Slang in the Turkish Language as a Social, Linguistic, and Semiotic Phenomenon

Yıl 2009, Cilt: 8 Sayı: 1, 299 - 316, 01.06.2009

Olga Razuvajeva

Öz

The topic of the article is the phenomenon of slang in the Turkish language. An examination of the phenomenon and its place in contemporary Turkish culture is followed by a description of slang from a semiotic point of view. Particular attention is given to the morphological, syntactic, semantic, and pragmatic levels of slang. 

Anahtar Kelimeler

Turkish, slang, sociolinguistics, subculture, semiotics, metaphor

Bir Sosyal, Dilbilimsel ve Semiyotik Fenomen Olarak Türkçede Argo

Öz

Argo çok yönlü bir dilsel fenomendir. Dilbilimsel antropoloji ile toplum dilbilimin bugünkü yaklaşımları argoyu konuşma diline özgü olan ve çoğunlukla alt kültürü ifade eden bir söz varlığı olarak tanımlarlar. Yazınsal ve standart dil ile zıtlık içinde bir dilsel fenomen olan argo, dilin, toplumsal kesimler arasında derinleşen ayrımlaşmanın sonucu olarak oluşan ve toplumun bir alt kültürüne ait düşünce, anlamlar ile değerler sistemini ifade eden bir parçasıdır. Türk argosuna dair ilk örnekler karşımıza 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmud’un “Divanü Lûgat-it-Türk” adlı eserinde çıkmıştır. Fakat bu fenomene karşı büyük bir bilimsel ilgi ancak 20. yüzyılın ortasında duyulmuş; bu ilginin bir sonucu Ferit Devellioğlu “Türk Argosu. İnceleme ve Sözlük” adlı eserini kaleme almıştır. Son zamanlarda argo üzerine çok sayıda kitap yayımlanmıştır: Halil Ersoylu, Mehmet Arslan, Ali Püsküllüoğlu, Hulki Aktunç ve Filiz Bingölçe’nin çalışmaları; ayrıca 2003 yılında Prof. Dr. Emine Gürsoy Naskali ve Doç. Dr. Gülden Sağol editörlüklerinde çıkan ‘Türk Kültüründe Argo’ adlı derleme de argo fenomeninin incelenmesine önemli bir katkı sağlamıştır. Argo fenomeni çeşitli metot ve yaklaşımlar vasıtasıyla incelenebilir. Bu makalenin amacı, argoyu semiyotik bakış açısıyla anlatmak ve argonun yapıbilimsel, sözdizimsel, semantik ve pragmatik düzeylerini göstermektir. Ayrıca, makalede argonun çağdaş Türk kültüründeki yeri de tartışılmaktadır. Argo, belirli bir alt kültürü ifade etmemekle birlikte çeşitli sosyal sınıfların ve farklı yaş, cins ve meslek gruplarının dillerinde de yaygın kullanım bulmaktadır. Makalede argo terimi en geniş anlamıyla ele alınmış; argo sözcük örnekleri arasında gençlik dilinden, hırsız dilinden, uyuşturucu müptelalarının dilinden argo örnekleri verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal, Dilbilimsel, Semiyotik Fenomen

Kaynakça

• Aksan, Doğan (1995), Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim), Ankara: Levent Ofset Mat. ve Yayıncılık.
• Arslan, Mehmet (2004), Argo Kitabı, Istanbul: Kitabevi 234.
• Bakhtin, Mikhail (2000), Unitary Language, The Routledge Language and Cultural Theory Reader. Edited by Lucy Burke, Tony Crowley and Alan Girvin, London and New York: Routledge.
• Bloomfield, Leonard (2000), Speech-communities, The Routledge Language and Cultural Theory Reader. Edited by Lucy Burke, Tony Crowley and Alan Girvin. London and New York: Routledge.
• Bolinger, Dwight (1975), Aspects of Language, New York: Harcourt Brace Jovanovich.
• Сhandler, Daniel (2007), Semiotics: The Basics, London and New York: Routledge.
• Crystal, David (2001), Language and the Internet, Cambridge: Cambridge University Press.
• Çifçi, Musa (2006), Argonun Niteliği ve Argoya Bakış Açımız, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi (Journal of Turkish World Studies), Cilt VI, Sayı 2, Izmir.
• Danesi, Marcel (1999), The Dimensionality of Metaphor, Sign System Studies, Volume 27, Tartu: Tartu University Press.
• Devellioğlu, Ferit (1945), Türk Argosu (Genel Inceleme ve Sözlük), Istanbul: İbrahim Horoz Basımevi.
• Ersoylu, Halil (2004), Türk Argosu Üzerine İncelemeler, Istanbul: L&M Yayınları.
• Halliday, M.A.K (1976), Anti-Languages, American Anthropologist, New Series, Vol. 78, No.3, Blackwell Publishing.
• Hock, Hans Henrich; Joseph, Brian D (1996), Language History, Language Change, and Language Relationship. An Introduction to Historical and Comparative Linguistics, Berlin: Mouton de Gruyter.
• Jakobson, Roman (1960), Closing Statement: Linguistics and Poetics, Style in Language. Ed. Sebeok. New York: Wiley.
• Korkmaz, Zeynep (1992), Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları 575.
• Lakoff, George; Johnson, Mark (1980), Metaphors We Live By, Chicago and London: University of Chicago Press.
• Lerman, Paul (1967), Argot, Symbolic Deviance and Subcultural Delinquency, American Sociological Review, Vol. 32, No. 2, American Sociological Association.
• Lewis, G.L (1967), Turkish Grammar, Oxford: Clarendon Press.
• Macaulay, Ronald (2006), The Social Art. Language and Its Uses, New York: Oxford University Press.
• Matthews, P.H (1997), Oxford Concise Dictionary of Linguistics, Oxford: Oxford University Press.
• Özkan, Nevzat (2003), Gizli Dil Olarak Argonun Fonksiyonu Üzerine, Türk Kültüründe Argo. Ed. Emine Gürsoy – Naskali, Gülden Sağol, Haarlem: Türkistan ve Azerbaycan Araştırma Merkezi Yayını (Publications of Turkestan and Azrtbaijan Research Centre).
• Sapir, Edward (1966). Culture, language, and personality. Selected essays, edited by David G. Mandelbaum, Berkeley and LA: University of California Press.
• Solomon, Thomas (2005), ‘Living underground is tough’: authenticity and locality in the hip-hop community in Istanbul, Turkey, Popular Music, Volume 24/1, Cambridge: Cambridge University Press.
• Aktunç, Hulki (2002), Türkçenin Büyük Argo Sözlüğü, Istanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Argo sözlüğü. Accessed 25 February 2009 from http://argosozluk.com/tr/ .
• Bingölçe, Filiz (2001), Kadın Argosu Sözlüğü, Istanbul: Metis Yayınları.
• Bingölçe, Filiz (2005), Kadın Argosu Sözlüğü-2, Ankara: Alt-Üst Yayınları.
• Püsküllüoğlu, Ali (2004), Türkçenin argo sözlüğü, Ankara: Arkadaş Yayınları.
• “Slang”, Encyclopaedia Britannica. Accessed 20 February 2009 from http://www.search.eb.com/eb/article-9108462 .
• Türkçe sözlük (1998). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.