin AHP ve TOPSIS Yöntemleri Kullanılarak Değerlendirilmesi. Politeknik Dergisi, 19(2): 163-173.
• Armağan, E. (1997). Bir Karar Verme Aracı Olarak Maliyet-Hacim-Kar Analizleri : Aydın Kimya Sanayi ve Ticaret (AYKİM) A.Ş' de Bir Uygulama, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aslan, S. ve Varol, N. B. (2010). Lojistik Zincirinde Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yöntemine Göre Depolama Maliyetleri ve Bir Örnek Uygulama. Muhasebe ve Denetime Bakış, 1(1): 68-88.
• Bekçioğlu, S., Gürel, E. ve Kızılyalçın, D. E. (2014). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme: Zeytin Sektörü Uygulaması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 62:19-36.Büyükmirza, H. K. (2016). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi. 21.baskı. Gazi Kitabevi..
• Cooper, R. ve Kaplan, R. S. (1991). Profit Priorities from Activity-Based Costing. Harward Business Review, 130-135.
• Çalışkan, H., Kurşuncu, B., Kurbanoğlu, C. ve Güven, Ş. Y. (2012). TOPSIS Metodu Kullanılarak Kesici Takım Malzemesi Seçimi. Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi, 9(3): 5-42.
• Dalcı, İ. ve Danış, V. N. (2005). Activity-Based Cost-Volume-Profit Analysis: Another Approach To Break-Even Analysis. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2): 227-244.
• Demir, O. ve Kızıloğlu, S. (2012). Tortum-Uzundere Yöresinde Bulunan Alabalık İşletmesinde Maliyet ve Karlılık Analizi. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 22(B): 16-25.
• Elmacı, O. ve Tutkuval, K. (2015). Mamul Maliyetlerinin Hesaplanmasında Geleneksel ve Çağdaş Maliyetleme Sistemlerinin Yeterliliklerinin Karşılaştırılmasına Yönelik Betimsel Bir Çalışma, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17(2): 261-304.
• Erden, S. A. (2004). Geleneksel Maliyet Hacim Kar Analizinin Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yaklaşımı ile Bütünleştirilmesi ve Stratejik Önemi. Öneri Dergisi, 6(22):7-93
• Geyik, O., Tosun, M., Ünlüsoy, S., Hamurcu, M. ve Eren, T. (2016). Kitap Basımevi Seçiminde AHP ve TOPSİS Yöntemlerinin Kullanımı. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(6): 106-126.
• Güzeldere, T. A. (2007), Üretim İşletmelerinde Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yaklaşımı ve Bir Uygulama, Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Holmen, J. S. (1995). ABC vs. TOC: it's a matter of time. Management Accounting, 76(7): 37-40.
• Ihemeje, J. C. , Okereafor, G. ve Ogungbangbe, B. M. (2015). Cost-volume-profit Analysis and Decision Making in the Manufacturing Industries of Nigeria. Journal of International Business Research and Marketing, 1(1):.7-15.
• İçöz, F. F. (2015), Maliyet Muhasebesi Çerçevesinde Maliyet-Hacim-Kar Analiz Sisteminin Oluşturulması: Bir Geri Dönüşüm Firmasında Vak'a Çalışması, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kamışlı, M. (2015), Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Makine Sektöründe Bir Uygulama, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaygusuz, S. Y. ve Dokur, Ş. (2016). Ms Office Excel Programını Kullanarak Üretim veya Satın Alma Kararı Verilmesine İlişkin Bir Model.Akademik Bakış, 1(8): 1-19.
• Kılıç, M. (2002). Belirsizlik Ortamında Maliyet-Hacim-Kar Analizileri ve Örnek Bir İşletmede Normal Dağılıma Uyarlanması, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kısakürek, M. M., Yılmaz, A. ve Kılıç, E. (2011). Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi Anjiyo Ünitesi Maliyet-Hacim-Kar Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (37):42-59.
• Köse, T., Köse, S. D. ve Uyar, B. (2015). Özel Bir Hastanenin Tomografi Ünitesinde Maliyet-Hacim-Kar Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1): 145-173.
• Kurşunel, F., Alkan, A. T. ve Büyükşalvarcı, A. (2007). Faaliyet Tabanlı Maliyet/Yönetim Sisteminin İşletme Etkin Karar Verme Sürecine Etkisi Üzerine. Akademik Bakış, 11, 2-10.
• Ocak, S., Gider, Ö., Top, M. ve Akar, Ç. (2004). Muğla Devlet Hastanesi Tomografi Ünitesi Maliyet-Hacim-Kar Analizi. Hacattepe Sağlık İdaresi Dergisi, 7(1): 3-38.
• Pazarçeviren, S. Y. ve Şahin, N. K. (2013). Rekabetçi Fiyat Belirlemede Faaliyet Tabanlı Direkt Maliyetleme Sistemi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(29): 243-259.
• Soy, A. (2010), Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemi : Gıda Sektöründe Bir Uygulama, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şenel, Ö. S. (1990). Risk ve Belirsizlik Düzeyinde Maliyet Hacim Kar Analizlerine Simulasyon Yaklaşımı ve Bir İmalat İşletmesinde Uygulama, Yayınlanmış Doktora Tezi, Eskişehir : Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şengür, E. D. (2013). İmalat İşletmelerinde Faaliyet Tabanlı Maliyetlemenin Önemi ve Bir Vak'a Analizi. İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 74 :119-143.
• Tekez, E. K. ve Bark, N. (2016). Mobilya sektöründe bulanık TOPSIS yöntemi ile tedarikçi seçimi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 20(1): 55-63.Topçu, M. K. (2013). Güncel Maliyetleme Yaklaşımları: Kavramsal Bir İnceleme. Akademik Bakış Dergisi, 1(34):1-18.
• Unutkan, Ö. (2010). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemi ve Bir Uygulama, Mali Çözüm, 97:87-105.
• Var, T. Ve Bolat, M. (2008). Kar Amaçlı Olmayan İmalat İşletmelerinin Maliyet Muhasebesi Problemi: Bir Model. İTÜ Dergisi, 7(4): 26-35.Yamaltdinova, A. (2017). Kırgızistan Bankalarının Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemiyle Değerlendirilmesi. International Review of Economics And Management, 5(2): 68-87.
• Yağmurlu, N. (2009). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve İnşaat Sektöründe Bir Uygulama. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Isparta :Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, Ş. ve Aktaş, R. (2015). Özel Eğitim Kurumlarında Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yönteminin Kullanılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(44): 155-167.