Türkiye’de Sağlık Okuryazarlığı Politikalarının Hastaneler Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 1, 132 - 143, 25.03.2019

Gamze Kutlu Yasemin Akbulut

https://doi.org/10.18521/ktd.410677

Cited By: 3

Öz

Amaç:
Türkiye’de hastanelerde sağlık okuryazarlığına yönelik geliştirilen politikalar
konusunda farklı kurumlarda çalışan uzmanların görüşlerinin belirlenmesi
amaçlamıştır. Bu amaçla, hastanelerde sağlık okuryazarlığı politikalarının
paydaşlar tarafından nasıl tanımlandıkları, politikaların uygulamadaki yeri,
toplumsal faydası, önündeki engeller ve öneriler ortaya konulmaktadır.

Yöntem:
Çalışmada
araştırma grubunun belirlenmesinde paydaş analizi ve amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmış
ve bu kapsamda üniversiteler, sağlık bakanlığı, medya kuruluşları, sağlık
kurumlarında konu ile ilgili çalışanlar belirlenmiştir. Buna göre, araştırmaya
katılmayı kabul eden 13 kişi araştırma grubunu oluşturmuştur. Veri toplama
aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin
analizinde, niteliksel veri analizine imkân veren bir yazılım programı
kullanılarak, tema ve alt temaların gösteriminde kod-ilişkiler ve kod-matris
tabloları oluşturulmuştur.

Bulgular: Sağlık okuryazarlığı
düzeyinin artması toplumsal refahı da artırmaktadır. Bu bağlamda, politikaların
geliştirilmesi ile toplumsal faydanın artışına yönelik görüşler, ekonomik
açıdan iyileşmeler, uygun sağlık davranışlarının geliştirilmesi, memnuniyet ve
verimliliğin artması olarak üç alt temada toplanmıştır. Buna göre, ekonomik
açıdan gereksiz kullanımın engelleneceği, sağlık harcamalarını ve maliyetleri
azaltacağı bulunmuştur. Bununla birlikte, bilinçli hasta profili oluşturulması
ve hastanın tedaviye uyumu ile beklenen sağlık davranışlarının artacağı
belirtilmiştir. Ayrıca, işbirliği yapılması gereken kuruluşlar konusunda
katılımcıların çoğunluğu Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı’nı ifade
etmişlerdir.

Sonuç:
Sağlık okuryazarlığı önemli bir politika konusu olarak değerlendirilmekte ve
konuyla ilgili uzanmalar tarafından da önemi vurgulanmıştır. Sağlığa ayrılan
kaynakların verimli ve eltili kullanımında, kaliteli sağlık hizmetinin
sunulmasında dikkatlerin sağlık okuryazarlığı üzerinde olması beklenmektedir.
Son olarak, politika yapıcılar arasında bu işe değer veren ve sağlık
okuryazarlığının gelişmesinin olumlu çıktıları artıracağı vizyonuna sahip olan
kişiler olması gerektiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Hastane Yönetimi, Politika Analizi, Sağlığın Geliştirilmesi

Evaluation of the Health Literacy Policies in Turkey in terms of the Hospitals

Öz

Objective: This study aimed to determine the opinions of
stakeholders on policies developed for health literacy in hospitals in
Turkey.  For this purpose, how health literacy is defined by stakeholders
in hospitals, social benefits, challenges in this area and suggestions are
presented.

Methods: In the study, stakeholder analysis and purposeful sampling method were
used in the study group and this context, universities, ministry of health,
media organizations and healthcare institutions have been identified as
stakeholders. Accordingly, 13 people who agreed to participate in the survey
have formed the research group. Semi-structured interview form was used as data
collection tool. In the analysis of the data, code-relationships and
code-matrix tables were created in the representation of the themes and
sub-themes using a software program that allows qualitative data analysis.

Results: The increase in the level of health literacy also increases social
well-being. In this context, the views on the development of policies and the
increase of social benefit are collected in three sub-themes as economic
improvements, development of appropriate health behaviours, increase of
satisfaction and productivity. Accordingly, it was found that economically
avoiding unnecessary use would reduce health spending and costs. However, it
has been stated that the conscious patient profile and the compliance of the
patient with the treatment will increase the expected health behaviours. In
addition, the majority of participants in the organizations that should be
cooperated expressed the Ministry of Health, the Ministry of National
Education.

