GELENEKSEL KAZAKİSTAN KOLAN DOKUMA MOTİFLERİNİN YENİ TASARIMLARDA KULLANILMASI

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 25, 120 - 134, 11.03.2019

Sema Özkan Tağı Assel Yerdenova

https://doi.org/10.12981/mahder.479526

Cited By: 1

Öz

Geleneksel kolan ve çarpana dokumacılığı gün geçtikçe eski işlevini, hem
de önemini kaybetmeye başlamıştır. Dolaysıyla kolan ve çarpana dokumacılığı
zanaatını günlük hayatımıza uygun bir şekilde geliştirmemiz gerekmektedir. El
sanatların en önemli öğesi, duygu, istek ve düşüncelerini kelimesiz dile
getiren motiflere sahip olmasıdır. 
Motifler, bir milletin milli kültürüne belli bir anlam yükleyen somut
nesnesidir. Bu çalışmanın amacı, kaybolmaya yüz tutmuş kolan ve çarpana
dokumacılığını araştırmak, Kazak kolan dokumalarında bulunan motifleri
inceleyerek, çarpana dokumalarında uygulamak ve değişik malzemelerle
birleştirilerek yeni tasarımlara dönüştürmektir. Bu çalışmada Kazak kültüründe
yer alan kolan dokuma motifleri incelendikten sonra, bu motifler kullanılarak
çarpana dokuma için desen raporları hazırlanmıştır. Bu rapora göre dokunan
çarpanalar, keçe ve tüllerle birleştirilerek dört parçalık bir koleksiyon hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

çarpana dokumaları, motif, Kazakistan, kolan dokumaları, motif

USE OF TRADITIONAL KAZAKHSTAN GIRTH WEAVING MOTIFS IN NEW DESIGNS

Öz

Traditional
“girth” (kolan) and “card or tablet weaving” (çarpana) have begun to lose their
old purpose of usage and importance as well. Therefore, they need to be adapted
and improved so as to meet current conditions of life and expectation of people.
The most important element of handicrafts is that it has motifs that expresses
emotions, wishes and thoughts without words. Motifs are the concrete object of
a nation that has a certain meaning to the national culture. The aim of the
study was to investigate girth and card weaving that have been vanishing, and
find a way to apply motifs used in Kazakh’s weaving into girth and card
weaving, and transform them into new design by combining with different motifs.
Therefore, in this study, weaving motifs used in Kazakhs culture were examined
and then tablet weaving patterns were prepared. Based on the weaving pattern,
tablet weavings was combined with felt and tulle and a collection consisting of
four pieces was prepared.  

Anahtar Kelimeler

Kazakhstan, girth weaving, multiply weaving, motif

Kaynakça

• Yazılı Kaynakça1 AKPINARLI, Hatice Feriha ve diğerleri (2012). Şanlıurfa El Sanatları ve Sözlü Kültür Malzemeleri. Ankara: Şurkav Yayınları
• 2 ALP, Özlem (2009). Orta Asya’dan Anadolu’ya Kültürel Sembollere Giriş. Ankara: Eflatun
• 3 ARSLAN YÜCEER, Halime (2014). Kolan Dokumanın Giysi Tasarımında Kullanılması. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. Sayı 1, s.123-139
• 4 AYTAÇ, Ahmet (2010). Kırgızistan’da Çarpana ve Kolan Dokumacılığından Örnekler. Milli Folklor, Yıl 22, Sayı 87. s.191-195
• 5 ERBEK, Güran (1980). Çarpana Dokumaları. Türkiyemiz, Cilt.10, Sayı.30. s.7-11
• 6 ERİNÇ, Sıtkı (1995). Kültür ve Sanat. İstanbul
• 7 KASİMANOV, Sadık (1995). Qazaqtyn Qol Öneri. Almatı: Qazaqstan (ҚАСИМАНОВ, Садық (1995). Қазақтың Қол Өнері. Алматы: Қазақстан. Қазақтың Қол Өнері. Алматы: Қазақстан )
• 8 KOSSWİG, Leonore (1970). Çarpanacılık ve İstanbul Topkapı Saray Müzesinde Bulunan Çarpana Dokumaları. Ankara: Türk Tarihi Kurumu Basımevi
• 9 NAZARBAYEV, Nursultan (2017). Ulu Bozkır Öğütleri. Çev. Yercan Kerimbekov. Ankara, Merkez Repro Ltd. Şti.
• 10 SARIOĞLU, Halide ve diğerleri (2000). Çarpanalı Dokumalar. Ankara Yapa Yayınları.
• 11 SÖNMEZ, Tuna Demir (1995). El Dokumacılığı ve Çarpana Dokuma. Ankara: T.H.K. Basımevi
• 12 ÜLGER, Nihal (1997). Afyon – Emirdağ – Örenköy Çarpana Dokumalarından Örnekler ve Yeni Uygulamaları. Türkiye’de El Sanatları Geleneği ve Çağdaş Sanatlar İçindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri. s.86-89
• 13 ZHANİBEKOV, Özbekali (1991). Eho... Po Sledam Legendy O Zolotoy Dombre. Almatı: Öner (ЖӘНІБЕКОВ, Өзбекәлі (1991). Эхо... По Следам Легенды О Золотой Домбре. Алматы: Өнер)
• 14 ZHANİBEKOV, Özbekali (1995). Zolaiyryqta. Almatı: Rauan (ЖӘНІБЕКОВ, Өзбекәлі (1995). Жолайрықта. Алматы: Рауан)