Conclusion: Health literacy is considered as an important policy
issue, and emphasis has been placed on the importance of relevant experts. It
is expected that attention will be on health literacy in providing efficient
and effective use of the resources allocated to health and in providing quality
health care. Among policy makers, they argued that it should be people who
value this work and who have the vision of enhancing the positive outcomes of
the development of health literacy.

Anahtar Kelimeler

Healthcare Management, Policy Analysis, Health Improvement

Kaynakça

• 1. Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 2000; 15(3): 259-267.
• 2. Avcı E. Annelerin anne sütüyle ilgili sağlık okuryazarlık düzeylerini değerlendirme aracı geliştirme, sağlık okuryazarlık düzeylerini ve etkileyen faktörleri saptama. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. 2013. Ankara.
• 3. Nutbeam D. The evolving concept of health literacy, 2008; 67:2072–2078.
• 4. Mogford E, Gould L, Devoght A. Teaching critical health literacy in the US as a means to action on the social determinants of health. Health Promotion International. 2011; 26(1): 4-13.
• 5. Parker RM, Wolf MS, Kirsh I. Preparing for an epidemic of limited health literacy: Weathering. J Gen Intern Med. 2008; 23:1273–1276.
• 6. Palumbo R. Designing health-literate health care organization: A literature review. Health Services Management Research. 2016; 29(3):79-87.
• 7. WHO. Health Literacy and Health Behaviour. http://www.who.int/healthpromotion/conferences/7gchp/track2/en/, 1 Aralık 2017.
• 8. Rudd RE. Improving Americans’ Health Literacy. N Engl J Med. 2010; 363(24):2283-85.
• 9. Brach C, Keller D, Hernandez LM, et al. Ten Attributes of Health Literate Health Care Organizations. Insitute of Medicine of the national academics Press. 2012; 1-27.
• 10. Divi C, Koss RG, Schmaltz SP, et al. Language proficiency and adverse events in US hospitals: A pilot study. International Journal for Quality in Health Care. 2007; 19(2): 60-67.
• 11. Özkan S. Sağlık okuryazarlığındaki yetersizlik, sağlık politikalarının başarısını etkiliyor. https://www.medikalakademi.com.tr/saglikokuryazarligindakiyetersizlik-saglikpolitikalarinin-basarisini-etkiliyor/, 29 Aralık 2017.
• 12. Sağlık Bakanlığı 2013-2017 Stratejik Planı. http://www.sgb.saglik.gov.tr/content/files/stratejikplan20132017/index.html, 2 Ocak 2017.
• 13. Akbulut Y. Sağlık Okur Yazarlığının Sağlık Harcamaları ve Sağlık Hizmetleri Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi. İçinde: Yıldırım F, Keser A, ed. Sağlık Okuryazarlığı. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Yayın evi. 2015;113-132.
• 14. http://www.saglik.gov.tr/yazdir?BFBDF4E9CC4611ADF643A4CB3A888FA4, 15 Kasım 2017.
• 15. http://ordu.ism.saglik.gov.tr/icerik/206/orduda-akilci-ilac-kullanimi.html, 20 Aralık 2017
• 16. http://anamuranadolulisesi.meb.k12.tr/icerikler/saglikta-okur-yazarlik-ve-akilci-ilac kullanimi-semineri_2854388.html, 20 Aralık 2017.
• 17. Sağlık Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi. http://www.memursen.org.tr/haber/turkiyenin-saglik-okuryazarligiharitasicikariliyor/, 22 Aralık 2017.
• 18. Kuş Saillard E. Ruhsal Hastalara Yönelik Damgalamaya İlişkin Psikiyatrist Görüşleri ve Öneriler. Türk Psikiyatri Dergisi. 2010; 21(1): 14-24.
• 19. Wang J, Ge J, Lu Q. A review of stakeholder analysis. In System Science, Engineering Design and Manufacturing Informatization (ICSEM), 2012 3rd International Conference.2012; 2:40-43.
• 20. Berg BL, Lune H. Qualitative Research Methods for the Social Sciences. 8 ed. Pearson, 2015.
• 21. Ünver G, Bümen NT, Başbay M. Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Derslerine Öğretim Elemanı Bakışı: Ege Üniversitesi Örneği. Eğitim ve Bilim Dergisi. 2010; 155(35): 63- 77.
• 22. Baker DW, Wolf MS, Feinglass J, et al. Health Literacy and Mortality Among Elderly Persons. Arch Intern Med. 2007; 167(14):1503-1509.